پیش‌نویس «شیوه نامه آزمون‎های برخط وزارت بهداشت» منتشر شد و بر اساس جزئیات آن نحوه اجرای آزمون‌های آنلاین تا میزان تنبیهات دانشجویان متقلب در دانشگاه‌های علوم پزشکی مشخص شده است.

به گزارش ایلنا، «کلیات شیوه نامه آزمون‎های برخط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» به صورت پیش‌نویس منتشر شده است.

در این پیش‌نویس به بخش‌های «قوانین و فرایندهای ارزیابی‌های برخط»، «حوزه ارزیابی‌های تکوینی»، «آزمون‎سازی، طراحی و بارگذاری سؤالات»، «فرایندهای آزمون»، «تخلفات و تنبیهات» و راهنماها تقسیم‌بندی شده است. این پروتکل با استفاده از خرد جمعی صاحبنظران کلیه دانشگاه‌های علوم‎پزشکی، تهیه و تدوین شده است.

در بخش‌هایی از این شیوه نامه آمده است:

قوانین و فرایندهای ارزیابی‌های برخط

ساختار مدیریت آزمون‎های برخط: لازم است در کوتاه‎ترین زمان ممکن، بسته به شرایط دانشگاه یا دانشکده، مدیریت آزمون‎های مذکور به صورت شفاف تعریف شود. کمیته راهبردی، کمیته اجرایی و کمیته ارزشیابی و ارتقا آزمون برخط و مبتنی بر رایانه با حضور معاونان و مدیران دانشگاه تشکیل شود.

حوزه ارزیابی‌های تکوینی

لازم است دانشگاه تمهیداتی را در نظر بگیرد تا با نظر اعضای هیات علمی و با در نظر گرفتن ماهیت درس و رشته مربوطه و به منظور آشنایی هرچه بیشتر اساتید با سطح علمی فراگیران، آزمون‌هایی به صورت مستمر از دانشجویان گرفته شده و نمره آن در ارزیابی نهایی دانشجو اعمال شده و وزن آزمون نهایی، کاهش یابد.

تبصره: سهمی از ارزیابی‎های تکوینی می‌تواند شامل مشارکت فعال دانشجو، انجام تکالیف، ارائه بازخورد به همتایان و یا سایر موارد، به تشخیص اساتید باشد.

آزمون‎سازی، طراحی و بارگذاری سؤالات

با توجه به ماهیت آزمون برخط، شایسته است سؤالات بسته به نیاز درس، عمدتاً به صورت کوتاه پاسخ، MCQ، Matching، EM (Extended Matching) در نظر گرفته شده و حتی الامکان از طرح سؤالات با پاسخ‌های تشریحی بلند که مستلزم دریافت زمان زیادی برای پاسخ دهی است، پرهیز شده تا زمان کلی آزمون، به حداقل برسد.

در ارزیابی‎های تراکمی، حتی الامکان سؤالات به صورت تحلیلی، مفهومی و تاکسونومی بالا بوده به طوری که ارزیابی شبه آزمون جزوه باز بوده و داوطلبان امکان جستجو در اینترنت، یا استفاده مستقیم از جزوه را نداشته باشند.

زمان ۴۵ ثانیه برای سؤالات چهار گزینه‌ای در نظر گرفته شود: زمان هر سؤال، در طراحی سؤالات با توجه به نظر استاد مربوطه در نظر گرفته شود، در عین حال برای سؤالات چهار گزینه ای، متوسط زمان ۴۵ ثانیه در متون علمی، پیشنهاد شده است.

لازم است اساتید ۴۸ ساعت قبل از برگزاری آزمون، سؤالات را به واحد فناوری اطلاعات تحویل دهند و از صحت اجرای آن، اطمینان حاصل کنند.

نمایش سؤالات: لازم است هر سؤال در یک صفحه نمایش داده شود. با توجه به زیرساخت‎های فعلی، از درج سؤالاتی حاوی مالتی مدیا، بهتر است حتی الامکان، پرهیز شود. لازم است زمان‌بندی هر سؤال به صورت شفاف در صفحه نمایش سؤال، نشان داده شود.

