کیوسک خبر: به گزارش کیوسک خبر به نقل از گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس؛ فاطمه سامعی؛ بیماران قطع نخاعی که راه می‌روند و رکاب می‌زنند، ماحصل تبدیل دانش به محصول کاربردی طی ۲۵ سال پژوهش دانشگاهی هستند.

مرکز تحقیقات عصبی در دانشگاه علم و  صنعت، تحقیقات ادامه‌داری روی موضوع پروتز‌های عصبی انجام داده است. تحقیقات آنها اکنون به محصولاتی نه سمبلیک و نمونه، بلکه محصولاتی قابل استفاده در عرصه توان بخشی منجر شده که بیماران دارای مشکل عصبی و نخاعی را قادر به راه‌رفتن و رکاب زدن می‌کند؛ برنامه بعدی تحقیقاتی هم هیجان‌انگیزتر است و به ساخت پروتزی عصبی برای کاشت در بدن بیمار اختصاص دارد.

*وقتی بیماران قطع نخاعی راه‌ می‌روند

پروژه پاراواک برای توانبخشی بیماران قطع نخاعی است که به عنوان انخستین پروژه عملیاتی، به بیماران قطع نخاعی امکان داد که روی پای خود راه بروند و چند قدمی راه بروند.

این سیستم بر مبنای سیستم عصبی مرکزی انسان، حرکت را در عضو ایجاد و کنترل می‌­کند. این سیستم قابلیت برنامه ریزی حرکتی را دارد و با توجه به حرکت مورد نظر، میزان انقباض را در طول حرکت کنترل می­‌کند.

*رکاب‌زدن بیماران دارای ضایعه نخاعی

پروژه دوم پاراسایکلینگ نام دارد که حتی بیماران مبتلا به فلج کامل و ضایعه نخاعی در گردن هم می‌توانند از این فناوری جدید برای تقویت عضلات خود استفاده کنند؛ این تجهیز امکان رکاب زدن را برای این بیماران فراهم می‌کند؛ به طوری که با تحریک ۸ گروه عضلانی بدن و در نتیجه افزایش خون‌رسانی به اندام تحتانی و فوقانی، تا حدی مشکلات ناشی از زیاد نشستن زیاد را برطرف می کند و مقداری آزادگی ناشی از بیماری را تسکین می‌دهد.

*راه رفتن و رکاب‌زدن بیماران نخاعی یک درمان است؟

برخی می‌پرسند این یک درمان است و اگر نیست فایده این حرکات مقطعی چیست؟

عباس عرفانیان رئیس مرکز تحقیقات عصبی دانشگاه علم و صنعت و مدیر این پروژه، فایده این حرکات را روشن می‌‌کند.

وی توضیح می‌دهد: افرادی که دچار ضایعه نخاعی هستند علاوه بر مشکلات حرکتی، در اثر عدم تحرک دچار عوارضی از قبیل پوکی استخوان، آتروفی عضلانی، سفتی مفاصل، نارسائی‌­های کلیوی و قلبی عروقی می‌­شوند. همچنین، این افراد کنترل ادرار ندارند و عمل دفع آنها با مشکل مواجه است. علاوه بر این، این افراد دچار افسردگی می‌­شوند و نگه­داری این افراد برای خانواده سخت و دارای هزینه است. از این رو همواره پیدا کردن روشی برای رفع یا کاهش عوارض ناشی از معلولیت، هدف بسیاری از تحقیقات بوده است.

در نتیجه تجهیزات کمک می‌کنند که وضعیت قلبی عروقی و عملکرد سیستم گوارش  بیمار بهبود یابد؛ موضوعات ساده‌ای که برای بیماران دچار مشکل نخاع حیاتی می شوند.

*از نظر فنی، تجهیز عصبی چه‌طور بیمار قطع نخاع را قادر به حرکت می‌کند؟

این پروتزها، ابزار میکروالکترونیکی عصبی مجهز به ریزپردازنده­ائی هستند که با ارتباط مستقیم با سیستم عصبی مرکزی یا اعصاب محیطی، کنترل خارجی ارگان های بدن را در دست می‌گیرند.

در واقع این سیستم که یک میکروکامپیوتر قابل حمل با تراشه ریزپردازنده است که کار قشر حرکتی مغز انسان را در ایجاد و کنترل حرکت در اعضای فلج انجام می­‌دهد. این میکروکامپیوتر  با ارسال سیگنال­‌های الکتریکی به اعصاب حرکتی باعث انقباض عضلات فلج شده و حرکت را در عضو فلج  ایجاد و کنترل می‌­کند.

*این تجهیزات توان‌بخشی عرضه تجاری شده‌اند؟

در حال حاضر پروتز عصبی پاراواک در مراکز کلینیکی مختلف مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.

عرفانیان درباره تجاری‌سازی پاراسایکلینگ، توضیح داد: قابلیت تولید این سیستم در هر تعداد وجود دارد و در هر مرکز توان‌بخشی قابل استفاده است و در صورت حمایت و سفارش سازمان‌های درمانی می‌تواند در دسترس بیماران ضایعه نخاعی در مراکز توانبخشی قرار بگیرد.

