نوسانات نرخ ارز در کشور طی ماه‌های اخیر به یکی از چالش‌های بزرگ اقتصادی تبدیل شده است. تغییرات قیمت ارز نه تنها بر قیمت کالاهای وارداتی تاثیر می‌گذارد، بلکه موجی از افزایش قیمت‌ها را در بازارهای داخلی به راه می‌اندازد. این تغییرات به‌ویژه در کالاهای اساسی و مواد اولیه مورد نیاز صنایع تولیدی، فشار زیادی به خانوارها وارد کرده است. در این گزارش به بررسی ابعاد مختلف این پدیده و راهکارهایی که دولت می‌تواند برای کاهش اثرات منفی آن بر زندگی مردم، به‌ویژه اقشار کم‌درآمد، اتخاذ کند، پرداخته می‌شود.

به گزارش کیوسک‌خبر، نوسانات نرخ ارز همواره یکی از مولفه‌های تاثیرگذار در اقتصاد کشورها بوده است. در ایران، با توجه به وابستگی بالای اقتصاد به واردات کالاهای اساسی و مواد اولیه صنعتی، تغییرات در نرخ ارز می‌تواند تاثیرات چشمگیری بر قیمت‌ها و در نتیجه قدرت خرید مردم داشته باشد. از افزایش قیمت کالاهای اساسی تا بالا رفتن هزینه‌های تولید، اثرات این نوسانات برای اقشار مختلف جامعه به شدت محسوس است. به‌ویژه در شرایط کنونی که نرخ ارز به‌طور مداوم در حال تغییر است، فشارهای اقتصادی بر روی خانوارها به طور ویژه‌ای افزایش یافته است.

یکی از اولین و مهم‌ترین اثرات افزایش نرخ ارز، رشد قیمت مواد اولیه وارداتی است. بسیاری از کالاهایی که در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی، دارویی، ساختمانی و خودروسازی تولید می‌شوند، نیاز به مواد اولیه خارجی دارند. این مواد که عمدتاً از کشورهای دیگر وارد می‌شوند، با افزایش قیمت ارز گران‌تر شده و این هزینه‌ها به‌طور طبیعی به قیمت تمام‌شده محصولات نهایی منتقل می‌شود. در نتیجه، کالاهایی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم وابسته به واردات مواد اولیه هستند، شاهد افزایش قیمت خواهند بود.

برای مثال، در صنعت غذایی، واردات گندم، روغن، شکر و برنج، به‌طور مستقیم تحت تاثیر نوسانات نرخ ارز قرار دارد. هرچه نرخ ارز افزایش یابد، قیمت این کالاها در بازار داخلی نیز بالا می‌رود، و این وضعیت فشار زیادی را بر روی خانوارها، به‌ویژه طبقات کم‌درآمد وارد می‌کند که بخش زیادی از درآمد خود را صرف خرید این اقلام اساسی می‌کنند.

نوسانات ارز علاوه بر تاثیرات مستقیم بر روی قیمت مواد اولیه، می‌تواند به افزایش قیمت کالاهای اساسی نیز منجر شود. کالاهایی مانند روغن، برنج، شکر و گندم که از واردات یا مواد اولیه وارداتی تأمین می‌شوند، مستقیماً تحت تاثیر تغییرات نرخ ارز قرار دارند. در چنین شرایطی، زمانی که نرخ ارز افزایش می‌یابد، قیمت تمام‌شده این کالاها نیز بالا رفته و در نهایت مردم باید هزینه بیشتری برای خرید کالاهای اساسی خود پرداخت کنند.

در مواجهه با چنین چالش‌هایی، دولت می‌تواند اقداماتی را برای کاهش تاثیرات منفی نوسانات ارز بر زندگی مردم انجام دهد. یکی از مهم‌ترین راهکارها، کنترل و مدیریت نرخ ارز است. دولت می‌تواند با تقویت بازار داخلی ارز، افزایش صادرات غیرنفتی و کاهش وابستگی به واردات، فشارهای اقتصادی را کاهش دهد. سیاست‌هایی نظیر تثبیت قیمت کالاهای اساسی و تخصیص ارز دولتی یا ترجیحی برای واردات این کالاها نیز می‌تواند در جلوگیری از افزایش قیمت‌ها موثر باشد.

یکی دیگر از اقداماتی که دولت می‌تواند انجام دهد، حمایت از تولید داخلی است. با تقویت صنایع داخلی و کاهش وابستگی به واردات، می‌توان اثرات نوسانات ارز را در بازار داخلی کاهش داد. دولت می‌تواند با ارائه تسهیلات و مشوق‌های مالی به تولیدکنندگان داخلی، فرآیندهای تولید را تسهیل کرده و در نتیجه هزینه‌های تولید کاهش یابد. این موضوع به‌ویژه در صنایعی مانند خودرو سازی، لوازم خانگی و داروسازی که نیاز به مواد اولیه خارجی دارند، می‌تواند بسیار مفید واقع شود.

مرتضی افقه، کارشناس اقتصادی، در گفتگویی پیرامون تاثیرات بلندمدت افزایش نرخ ارز بر اقتصاد کشور گفت: «افزایش نرخ ارز می‌تواند تاثیرات زیادی در کوتاه‌مدت داشته باشد، اما در بلندمدت، این تغییرات می‌تواند به افزایش تولید داخلی و کاهش وابستگی به واردات منجر شود. البته این فرآیند نیاز به زمان و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و تکنولوژی داخلی دارد.» افقه همچنین به دولت توصیه کرد که در شرایط کنونی با اتخاذ سیاست‌های ارزی مناسب، مانند تنظیم بازار ارز و جلوگیری از سفته‌بازی، از افزایش قیمت‌ها جلوگیری کند و در راستای تقویت تولید داخلی، گام‌های اساسی بردارد.

به طور کلی، نوسانات نرخ ارز یک چالش مهم برای اقتصاد کشور و معیشت مردم به شمار می‌رود. این تغییرات نه تنها به افزایش هزینه‌های واردات مواد اولیه منجر می‌شود، بلکه به طور مستقیم بر قیمت کالاهای اساسی و در نتیجه بر زندگی روزمره مردم تاثیر می‌گذارد. دولت با استفاده از ابزارهای اقتصادی و ارزی مختلف می‌تواند فشارهای اقتصادی را کاهش داده و از معیشت مردم، به‌ویژه اقشار آسیب‌پذیر، حفاظت کند.