اسماعیل خلیل زاده ـ نائب رئیس اتاق تعاون ایران

بعد از چهار دهه تجربه ارزشمند و برنامه های توسعه، به تغییر و تحول در برنامه ریزی های اقتصادی نیاز داریم و باید با هم افزایی تلاش های فردی ( سطح خرد) و میانی (محلی و شهرستانی و استانی) به عزم ملی و مدیریت جهادی در سطح کلان دست یابیم و فردایی عزتمندتر  را با جهش تولید به ارمغان آوریم.

همسنجی عملکردهای  ۴۰ سال اخیر در حوزه اقتصاد دولتی، بخش خصوصی و بخش تعاونی در ایران نشان می دهد که اقتصاد دولتی هنوز  کاریی لازم را پیدا نکرده است و از طرف دیگر بخش تعاونی هم هنوز از بخش اعظم ظرفیت های تولاید خود استفاده نکرده است.

در ایران اسلامی، بخش تعاون همگرایی کامل را با اقتصاد اسلامی و مقاومتی  و جهش تولید دارد چون ۱) هنوز ظرفیت ها و مزیتهای زیادی دارد که استفاده نشده است ۲) بر مردم تکیه دارد ۳) همه مردم را شریک تولید ثروت می کند و همه مردم نیز از کیک بزرگ اقتصاد ملی سهم می برند ۴) توسعه را از همه نقاط سرزمین و کانون های جمعیتی آغاز می کند ۵)  قدرت ایجاد شاخص های برتر در تراز جهش تولید را داردو در نهایت ۶) به شکل گیری نظام اقتصادی تاب آور و پایدار کمک خواهد کرد.

امروزه جنگ در عرصه روابط بین الملل و میان دولت ها به جنگ فردی یا ایدئولوژی و منافع مادی محدود نمی شود ، بلکه “جنگ اقتصادی و اراده ها ” نیز در اولویت است و ثمر می دهد که در نظام جمهوری اسلامی هم ترجمان شعار ” ما می توانیم ” است.

ایجاد رونق اقتصادی، بهبود کسب و کار و بهبود درآمد اقشار مختلف جزو اولویت های یک کشور است و برای اینکه مجموعه فعالیت های ما یک تحول اساسی در امر اقتصاد ایجاد کند به پیوست توسعه تعاونی نیاز است و برای اینکه این پیوست موفق عمل کند باید اقداماتی صورت گیرد که از جمله این اقدامات برنامه ریزی برای توسعه فراگیر تعاونی هاست.

روانشناسی توسعه تعاونی هم ایجاب می کند همه عوامل، رفتارها و انگیزه همه ارکان مستقیم و غیر مستقیم تولید و ایجاد ارزش افزوده یا ثروت واقعی تقویت شود و امیدواری به رشد و توسعه و رونق اقتصادی و جهش تولید به حداکثر برسد. همه مردم با همه منابع خود وارد عرصه تولید واقعی می شوند و همه بازارهای اقتصادی هم  اعم از پول و کار و کالا و سرمایه هم در خدمت تولید ملی قرار می گیرند.

تولیدی که هم در عرصه داخلی مورد احترام مصرف کنندگان و خانوارهاست و هم در خارج از توان رقابتی بالاتری برخوردار خواهد بود.

جهش تولید ملی نیازمند فضای مطلوب روانشناسی است تا همه ظرفیت های ایجاد ارزش افزوده و تولید ثروت در همه مختصات سرزمین و جغرافیای طبیعی و انسانی و اقتصادی  فعال شود و در مسیر ایجاد ثروت  قرار گیرد و این هنر  اقتصاد تعاونی است و باید به سمت اقتصاد تعاونی  جامع و کامل با عضویت صدها میلیون  نفر – عضو و حتی یک میلیارد نفر – عضو حرکت کنیم یعنی یک فرد ایرانی می تواند در دهها تعاونی متنوع عضو شود و هیچ تضادی هم با حضور در بخش های دیگر ندارد یعنی یک فرد می تواند علاوه بر عضویت در دهها تعاونی کشاوری ، صنعتی و خدماتی در بخشهای غیرتعاونی هم فعالیت کند.

کافی است نهضت خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی را به تعاونی های فراگیر ملی بسپاریم مانند برنج، شکر و داروهای گیاهی و … تا توسعه صنایع پتروشیمی و دانش بنیان  واگذار کنیم.

برای این کار باید فضای اقتصادی همراه با انگیزه اقتصادی و سودآوری و نفع فردی و جمعی و ملی فراهم شود و سهم بخش تعاون از بازارهای کالا، پول و سرمایه و کار به بیش از ۵۰ درصد افزایش یابد؛ بانک های توسعه ای متمایز درحوزه تعاون شکل بگیرد، سهام تعاونی در بورس تا چند برابر افزایش یابد، تعاونی های روستایی کامل تا استانی و ملی توسعه یابد، نظام آموزش عالی توسعه تعاونی را به گفتمان ملی تبدیل کند و  باید فرآیندهای وسیله – هدف و ابزارهای اقتصادی و سیاستی به نفع تعاونی ها متحول شود.

برآیند بهنیه این تلاش ها و رویکردها در سال جهش تولید ( ارتقای کمیت و کیفیت تولید – کاهش هزینه ها و قیمت تمام شده _ ساماندهی قیمت ها به نفع مصرف کنندگان – ساماندهی و کاهش هزینه شبکه های توزیع) است که باید در سطح جامعه تبیین شود.

در سال جهش تولید باید علامت های مثبت و سازنده اقتصادی ایران به طورکامل رونمایی و برای مردم معرفی شود تا انگیزه برای گسترش تعاونی های تولید بیشتر شود.

ایران به اقتصادی نیاز دارد که بیشترین همگرایی را با فضیلت های اقتصادی جامعه اسلامی داشته باشد  و بخش مهمی از دغدغه های رهبری را که پیشرفت توام با عدالت است، تحقق بخشد و اقتصاد تعاونی می تواند در این عرصه موثر باشد.

با توسعه جامع تعاونی ها می توانیم با رویکرد جهش تولید ۱) تولیدات کشاورزی را حداقل تا دو برابر افزایش دهیم ۲) نرخ بیکاری تا سطح تک رقمی کاهش می یابد ۳) توسعه عدالت محور  و توزیع عادلانه ثروت تحقق می یابد ۴) شاخص های اقتصاد نجومی پایدار شکل می گیرد ۵)  صادرات ممتاز و متمایز در اقتصاد جهانی و منطقه ای قابل تحقق خواهد بود ۶)نفت زدگی اقتصاد ملی کمتر می شود ۷) تاثیر تحولات اقتصادی در زندگی مردم ملموس خواهد بود چون خودشان در تولید نقش دارند و …. ۸) نسل تازه از اقتصاد مردم محور و عدالت محور  ؛ تاب آور و پایدار تاسیس خواهد شد.