برنامه دولت این است که در حوزه توانبخشی یارانه‌ها را بیشتر کند و طی قراردادی معاونت علمی و ریاست‌جمهوری ۵۰ درصد هزینه ساخت ۱۰ دستگاه‌ها را برای استفاده در مراکز توان‌بخشی تقبل کرده است.

همچنین دولت تسهیلاتی را برای استفاده بیشتر بیماران دچار ضایعه نخاعی از این امکان فراهم کرده که بتوانند در منزل هم از این تجهیزات استفاده کنند. خریداران می‌توانند برای خرید این تجهیزات از تسهیلات تا سقف ۷۰ درصد قیمت محصول استفاده کنند و در منزل یا موسسه از این تجهیزات استفاده کنند.

*قیمت تجهیزات توان‌بخشی پاراواک و پاراسایکلینگ چقدر است؟

قیمت تجهیز پاراواک از پاراسایکلینگ بیشتر است؛ پاراواک ۸۰ میلیون تومان و پاراسایکلینگ ۷۰ میلیون تومان است. سیستم پاراواک کوچک‌تر است اما امکان بیشتری را در اختیار بیماران قرار می‌دهد.

*این تجهیزات قبلا در دنیا ساخته شده‌اند؟

عرفانیان در این باره توضیح می‌دهد: فناوری پاراواک دومین نسخه در جهان است، تاکنون پاراواک در انحصار آمریکا بوده است. فقط یک نمونه تایید شده از پروتزهای عصبی گام برداشتن تحت عنوان Parastep در دنیا وجود دارد که در آمریکا تولید شده و مورد تایید FDA قرار گرفته است و در ۴۰ مرکز پزشکی در آمریکا استفاده می‌شود.

وی درباره پاراسایکلینگ هم می‌گوید: تاکنون فقط ۲ شرکت آمریکایی و آلمانی را تولید کرده‌اند و ایران سومین کشور تولید کننده این تجهیز است.

هر دو سیستم پاراواک پاراسایکلینگ که در ایران ساخته شده از لحاظ کارائی و کیفیت ایجاد حرکت با سیستم‌های موجود مقایسه شده‌اند و کیفیت برتری را ثبت کرده است که مستندات این مقایسه‌ها در مجله Elsevier چاپ شده است.

*تجهیزات پزشکی ایرانی تاییدیه فنی دارند؟

برخی مردم درباره تاییدیه‌ها و کیفیت محصولات ساخت تولید داخل در حوزه پزشکی و سلامت سوال می‌پرسند، آیا این محصولات داخلی تاییدیه های فنی پزشکی  و سلامت را از مراجع ذیصلاح دریافت کرده‌اند؟

سورنا ستاری معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری به این سوال فارس این طور پاسخ می‌دهد که: تاییدیه های این محصول باید از معاونت تجهیزات سازمان غذا و دارو در وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی اخذ شود که تکنولوژی همان پاراواک گواهی تایید را اخذ کرده و پاراسایکلینگ هم به زودی تاییدیه ها را دریافت خواهد کرد.

*پروژه بعدی؛ کاشت پروتز عصبی در بدن برای اولین بار در جهان

مرکز عصبی دانشگاه علم و صنعت، برنامه بلند مدتی را در این زمینه در دست اجرا دارد؛ محققان این  مرکز در حال ساخت یک فناوری بسیار پیچیده‌ و پیشرفته‌ای در قالب  پروتز عصبی برای کاشت در بدن انسان هستند.

به گفته عرفانیان، این پروتز نخستین تجربه در دنیا است که نوعی چیپ‌ست کوچک در حد یک سانتی متر در یک سانتی متر است که زیر پوست در ناحیه شکم فرد بیمار داخل کاشته می‌شود. با این پروتز کاشتنی دیگر دستگاه بزرگی به همراه بیمار نیست و فقط یک کامپیوتر بسیار کوچک در بیرون بدن وجود دارد.

این پروتز برای ۲ نوع بیمار در حال طراحی است؛ نخست بیمارانی که از ناحیه کمر دچار ضایعه نخاعی هستند و پاها درگیر بیماری شده و دوم بیمارانی که از ناحیه گردن دچار ضایعه نخاعی شده‌اند و علاوه بر پاها، دست‌ها هم درگیر بیماری شده‌اند و با این پروتز قصد داریم که عملکرد دست‌ها هم بازگردانده شوند.

*ارزش ۲ چندان دانشی که کاربردی‌ می‌شود

دستاوردهایی که در حوزه توان‌بخشی توسط مراکز تحقیقاتی ارایه می‌شود به خانواده ها خدمات توان‌بخشی با کیفت‌تر و با هزینه پایین‌تر ارایه می‌کنند.

پروژ‌ه‌های این چنینی در مرز دانش قرار دارند و مهمترین مسئله در این نوع پروژه های علمی دانشی است که به مرحله کاربردی رسیده است.