نوذر شفیعی-کارشناس مسائل بین الملل

براساس برجام راستی‌آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است، تا مقطعی از کار که برجام خوب اجرا می شد و حتی مدت‌ها بعد از آن آژانس تمام فعالیت های ایران را تایید می کرد لذا گزارش های مختلف تهیه شده را به شورای حکام و همچنین احتمالا رو نوشت آن را به شورای امنیت هم ارائه داده است.بعد از خروج آمریکا از برجام و حتی یکسال پس از آن ایران وقتی به نتیجه نرسید که جلوی اثرات مخرب خروج آمریکا از برجام را بگیرد تنها اقدامی که براساس ماده ۳۶ و ۳۷ برجام امکان پذیر بود انجام اقدام متناظر و به نوعی همین بحث مکانیسم ماشه بود.البته پس از این اتفاق، آژانس اقدامات گام های پنجگانه ایران را ناقض برجام می‌دانست، البته در نظر داشت که این اقدامات عکس العمل بود. بنابراین در حال حاضر آژانس در دوگانگی قرار دارد .آژانس از یک طرف باید به ایران حق دهد که گام هایی را برداشته و عکس العمل نشان داده که طبق برجام مورد تایید است، از سوی دیگر این گام ها مغایر با حد و حدودهایی بوده که در برجام مشخص شده و آژانس بین این دوگانگی قرار دارد که باید حل شود.اکنون در مقطعی قرار داریم که اروپایی ها به ویژه اعضای ۱+۴ در تلاش هستند که مانع از اقدام آمریکا برای فعالسازی مکانیسم ماشه شوند، البته آمریکا به لحاظ قانونی نمی تواند چنین کاری را انجام دهد.بنابراین برای جلوگیری از این وضعیت آژانس می خواهد انتظاراتش را برای همکاری بیشتر ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیان کند.بنابر این، ایران ضمن این که باید گلایه های خود را مطرح کند، باید حسن نیت خود را هم در همکاری با آژانس و اجرای برجام بیان کند، در واقع به نوعی عمل کند که نگرش مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نسبت به اقدامات ایران مثبت باشد و این سفر بازتاب روانی و فضای مناسبی برای همکاری ایران و آژانس داشته باشد.