علیرضا عبدالله زاده-کارشناس اقتصادی

ویروس کرونا اکثر کشورهای دنیا اعم از فقیر و غنی را درگیر خود کرده است.تلاش و تعامل بسیاری از متخصصان و اقتصاددان ها از همان روزهای ابتدای شیوع کرونا یعنی اواخر بهمن و اوائل اسفند ماه سال گذشته این بود که اقدامات مناسبی را انجام دهند و چند وقت بعد این قضیه یعنی یک ماه، دو ماه و شش ماه را نگاه کنند و پیشنهادات جسته گریخته و البته امروز مدون تر به دولت ارائه کنند.هم اکنون با تمام محک های دانش داخلی و تجربیات کشورهای دیگر می توان بیان کرد که بحران کرونا یک مشخصه های مشترکی بین همه کشورها ایجاد کرده که هم یک شوک عرضه و هم یک شوک تقاضاست.کرونا تفاوتی که با بسیاری از بحران های دیگر دارد اینکه افراد وقتی از منزل خارج می شود یک ریسک برای خود و یک ریسک برای جامعه دارند.بحران کرونا ریسک های جدی برای سرمایه گذاری و تولید هم ایجاد کرده به نحوی که خیلی از تولید کنندگان و عرضه کنندگان به خصوص بخش هایی که بیشتر در تعامل با مردم بودند مثل گردشگری و غیره در اثر شیوع این بیماری دچار چالش شده اند.ایران جدا از شریک بودن در بحث بحران کرونا با دنیا با تحریم های ظالمانه و محدودیت های بین المللی نیز مواجه است.این کارشناس اقتصادی گفت: اگرچه فشار خارجی مهم است اما مهمتر از آن مسئله ای که در اغلب دوره های اقتصادی در کشور وجود داشته می توان به مشکلات تصمیم گیری و ناکارآمدهای اقتصادی اشاره کرد.دست برقضا این ناکارآمدی ها یکسری فرصت هایی را ایجاد کرده است که اگر این ناکارآمدی ها با استفاده از تجربیات دیگران مورد اصلاح قرار گیرد به یقین می تواند جهش بزرگی برای کشور ایجاد کند.بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا امروز دیگر این ناکارآمدی ها را ندارند بنابراین می توان از تجربیات کشورهای مزبور برای نقد و اصلاح ناکارآمدهای اقتصادی داخلی استفاده کرد.بحران کرونا دارای سه مرحله از قبیل هنگامه بحران (اورژانس)، عبور از بحران (دوران ریکاوری) و تطبیق با وضعیت پس از بحران است.برای هر مرحله باید سازوکارهای متناسب طراحی و اجرا شود.مشکلاتی که خانواده ها امروز دارند دولت هم با این مشکلات رو به روست.
برای مثال درآمدهای نفتی دولت به یک ششم رسیده و از طرفی امسال در عمل روی درآمدهای مالیاتی نمی توان هیچ گونه حسابی باز کرد چون اوضاع کسب و کار در کشور تعریف چندانی ندارد از اینرو باید هم واقعیت بد اوضاع اقتصادی دولت و هم اوضاع بد اقتصادی و معیشتی خانواده ها را با هم در نظر گرفت.برای حمایت بهتر از آسیب دیدگان ویروس کرونا زیر ساخت جدی در کشور وجود دارد که پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان از جمله این موارد است.پایگاه مزبور در دولت اول تدبیر و امید ایجاد شده و یکی از قوی ترین پایگاه ها با بیش از سه میلیارد رکورد داده از شهروندان است که می تواند در این بستر کارهای زیادی را انجام داد که کمترین آن حذف یارانه ها، تخصیص یارانه ها و جدی تر هم وجود دارد آن هم تخصیص برنامه ها به درستی است.به نظر می رسد واکنش دولت در رابطه با بحران ها از جمله کرونا دست و پاشکسته، غیر جامع نگر بودن است و از طرف دیگر طراحی ساز و کار وجود ندارد با وجود این همه داده به معنای واقعی جلوی فساد را بگیرد.