امکان بازگشت به عقب و ویرایش سؤال پاسخ داده شده، برای دانشجو وجود نداشته باشد و این موضوع، مؤکداً قبل از برگزاری آزمون به داوطلب، اطلاع‌رسانی شود. تبصره: با توجه به اینکه دواطلب امکان بازگشت به سؤال قبل را نخواهد داشت، از ارتباط دادن سؤالات به یکدیگر، پرهیز شود.

پیشنهاد می‎شود علاوه بر چیدمان تصادفی سؤالات، سؤالاتی نیز به صورت اضافی طرح شود به همه داوطلبان سؤالات یکسان داده نشود. این امکان تقلب را کاهش خواهد داد. سؤالات به صورت تصادفی نمایش داده شود و در صورتی که سؤالات به صورت چندگزینه‎ای است، گزینه‎ها نیز به صورت تصادفی، چیده شوند.

فرایندهای اجرایی قبل از آزمون

بسته به امکانات دانشگاه، برنامه زمانبندی آزمون‎ها، به نماینده دانشجویان و کلیه دانشجویان از طریقه سامانه آموزش دانشگاه و سایت دانشکده، ارسال ایمیل یا پیامک، ابلاغ شود. برنامه زمانی آزمون‎ها از ساعت ۸ صبح الی ۱۸ عصر، تنظیم شود.

قبل از برگزاری آزمون، نیازمندی‌های نرم افزاری و سخت افزاری به داوطلبان اعلام و به صورت مستند در پایگاه اطلاع‌رسانی دانشگاه/ دانشکده مربوطه، درج شود. دانشجو ملزم است قبل از بازه امتحانی، دسترسی خود به ابزار لازم و اعلامی دانشگاه (اینترنت، رایانه شخصی، تلفن همراه، تبلت و…) را فراهم آورد.

در صورت‌عدم دسترسی دانشجو به اینترنت یا سایر ملزومات آزمون برخط، ضروری است یک هفته قبل از آزمون، هماهنگی‌های لازم با آموزش دانشکده را انجام داده و با لحاظ شرایط بیماری کرونا، به صورت حضوری در سایت دانشکده خود، در آزمون شرکت داده شوند.

ایجاد مرکز پاسخگویی تلفنی به مشکلات دانشجویان با شماره اعلامی، قبل و حین برگزاری آزمون متشکل از یک نفر کارشناس آموزش از کلیه دانشکده ها، کارشناسان مرکز آزمون و کارشناسان فنی، ضروری است.

فرایند اجرایی نزدیک به زمان آزمون

داوطلبان نیم ساعت قبل از شروع آزمون، ملزم به ورود به سامانه آزمون بوده و چنانچه خللی در ورود به سامانه وجود دارد به اطلاع کارشناس مربوط مسئول رسانده شود. تبصره: لازم است در این خصوص به داوطلب اطلاع‌رسانی شود و به آن‌ها تأکید شود؛ مسؤلیت هرگونه تأخیر به عهده شخص دانشجو است.

لازم است قبل از شروع آزمون داوطلبان فرم مربوط به رعایت اصول اخلاقی را (پیوست) به صورت آگاهانه تکمیل کرده و تیک مربوط به آن را در سامانه آزمون فعال کنند.

فرایند اجرایی حین آزمون

داوطلبان حداکثر ۱۰ دقیقه بعد از شروع آزمون، مجاز به شرکت در آزمون هستند. پایان آزمون برای این داوطلبان شبیه سایر داوطلبان بوده و زمان اضافی به آن‌ها داده نخواهد شد. به عبارت دیگر اگر داوطلب بخواهد به سوالات آخر برسد؛ لازم است پاسخگویی سوالات اولیه را سریع‎تر از زمان در نظر گرفته شده برای هر سوال انجام دهد.

در صورتی که دانشجویی در ابتدا یا میانه آزمون به دلیل بروز مشکلات نرم افزاری یا سخت‎افزاری (مانند قطعی برق، قطعی اینترنت و…) دچار قطعی اینترنت شود، لازم است در اسرع وقت با کارشناسان مرکز آزمون تماس بگیرد و نسبت به ورود مجدد به سامانه، هماهنگی و اطلاع‌رسانی کند.

