امان‌ا… قرایی‌مقدم – جامعه‌شناس
کیوسک خبر – هر زمان بحرانی در جامعه به‌وجود آمده، سطح اعتماد عمومی نیز کاهش پیدا کرده و این عوامل به دلیل پدیده‌های فرهنگی، مشکلات سیاسی و اقتصادی است. به‌عنوان مثال با موج‌های تورم که در مدت چند روز سیل گرانی را به جامعه سرازیر می‌کند، هر زمان مسئولی می‌گوید که ارزانی در راه است، کسی باور نمی‌کند و البته اتفاق خاصی هم رخ نمی‌دهد؛ پس بی‌اعتمادی امروز جامعه چندان بی‌دلیل نیست. جامعه به دلیل شیوع بیش از تصور کرونا در موج‌های سوم و چهارم و به درازا کشیدن این بیماری در لایه‌های مختلف کشور، دچار هراس و دلهره اجتماعی شده و به همین دلیل، قدرت تفکر، درک وضعیت و موقعیت بحرانی برایش سخت‌تر از گذشته شده است. امروزه مردم با مکانیسم دلیل‌تراشی و رسیدن به یک راه‌ حل سریع و فوری برای فرار از آن دلهره دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند و به ‌این جهت هر خبری که از داخل (شبکه‌های اجتماعی)‌ یا خارج از کشور در ارتباط با واکسیناسیون عمومی می‌شنوند، بلافاصله باور می‌کنند و تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند. همان‌طور که شاهد هستیم بازار شایعه و بازار اخبار کذب در جامعه فزونی پیدا کرده است. نباید در این رابطه نقش دولت را نادیده گرفت و چون مسئولان دچار تضاد افکار در موضوعات مختلف مثل «واکسن» هستند و هر کدام یک حرف می‌زنند، مردم حرف هیچ‌کدام را باور ندارند. در این میان رسانه‌های بیگانه نیز با انتشار سریع گزارش‌های مرتبط با واکسیناسیون عمومی در کشورهای همسایه و با بزرگنمایی مانند بنزین روی آتش عمل می‌کنند و جامعه را دچار نوعی ناباوری گسترده کرده‌اند و در نتیجه بازار شایعه و شایعه‌سازی به اوج خود رسیده است. وزیر بهداشت از ورود سیمان فروش و پلاسکو فروش برای خرید واکسن خبر می‌دهد و زمان دیگر گفته می‌شود که در ناصرخسرو واکسن وارداتی کرونا به قیمت ۵۰ میلیون تومان فروخته می‌شود و کشورهای دیگر این تعداد از جمعیت‌شان را واکسینه کرده‌اند و… . فرزنده نگارنده این سطور در کانادا زندگی می‌کند و چندی روز پیش می‌گفت که مسئولان این کشور سه برابر جمعیت کانادا واکسن خریده‌اند، ولی هنوز تعداد کمی از مردم واکسن زده‌اند و ما نیز در انتظار واکسن هستیم»‌. حتی چندی پیش سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا می‌گفت که وضعیت ما از کشورهای مانند کره، ژاپن و کشورهای همسایه بهتر است، اما از آنجایی که ناباوری و بی‌اعتمادی در جامعه وجود دارد و بی‌اعتمادی میان مردم و مسئولان نیز رشد داشته، مردم آنچه را در شبکه‌های اجتماعی می‌بینند تا حدی باور می‌کنند و همین امر موجب شده امروز تشتت افکار و ناراحتی روحی به اوج خود برسد. در این میان پدیده فرهنگی ایرانیان نیز بی‌تاثیر نیست. ایرانیان در طول تاریخ و در بستر فرهنگیِ رشد کرده‌اند که اصولا به مسئولان خود بی‌اعتماد بوده و این پدیده نسل به نسل منتقل شده و به ما رسیده است. در طول این چند دهه نیز ما نتوانستیم این سرمایه اجتماعی را با وجود همه شعارها، بالا ببریم و در نتیجه وضعیتی به وجود آمده که در دوران شیوع کرونا آن را بیش از هر زمان دیگری مشاهده می‌کنیم. پس باید در ابتدا به جامعه واکسن بی‌اعتمادی زده شود، تا کرونا. چون شایعه و بی‌اعتمادی از کرونا خطرناک‌تر و مهلک‌تر است.