محمدرضا انصاری عضو هیات رییسه اتاق ایران
کیوسک خبر ـ پتانسیل صادرات غیر نفتی ما چندین برابر مقداری است که امروز در حال انجام است. این در حالی است که هم اکنون از حدود ۴۰ میلیارد دلاری که صادر می کنیم، بخش زیادی از آن را محصولات پتروشیمی و فولاد تشکیل می دهند. می توان گفت که از این مقدار حدود ۱۲ میلیارد دلار آن در اختیار تولیدکنندگان و فعالین بخش خصوصی واقعی است. این در حالی است که با اصلاح سیاست گذاری ها و تغییر رفتار دولت می تواند این مقدار تا ۱۰ برابر افزایش داد. از طرفی رشد قیمت ارز یک پتانسیل و شانس برای رشد صادرات است. چرا که وقتی قیمت تمام شده تولید و هزینه های داخل کشور کاهش می یابد صرفه و توجیه اقتصادی صادرات هم بالا می رود. بنابر این در حالت عادی باید وقتی قیمت ارز ییشتر می شود، صادرات غیر نفتی هم توسعه پیدا کند. دولت با کنترل قیمت ارز و گذاشتن سامانه نیما و قوانین غیر ضرور، دانسته و یا نادانسته جلو رشد صادرات و به تبع آن ورود ارز بیشتر به چرخه اقتصاد را گرفته؛ این همان اشتباهی است که از سال ۹۷ تا حالا در کشور ما در حال تکرار شدن است. من به عنوان فعال اقتصادی دلیل این سیاست اشتباه و رفتار نادرست دولت را نمی دانم، لازم است که به سمت ارز تک نرخی در اقتصاد کشور برویم. اگر این اتفاق رخ دهد می توانیم بخش بیشتری از بازارهای جهانی را به تصاحب خود در بیاوریم. کافی است که به همسایه شمال غربی خود یعنی ترکیه نگاه کنیم. این کشور که اتفاقا ذخایر نفتی هم ندارد توانسته صادرات خود را به حدود ۲۰۰ میلیارد دلار در سال برساند. با توجه به ذخایر و ظرفیت های فوق العاده ای که داریم، این فرصت و شرایط برای ما وجود دارد که صادرات خود را به این مقدار برسانیم. جالب است که بدانید کشوری همچون مالزی که در سال ۱۹۸۰ حدود ۳ میلیارد دلار صادرات داشت امروز حدود ۲۹۰ میلیارد دلار صادرات غیر نفتی دارد. این وضعیت در کشورهای سنگاپور، لهستان، کره جنوبی و اندونزی هم مشاهده می شود. این کشورها توانسته اند با تکیه بر نیروی انسانی خود از ظرفیت هایشان به خوبی استفاده کنند. دولت می خواست که با ایجاد سامانه نیما ورودی ارز را کنترل کند. اما نه تنها در رسیدن به این هدف موفق نبوده بلکه سالانه چیزی حدود ۱۰ الی ۱۲ میلیارد دلار ارز قاچاق می شود. در مقابل صادر کننده موفق شناسنامه دار خود را تحت فشار قرار داده و از او می خواهیم که ارز خود را در سامانه نیما و چند هزار تومان پایین تر از قیمت بازار عرضه کند. چرا باید صادر کننده موظف به عرضه ارز صادراتی خود در سامانه نیما باشد. از حدود ۳۰ هزار نفر صادر کننده ای که در کشور وجود دارد حدود ۵۰۰ الی ۶۰۰ نفرشان را می توان صادرکنندگان اصلی هستند. این افراد علاقه مند به توسعه کشور بوده و ارز صادرات خود را نیز وارد کشور می کنند. اما ما با سیاست های اشتباه بخش خصوصی و شفاف اقتصاد را تحت فشار قرار می دهیم و بخش غیر شفاف اقتصاد را تشویق می کنیم. در سال های گذشته به نوعی صادرکنندکان متخلف را در حاشیه امن قرار داده ایم، اظهار داشت: اختلاف نرخ ارز در سامانه نیما و بازار آزاد منجر به عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات می شود. چرا که صادرکننده وقتی مشاهده می‌کند که ارز در سامانه نیما نرخی پایین‌تر از بازار آزاد دارد، حاضر به عرضه ارز حاصل از صادرات خود در این سامانه نیست. باید به صادرکننده واقعی اعتماد کرده، آنها را تشویق کنیم و برای آنها جوایز صادراتی در نظر بگیریم، به هر حال صادرکننده ایرانی در شرایط تحریمی مشکلات زیادی را برای جابه جایی پول و کالای خود دارد. در چنین شرایطی سخت گیری را باید رها کنیم، ارز را تک نرخی کنید و سامانه نیما را جمع کنیم. اگر سیاست های اشتباه خود را اصلاح کنیم می توانیم صادرات غیر نفتی خود را به ۱۰۰ الی ۱۵۰ میلیارد دلار در سال افزایش دهیم. ما در بخش خدمات فنی و مهندسی ظرفیت ۳۵ میلیارد دلار در سال را داریم. اما متاسفانه از این ظرفیت استفاده نکردیم و هر سال تصمیمات محدود کننده صادرات را بیشتر کردیم. این در حالی است که اگر رونق تولید و توسعه اقتصادی می خواهیم باید از صادرات حمایت کنیم و اجازه سرکوب آن را ندهیم. متاسفانه در سال های گذشته صادرات را سرکوب کردیم، تغییر نگرش نسبت به صادرات و صادر کننده، قدم اول برای توسعه این حوزه است و با استفاده از مکانیسم بازار آزاد می‌توان از فرصت‌های صادراتی منطقه بهره برد. باید اجازه دهیم که قیمت ارز بر اساس نظام عرضه و تقاضا تعیین شود و دولت دست از دخالت در این بازار بردارد. البته بانک مرکزی حق دارد که نگران مقدار ورود ارز به بانک مرکزی باشد اما این راه و چاره آن نیست. بانک مرکزی و دولت اگر دست از سخت گیری بردارند خیلی بیشتر از آنچه اعلام شده ارز به کشور بازخواهد گشت.