حداکثر مدت زمان مجاز برای اطلا ع‌رسانی قطعی اینترنت توسط دانشجو به کارشناس آزمون ۵ دقیقه است. عدم تماس دانشجو با کارشناسان مرکز آزمون، به منزله‌عدم شرکت در آزمون است.

حضور آنکال اساتید در حین برگزاری آزمون جهت پاسخگویی به دانشجویان برای رفع ابهام در برخی سؤالات، ضروری است. برنامه ریزی آن بر عهده دانشکده‌ها خواهد بود.

فرایند اجرایی بعد از آزمون

در صورتی که دانشجو نتواند در بازه زمانی معین در آزمون برخط شرکت کند، تصمیم گیری در خصوص وی پس از ارائه مستندات، با توجه به تعداد موارد و نظر معاون آموزشی دانشگاه، توسط شورای آموزشی دانشکده/ دانشگاه است. در صورت غیبت غیر موجه، طبق آیین نامه، نمره دانشجو در آزمون، صفر لحاظ شود.

لازم است نمرات نهایی حداکثر ۱۰ روز بعد از برگزاری آزمون در سامانه آموزشی دانشگاه ثبت موقت و حداکثر یک هفته بعد، نمرات نهایی شود. ضمناً مهلت اعتراض دانشجو به نمرات حداکثر ۳ روز بعد از ثبت اولیه نمرات است.

در صورت وجود اعتراض از سوی دانشجویان به شیوه برگزاری آزمون و یا نتیجه ارزیابی در دروس مختلف، معاون آموزشی دانشکده مربوطه باید بعد از اخذ نظرات گروه آموزشی مشکل را به همراه مستندات به اداره کل آموزش دانشگاه جهت بررسی ارسال کند.

ارزشیابی فرایند برگزاری آزمون‌های برخط

به منظور بررسی ارزیابی کیفیت آزمون‌های حضوری و غیر حضوری، واحد ارزیابی و آزمون مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی دانشگاه موظف به پایش عملکرد نحوه اجرای آزمون‌های برخط در پایان هر نیمسال تحصیلی در تمامی دانشکده‎ها و مراکز آموزشی درمانی است.

تبصره: با توجه به بخشنامه ۹۴۳/۵۰۰/د ۲۶ خرداد ۹۹ معاونت آموزشی وزارت بهداشت و در راستای بررسی صحت و سلامت آزمون، تعدادی از نتایج به صورت تصادفی انتخاب و با نمرات ماقبل دانشجو (ترم‌های قبل و یا سایر نمرات دانشجویان) مقایسه خواهد شد. در صورت وجود اختلاف معنادار یا اثبات تقلب، مطابق ضوابط با دانشجو برخورد خواهد شد.

تخلفات و تنبیهات

با توجه به اینکه فضای آزمون‎های برخط، نسبت به آزمون‎های حضوری، محافظت نشده است، به منظور آگاهی داوطلبان با عواقب و تنبیهات مورد انتظار باید مفاد مندرج در آیین نامه انضباطی به نحو مقتضی، به کلیه داوطلبان، اطلاع‌رسانی شود. همچنین با توجه به اینکه تقلب در این دست از آزمون‎ها، باعث از بین رفتن اعتماد عمومی به برونداد ارزیابی‎های برخط خواهد شد، شایسته است در هر حوزه، بالاترین تنبیهات را برای تقلبات محرز در نظر گرفته شود.

تنبیهات مطابق با ماده ۱۲ آیین نامه انضباطی دانشجویان:

۱. احضار و اخطار شفاهی بدون درج در پرونده انضباطی دانشجو

۲. تذکر کتبی بدون درج در پرونده انضباطی دانشجو

۳. اخطار کتبی بدون درج در پرونده انضباطی دانشجو

۴. تذکر کتبی و درج در پرونده انضباطی دانشجو

۵. توبیخ کتبی و درج در پرونده انضباطی دانشجو

۶. دادن نمره ۰.۲۵ در درس، آزمون یا تکالیف مربوط به تخلف

۷. محرومیت از تسهیلات رفاهی دانشگاه یا ایجاد تغییر در آن‌ها، از قبیل وام، خوابگاه و غیره از یک ماه تا مدت زمان باقیمانده از تحصیل

۸. دریافت خسارت از دانشجو در مواردی که تخلف منجر به ایجاد ضرر و زیان شده باشد.

