شهبد صیقلانی – کارشناس اقتصادی شرکت تامین سرمایه تمدن: در شرایط تورمی که ارزش پول به سرعت از دست می‌دهد استفاده از ابزارهای جدید سرمایه گذاری جهت حفظ ارزش پول حائز اهمیت است روند قیمت طلا طی سالیان گذشته نشان می دهد که این دارایی می‌تواند به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای حفظ ارزش پول استفاده شود. با نگاهی به حرکت طلا طی سالهای گذشته می‌توان چشم انداز خوبی برای آن ترسیم کرد .در این مقاله به بررسی حرکات قیمت طلا در بازار جهانی و داخلی خواهیم پرداخت و عواملی را مرور می‌کنیم که می‌تواند در نوسانات قیمت طلا موثر باشد.

تحلیل و بررسی اُنس جهانی:

تحولات پنج سالۀ اخیر انس جهانی ( از سپتامبر ۲۰۱۸ تا به حال) را در نمودار(۱) ملاحظه می کنید. در یک نمای کلی انس جهانی در طی بازه ذکر شده از حدود ۱۲۰۰ دلار به ازای هر انس تا ۲۰۰۰ دلار افزایش داشته است ( حدود ۷۰ درصد افزایش قیمت). مسایل مختلفی در ایجاد فضای مساعد برای رشد انس جهانی دخیل بوده که مهمترین آن افزایش تورم در اقتصاد جهانی به خصوص آمریکا بوده است.

تورم آمریکا به عنوان تاثیرگذار‌ترین کشور در اقتصاد جهانی در بازه زمانی مذکور از کف ۰٫۱۴ درصد در انتهای ۲۰۱۹ به بیشترین مقدار خود در ۴۰ ساله اخیر (یعنی حدود ۹ درصد) رسید. عوامل مختلفی مانند کاهش نرخ بهره، مشکلات زنجیرۀ عرضه به دلیل همه‌گیری کرونا، افزایش  قیمت انرژی و کالاهای اساسی به دلیل جنگ اوکراین در ایجاد فضای تورمی در اقتصاد جهانی نقش داشته‌اند که متعاقباً باعث جذابیت دارایی های موازی دلار و در رأس آن انس جهانی شده اند.

به طور کلی انس جهانی از فضای تورمی سود می برد، حال آن که تورم با رکود همراه باشد یا رونق اقتصادی. در شرایطی که تورم با افزایش تقاضا و لذا افزایش تولید ناخالص جهانی همراه باشد اکثر دارایی ها با افزایش تقاضا رو به رو می شوند اما در شرایطی که تورم رکودی ( یعنی آنچه که تا حدودی اقتصاد جهانی در ۳ سال اخیر با آن رو به رو بوده از جانب همه گیری ویروس کرونا و جنگ اوکراین) بر اقتصاد جهانی حاکم باشد، انس جهانی عملکرد بهتری نسبت سایر کلاس های دارایی ( مانند سهام و اوراق بهادار و …) خواهد داشت. لذا مجموعه عوامل ذکر شده شرایط منحصر به فردی را در ۲۰ سال اخیر بازار طلا به وجود آورد.

آنچه که ادامه این روند را برای کارگزاران اقتصادی همچنان جذاب نگه خواهد داشت، شرایط سخت بانک های مرکزی در سراسر دنیا در مبارزه با تورم ایجاد شده در ۲ سال اخیر است. بر این اساس انتظار می رود علیرغم موفقیت نسبی بانک های مرکزی در کاهش تورم هیجانی ایجاد شده با استفاده از اهرم های کلاسیک سیاستگذاری پولی، تورم همچنان از چسبندگی برخوردار بوده و در برابر کاهش مقاومت نشان دهد. همچنین در ۱۲ ماهه اخیر اکثر بانک های مرکزی با افزایش نرخ های بهره اقدام به کنترل طرف تقاضای اقتصاد کرده اند و در واقع از ابزار خود استفاده کرده اند لذا ادامه اتخاذ سیاست پولی انقباضی می تواند خطر ایجاد رکود اقتصادی تقویت کند.

بر این اساس بازارهای مالی احتمال عکس العمل بیشتر بانک های مرکزی را در ادامه سال ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ کمتر ارزیابی می کنند، بنابراین توقف چرخۀ انقباضی می تواند محرک دیگری برای بازارهای موازی دلار مانند طلا باشد.

نکته دیگری که از تحولات اخیر بازارهای جهانی قابل ذکر است، عملکرد نامناسب ارزهای مبادلاتی در برابر شوک های طرف عرضه اقتصاد (از جمله جنگ اوکراین و کرونا) و کاهش ارزش آنها در بازه ای کوتاه است که به طور کلی یک تغییر پارادایم را در تشکیل سبد سرمایه گذاری در میان کارگزاران حرفه‌ای بازارهای مالی به وجود آورده که باعث نگاه مثبت تر آنها به بازار طلا شده است. همچنین بر اساس تحلیل های انجام شده انتظار می رود که بانک های مرکزی نیز به ذخیره سازی بیشتر طلا نسبت به اوراق بدهی مبادرت ورزند. همه موارد ذکر شده در این راستا است که در آینده نزدیک انتظار می رود بازار انس جهانی با اقبال بیشتری از طرف سرمایه گذاران رو به رو شود.

