طاهره نطقی طاهری ـ مدیر مسئول
بازار مسکن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی، تأثیر مستقیمی بر زندگی مردم و رفاه اجتماعی دارد. با این حال، تورم و افزایش قیمت‌ها، دسترسی به مسکن را برای بسیاری از خانوارها دشوار کرده است. برای حل این چالش، کارشناسان بر لزوم اجرای سیاست‌های جامع شامل تسهیلات بانکی، مسکن اجتماعی، تنظیم بازار و آموزش مالی تأکید می‌کنند.
بازار مسکن یکی از ارکان اصلی اقتصاد هر کشور است که نه‌تنها بر زندگی روزمره مردم تأثیر می‌گذارد، بلکه امنیت اقتصادی و اجتماعی جامعه را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. در ایران، افزایش قیمت مسکن و تورم پیوسته، دسترسی به مسکن مناسب را برای بسیاری از خانوارها، به‌ویژه اقشار کم‌درآمد، دشوار کرده است. برای رفع این مشکل، نیاز به اجرای سیاست‌های جامع و هماهنگ است که از طریق ابزارهای مختلف، قدرت خرید مردم را افزایش دهد. این ابزارها شامل تسهیلات بانکی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، مسکن اجتماعی، تنظیم بازار و آموزش مالی می‌شود.
یکی از مؤثرترین ابزارها برای افزایش قدرت خرید مسکن، ارائه تسهیلات بانکی با شرایط مناسب است. وام‌های مسکن با نرخ بهره پایین و دوره بازپرداخت طولانی‌تر می‌توانند فشار مالی بر خانوارها را کاهش دهند و امکان خرید مسکن را فراهم کنند. در شرایط فعلی، بسیاری از خانواده‌ها به دلیل اقساط سنگین وام‌ها، توان خرید مسکن را ندارند. کاهش نرخ بهره وام‌های مسکن و ارائه وام‌های کم‌بهره برای تأمین پیش‌پرداخت، می‌تواند به اقشار کم‌درآمد کمک کند تا به خانه‌دار شدن نزدیک‌تر شوند.
کارشناسان معتقدند که ارائه وام‌های مسکن با شرایط تسهیل‌شده، نه‌تنها قدرت خرید مردم را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند به کاهش بحران مسکن در کشور کمک کند. این سیاست‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که دسترسی به وام‌ها برای همه اقشار جامعه، به‌ویژه جوانان و خانواده‌های کم‌درآمد، تسهیل شود.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری در مسکن یکی دیگر از ابزارهای مؤثر برای افزایش قدرت خرید مردم هستند. این صندوق‌ها به افراد امکان می‌دهند تا با سرمایه‌گذاری‌های کوچک، در پروژه‌های مسکونی مشارکت کنند و مالکیت بخشی از این پروژه‌ها را به دست آورند. این روش به‌ویژه برای جوانان و افرادی که توانایی خرید ملک کامل را ندارند، بسیار مفید است.
با این حال، برای جذب سرمایه‌گذاران بیشتر، بهبود شفافیت و قوانین مرتبط با این صندوق‌ها ضروری است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در مسکن می‌توانند با ارائه پروژه‌های متنوع و کم‌ریسک، به افراد با درآمد متوسط کمک کنند تا بدون نیاز به سرمایه‌گذاری کلان، در بازار مسکن مشارکت کنند.
دولت‌ها می‌توانند با اجرای پروژه‌های مسکن اجتماعی و حمایتی، نقش مهمی در افزایش قدرت خرید مردم ایفا کنند. این پروژه‌ها معمولاً برای اقشار کم‌درآمد طراحی می‌شوند و هدف آن‌ها ارائه مسکن ارزان‌قیمت و با کیفیت است. در ایران، طرح‌هایی مانند نهضت ملی مسکن در راستای این هدف اجرا شده‌اند، اما برای موفقیت این طرح‌ها، همکاری نزدیک‌تر دولت با بخش خصوصی ضروری است.
اجرای برنامه‌هایی مانند اجاره به شرط تملیک نیز می‌تواند به افرادی که توانایی خرید مسکن را ندارند، کمک کند. این برنامه‌ها که در گذشته مورد غفلت قرار گرفته‌اند، می‌توانند به‌عنوان راه‌حلی مؤثر برای کاهش مشکل مسکن در کشور مطرح شوند.
یکی از ابزارهای مهم در اختیار دولت برای تنظیم بازار مسکن، استفاده از سیاست‌های مالیاتی است. اخذ مالیات بر خانه‌های خالی و معاملات سوداگرانه می‌تواند به کاهش قیمت‌ها و هدایت عرضه مسکن به سمت مصرف‌کنندگان واقعی کمک کند. با این حال، کارشناسان معتقدند که دولت نتوانسته است از این ابزار به‌طور مؤثر استفاده کند.
قوانین مالیاتی فعلی، مانند مالیات بر خانه‌های خالی و اجاره، نیاز به بازنگری دارند. بهبود این قوانین و اجرای دقیق آن‌ها می‌تواند به تنظیم بازار مسکن و کاهش فشار بر خریداران کمک کند.
تشویق به ساخت مسکن در مناطق کمتر توسعه‌یافته و کم‌جمعیت نیز می‌تواند به کنترل قیمت مسکن در مناطق پرجمعیت کمک کند. دولت می‌تواند با ارائه تسهیلات و یارانه به سازندگان، ساخت مسکن در این مناطق را تشویق کند. در کنار این اقدامات، توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل، آموزش و بهداشت در این مناطق نیز ضروری است.
آموزش و مشاوره مالی به متقاضیان خرید مسکن می‌تواند قدرت خرید آن‌ها را افزایش دهد. آموزش‌های هدفمند درباره نحوه پس‌انداز، انتخاب وام و مدیریت بدهی‌ها می‌تواند به افراد کمک کند تا تصمیم‌های مالی بهتری بگیرند. همچنین، مشاوره به متقاضیان برای انتخاب مسکن مناسب با توان مالی‌شان، از ایجاد فشار مالی اضافی جلوگیری می‌کند.
افزایش قدرت خرید مردم در بازار مسکن نیازمند اجرای سیاست‌های جامع و هماهنگ است. از تسهیلات بانکی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری گرفته تا مسکن اجتماعی و تنظیم بازار، تمامی این ابزارها باید به‌طور هماهنگ عمل کنند تا به کاهش مشکلات مسکن و بهبود کیفیت زندگی مردم کمک کنند. در کنار این سیاست‌ها، توجه به نیازهای اجتماعی و اقتصادی افراد نیز برای ایجاد یک بازار مسکن پایدار و عادلانه ضروری است.