۹. منع موقت از تحصیل به مدت یک نیمسال یا از ۱ تا ۶ ماه بدون احتساب سنوات

۱۰. منع موقت از تحصیل به مدت یک نیمسال یا از ۱ تا ۶ ماه با احتساب سنوات

۱۱. منع موقت از تحصیل به مدت دو نیمسال یا از ۶ تا ۱۲ ماه بدون احتساب سنوات

۱۲. منع موقت از تحصیل به مدت دو نیمسال یا از ۶ تا ۱۲ ماه با احتساب سنوات

۱۳. منع موقت از تحصیل به مدت سه نیمسال یا از ۱۳ تا ۱۸ ماه بدون احتساب سنوات

۱۴. منع موقت از تحصیل به مدت سه نیمسال یا از ۱۳ تا ۱۸ ماه با احتساب سنوات

۱۵. منع موقت از تحصیل به مدت چهار نیمسال یا از ۱۸ تا ۲۴ ماه با احتساب سنوات

۱۶. منع موقت از تحصیل به مدت چهار نیمسال یا از ۱۸ تا ۲۴ ماه با احتساب سنوات

۱۷. تغییر محل تحصیل دانشجو

۱۸. تبدیل دوره تحصیلی دانشجو از دولتی به شهریه‌پرداز

۱۹. اخراج دانشجو از دانشگاه، با حفظ حق شرکت مجدد در آزمون ورودی

۲۰. اخراج دانشجو از دانشگاه با محرومیت از تحصیل در کلیه دانشگاه‌ها تا ۵ سال

حوزه تخلفات آزمون

مطابق با ماده ۳۳ آیین نامه انضباطی دانشجویان، تقلب عبارت است از استفاده محرز دانشجو از اطلاعات، تجهیزات یا امکانات به نحوی که مجاز نباشد، با قصد قبلی برای ارائه نتیجه یک فعالیت آموزشی موظف.

متخلف به تنبیه بند ۶ (در درس یا آزمون‌های مربوطه) و متناسب با نوع تقلب، به یکی از تنبیهات بندهای ۱ تا ۵ و در صورت تکرار علاوه بر تنبیه بند ۶، به یکی از تنبیهات بندهای ۹ تا ۱۲ محکوم می‌شود. علاوه براین مطابق با ماده ۳۵ آیین نامه انضباطی و با توجه به اینکه احتمال تقلب‎های قراردادی در آزمون‎های برخط بالاتر از سایر آزمون هاست.

چنانچه داوطلبی دیگری را به جای خود در امتحان قرار دهد، به تنبیه بند ۶ در امتحان مربوطه و یا یکی از تنبیهات بندهای ۹ تا ۱۲ محکوم می‌شود و در صورت تکرار، تنبیه تا بند ۱۴ قابل تشدید خواهد بود.

در صورت شرکت به جای دیگری در امتحان، متخلف به یکی از تنبیهات بندهای ۹ تا ۱۲ محکوم شده و در در صورت تکرار، تنبیه تا بند ۱۴ قابل تشدید خواهد بود.

در خصوص به اشتراک‌گذاری سؤالات یا پاسخ‌ها در فضای برخط، مطابق با ماده ۳۶ آیین نامه انضباطی، متخلف علاوه بر محکومیت به بند ۶ به یکی از تنبیهات بندهای ۹ تا ۱۲ محکوم شده و در در صورت تکرار، تنبیه تا بند ۱۴ قابل تشدید خواهد بود.