نمودار ۱- روند انس جهانی ۲۰۱۸ تا به حال

تحلیل و بررسی شرایط بازار طلا در ایران:

بازار طلا در ایران جدا از شرایط اقتصاد جهانی حاکم بر بازارهای مالی نبوده و لذا تحلیل انس جهانی پیش نیاز بررسی دورنمای بازار طلا در ایران است. اما آنچه که طلا را نسبت به سایر دارایی ها در ایران جذاب می کند تاثیر گرفتن آن از دو عامل انس جهانی و نرخ ارز است. به عبارت دیگر برای بررسی شرایط بازار طلا در ایران علاوه بر انس جهانی باید شرایط نرخ ارز مورد بررسی قرار بگیرد. از آنجا که در سالهای متمادی اقتصاد ایران همواره با افزایش تورم رو به رو بوده، نرخ ارز به طور کلی دورنمای صعودی دارد. وجود سلطه مالی دولت در اقتصاد ایران و متعاقبا افزایش کل های پولی موجب افزایش مزمن تورم در اقتصاد ایران شده است که نتیجه آن افزایش تقاضا برای دارایی های جایگزین ریال، اعم از طلا و دلار و … شده است. همچنین شوک های طرف عرضه اقتصاد مانند تکانه های تحریمی، عمدتاً بر بازار نرخ ارز سرریز شده و متعاقبا تقاضا را برای آن ها بیشتر کرده است. با توجه به مطالب مطرح شده در رابطه با آینده انس جهانی و شرایط بازار ارز در اقتصاد ایران، می توان انتظار داشت که در میان مدت سرمایه گذاری در بازار طلا همچنان از جذابیت کافی برخوردار باشد و بازده مناسبی را برای سرمایه گذاران همراه داشته باشد.

چنان‌که در نمودار(۲) ملاحظه می شود روند قیمتی سکه نقدی در بازه ۲۰۱۸ تا به حال دیده می شود.

نمودار۲- روند سکه نقدی در بازه زمانی سال ۲۰۱۸ تا به حال

سکه نقدی از اواسط سال ۹۶ (۲۰۱۸-۲۰۱۹) تا کنون بالغ بر ۲۱۸۰ درصد بازده داشته است. روند بلندمدت سکه همواره صعودی بوده و معمولا بعد از حرکات اصلاحی میان مدت شاهد ادامه روند صعودی بوده ایم. چشم انداز قیمت سکه نیز با توجه به روند فعلی صعودی بوده و انتظار می رود این روند ادامه یابد. تفاوت بازدهی سکه نقدی با انس جهانی متاثر شرایط حاکم بر بازار نرخ ارز در اقتصاد ایران بوده که تقاضا را برای دارایی های جایگزین ریال تقویت کرده است. در مقایسه با سایر دارایی ها در بازه زمانی مذکور، بازدهی دلار حدود ۱۱۸۸ درصد بوده و در این مدت بازدهی سکه طلا و صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر طلا بیشتر از بازدهی دلار بوده است. اما آنچه که سرمایه گذاری در صندوق های پشتوانه طلا را در چند سال اخیر در بازار مالی ایران جذاب کرده، سهولت معامله صندوق های طلا نسبت به طلای فیزیکی می باشد. همچنین بحث نگه داری طلای فیزیکی و خطرات سرقت و… باعث شده کارگزاران اقتصادی بیشتر از پیش نسبت به سرمایه گذاری در صندوق های طلا اقبال نشان دهند.

صندوق های سرمایه‌گذاری مبتنی بر طلا یکی از نوآوری های صنعت مالی کشور درچند سال گذشته به شمار می آید که فرصت سرمایه گذاری دربازار طلا با پول اندک را فراهم آورده است .

بر این اساس شرکت تامین سرمایه تمدن با پشتوانه سالها فعالیت در بازار سرمایه ایران و در اختیار داشتن انواع صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت، سهامی و مختلط و… اقدام به تاسیس صندوق سرمایه گذاری طلاکرده است تا با تنوع بخشیدن به سبد قابل ارائه به مشتریان خود نقش پررنگ تری در بازار طلای داخلی ایفا کند.

معامله واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا در بورس کالا فراهم شده است و این امکان برای سرمایه گذاران وجود دارد تا بتوانند به صورت غیرمستقیم در بازار طلا سرمایه‌گذاری و از نوسانات این بازار سود شناسایی کنند. در مورد بازدهی صندوق‌سرمایه گذاری طلای تابان تمدن باید گفت که در این صندوق‌ ، بازدهی مورد نظر از تغییر ارزش دارایی‌های سرمایه‌گذاری شده توسط این صندوق‌ به دست می‌آید. به این بازدهی ارزش ابطال یاNAVابطال هم گفته می‌شود. بنابراین، در صندوق های با پشتوانه‌ی طلا، ارزش صندوق وابسته به قیمت طلا خواهد بود.

صندوق تابان تمدن از نوع صندوق‌های قابل معامله  ETF است که با نماد «تابش» طی چند روزآینده در بورس کالا آغاز به کار خواهد کرد .اگر چه این صندوق سرمایه‌گذاری از نوع مبتنی بر طلا است اما سازمان بورس و اوراق بهادار برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری در طلا مقرراتی وضع‌ کرده است که ملزم به رعایت آن هستند بدین منظور بیشتر دارایی صندوق طلای تابان تمدن در گواهی سپرده‌گذاری سکه طلا و اوراق مشتقه مبتنی بر سکه طلا سرمایه‌گذاری می‌شود. معافیت مالیاتی ، قابلیت سرمایه‌گذاری با پول کم در طلا  ، امنیت ونقدشوندگی بالا ، سرمایه‌گذاری آسان از طریق سیستم معاملات آنلاین کارگزاری‌ها  و نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار کشوراز مزایای این صندوق به شمارمی آید .