جاوید قربان‌ اوغلو – تحلیلگر مسائل بین‌الملل
کیوسک خبر – در آستانه برگــزاری نشست کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمــی هستیم که قرار است در روزهای پایانی سپتامبر در وین تشکیل شــود و در پرتوی این تاخیر چندماهه‌ای که در مذاکــرات وین بعد از دور ششم ایجاد شده، برخی که مخــالف ایــران هستند، مشغول لابی‌ها و رایزنی‌هایی برای تاثیرگذاری بر بیانیه آتی که از این اجلاس منتشر خواهد شد، هستند و این نگرانی را ایجاد می‌کند که در فقدان مذاکرات هدفدار بین ایران و ۱+۴ و به‌طور مشخص با آمریکایی‌ها شرایط منجر به وضعیتی شود که یک مقدار عرصه را بر ایران تنگ‌تر کند و آن می‌تواند در بیانیه پایانی این اجلاس در گزارشی که مدیرکل آژانس باید به شورای امنیت براساس قطعنامه ۲۲۳۱ بدهد، تاثیرگذار باشد و هرگونه تغییر ادبیاتی از گزارش ایشان یا در بیانیه‌ای که صادر می‌شود، ممکن است یک مقدار شرایط را برای ایران در مذاکراتی که لاجرم بین ایران و ۱+۴ و از طریق آنها با آمریکا انجام خواهد شد، عرصه را تنگ‌تر کند که به هیچ عنوان به نفع ایران نیست. گفت‌وگوهای تلفنی آقای‌حسین‌امیرعبداللهیان با وزرای خارجه آلمان و فرانسه همراه با تاکید ایشان بر رفع همه تحریم‌هاست که به نظر رویکرد خوبی است منتها منوط کردن این مسئله به اینکه ما هیچگونه اصراری برای نفس مذاکره نداریم و مذاکره‌ای را باید انجام دهیم که منجر به رفع همه تحریم‌ها شود، شرایط گفت‌وگو را سخت‌تر می‌کند. تصورم از ارزیابی تیم جدید دولت این است که چنین می‌پندارند سخت‌تر کردن مواضع ما منجر به نرمش بیشتر از طرف مقابل خواهد شد که به نظر می‌رسد تا زمانی که براساس یک داده‌های دقیقی نباشد و اطلاعات دقیقی از نیات و اهداف آن کشورها نداشته باشیم، صرفا براساس یک گمانه‌زنی که دولت تغییر کرده و باید یک رویکرد جدید داشته باشیم، است که شاید ارزیابی درستی نباشد و درحقیقت چند هفته دیگر مجبور شویم از این موضع خودمان هم عقب‌نشینی کنیم که در این صورت باعث می‌شود هم برای ما از نظر پرستیژی بین‌المللی درست نباشد و هم از نظر اینکه طرف‌های مقابل ببیند اجبارا به میز مذاکره برگشته‌ایم، شرایط و موضع ما را تا حدودی ضعیف‌تر کند. به نظر می‌رسد عقلانی‌ترین گزینه این است که نخست نفس مذاکره را بپذیریم همان‌طور که مسئولان ما تابحال گفته‌اند. دوم، مذاکره از همان جایی شروع شود که در دور ششم پایان یافته چون تیمی که مذاکره کرد، تیمی کاملا حرفه‌ای بود که به چم و خم مذاکرات هم کاملا آشنا بود. سوم،ما از شروطی که خودبه‌خود می‌تواند در پیشرفت مذاکرات مانع ایجاد کند، صرفنظر کنیم. شروطی مثل تحقق خواسته‌های مصوبه و قانون مجلس در دی‌ماه سال گذشته و آوردن آن روی میز مذاکره شرایط را برای ما دشوارتر می‌کند. تکیه و تاکید بر اینکه همه تحریم‌ها باید برداشته شود باید به گونه‌ای باشد که این «همه» در مذاکره که تعریف می‌کنیم همانا نقطه بازگشت قبل از سر کارآمدن ترامپ باشد. یعنی اگر ما آن را هدف قرار دهیم شاید منجر به یک راه‌حل برای برون‌رفتن از مشکل و انسدادی که به‌وجود آمده، شود منتها اگر بنا بر این باشد که مسئله مصوبه یا قانونی که مجلس تصویب کرده را مبنا قرار دهیم، به نظر می‌رسد که این وضعیت ما را از این بحران نجات نخواهد داد ولو اینکه مذاکرات طی هفته‌های آینده شروع شود. بنابراین در یک جمع‌بندی نهایی باید مراقب باشیم که اولا، بیانیه و گزارش تندی از طرف سازمان انرژی اتمی بیرون نیاید. ممکن است آمریکایی‌ها یا دیگران بخواهند از آن استفاده کنند و دوباره پرونده ما را به شورای امنیت ببرند که هدف ما باید جلوگیری از این مسئله باشد و دیگر اینکه به مواردی که می‌تواند ما را به یک توافق براساس زمانی که ترامپ سر کار آمده، برساند، توجه کنیم. درحقیقت دقیقا نقطه شروع قبل از سر کارآمدن ترامپ به عنوان هدف باشد که با این هدف می‌توان مانورهای دیپلماتیک و سیاسی را در جمله‌بندی‌ها، عبارت‌ها، قهر و آشتی‌های سیاسی و دیپلماتیک قرار دارد منتها هرگونه اشتباه محاسباتی از جانب ما به ضررما خواهد شد، چراکه زمان به ضرر ماست و طرف‌های دیگر هیچگونه آسیبی از مسئله تاخیر زمانی نمی‌برند و تاخیر زمانی فقط باعث آسیب زدن به کشور ما از نظر اقتصادی و بین‌المللی شده که کاملا مشهود است و با گذشت حدود یک ماه از روی کار آمدن دولت جدید تغییر محسوسی در شرایط اقتصادی کشور ایجاد نشده و چه بسا یک مقدار شرایط سخت‌تر هم شده باشد که ناشی از همین تحریم‌های بین‌المللی است.