شاخص‌های عمومی تخلف:

۱. ثبت نام در آزمون با هویت جعلی یا شرکت در در جلسه آزمون، به جای داوطلب اصلی

۲. کمک به سایر داوطلبان در خارج از ضوابط برگزاری آزمون، جهت پاسخ به سؤالات

۳. تبانی با داوطلبان یا افراد خارج از حوزه

۴. به اشتراک‌گذاری سؤالات و یا پاسخ‌های سؤالات آزمون در اختیار سایر داوطلبان همانند شبکه‌ها یا فضای برخط

۵. استفاده از کتاب، یادداشت، جزوه و هر آنچه استفاده از آن توسط دانشگاه در زمان آزمون، ممنوع اعلام شده است.

۶. تشابه در پاسخ‎های تشریحی ارسالی داوطلبان (با تشخیص استاد درس)

۷. تشابه عکس‌ها، فایل یا مالتی مدیای ارسالی داوطلبان

۸. هرگونه تخلف در زمینه IT در زمان آزمون که به تشخیص نماینده کارشناسان فنی فناوری اطلاعات محرز شده باشد.

در در حوزه تخلفات رایانه‌ای و مخابراتی در این حوزه آزمون‌ها، ماده ۳۳ آیین نامه انضباطی تاکید کرده است:

«درصورت ارتکاب هر یک از تخلفات در فضای برخط از قبیل هک کردن، ویروسی کردن، سابوتاژ رایانه‎ای (تغییر، محو، متوقف‌سازی و…)، تخریب رایانه (نرم‎افزاری یا سخت افزاری) از طریق نفوذ به سیستم، جاسوسی‎کردن و دستیابی غیرمجاز به اطلاعات، ضبط صدا یا تصویربرداری‎های بدون مجوز یا انتشار آن‌ها، فروش، افشا یا انتشار اسناد، اطلاعات یا داده‌های مربوط به دانشگاه

وارد شدن به حریم خصوصی افراد در فضای وب یا استفاده ابزاری یا سوء استفاده از اطلاعات، تصاویر یا محصولات صوتی و تصویری صفحات شخصی افراد حقیقی یا حقوقی (اعم از اخاذی، افشا، انتشار، … یا تهدید به اقدام در این موارد یا موارد مشابه) شنود غیرقانونی، تهیه سایت‎ها و وبلاگ‌های غیراخلاقی و ضدامنیت ملی، تهدید و هتک حرمت اشخاص، اهانت به مقدسات دینی

نفوذ به سایت‎های دولتی، ارسال ایمیل‌های مخرب، ایجاد دسترسی غیرمجاز یا اخلال در سطح دسترسی افراد، بارگذاری، دانلود یا انتشار موضوعات غیراخلاقی و کلیه جرایم عمومی در فضای وب، متخلف به تناسب تخلف، به یکی از تنبیهات بندهای ۴ تا ۱۰محکوم می‌شود.»

تبصره: درصورتیکه تخلف تکرار شود یا دارای ابعاد گسترده‌ای باشد به نسبت سطح تأثیر تخلف، تنبیه تا بند ۲۰ قابل تشدید است.

راهنماها (گایدلاین‎ها)

مواردی که لازم است از سوی دانشجویان برگزار کننده آزمون‌های برخط رعایت شود:

دانشجویان موظف هستند، شئونات آزمون را مطابق با آنچه در آزمون‎های حضوری وجود دارد، رعایت کنند. این شئونات شامل نوع پوشش ظاهری، خوردن یا آشامیدن در زمان آزمون، ترک غیر موجه محل آزمون و… است.

توصیه می‎شود دانشجویان هنگام آزمون حداقل یک دستگاه دیگر مانند لپ تاپ، موبایل، تبلت و… نزد خود داشته باشند تا در صورت بروز هرگونه اختلال در دستگاه اول، پس از هماهنگی با کارشناسان مرکز آزمون از وسیله دوم جهت ورود به سامانه آزمون استفاده کنند.

دانشجویان وضعیت اینترنت خود را قبل از شروع بازه امتحانات بررسی و اگر به اینترنت مناسب دسترسی ندارند، حتماً در فرصت باقیمانده نسبت به تهیه اینترنت با کیفیت اقدام کند چنانچه به امکانات سخت افزاری، نرم‎افزاری و یا اینترنت مناسب دسترسی ندارند، یک هفته قبل از شروع بازه امتحانات، آموزش دانشکده را برای شرکت در آزمون حضوری، مطلع سازند.