فردین آقا بزرگی-کارشناس بورس

درباره اثرگذاری بانک‌ها در شرایط امروز بازار سرمایه باید به این نکته توجه داشته باشیم که بانک‌ها درباره تملیک، اداره و مدیریت دارایی و حتی بنگاه‌داری تکلیف قانونی داشتند و اگر بانک‌ها وار این حوزه شدند به تکلیف قانونی خود عمل کرده‌اند بنابراین نمی‌توان در این باره به بانک‌ها ایراد گرفت. ضمن اینکه در حال حاضر شاهد آن هستیم که در این شرایط بورس، منابع شرکت‌های وابسته به گروه‌های بانکی صرف بهبود بازار سرمایه می‌کنند.در این میان نکته حائز اهمیت ورود قابل توجه اشخاص حقیقی به بازار است به طوری که طبق آمارهای که داده شده از ابتدای سال، ۹۰ هزار میلیارد تومان پول سهام‌داران حقیقی وارد بورس شده که به طور قطع پس از کسب سود در یک بازه زمانی احتمالا در کوتاه مدت این نقدینگی از بازار خارج می‌شود.بخشی از این نقدینگی خارج شده طبیعتا به دلیل عدم توازن بازدهی در بازارها به سمت بازار مسکن رفته و می‌رود چراکه پایداری بازار مسکن در بلندمدت بیشتر از سایر بازارها است بنابراین می‌دانیم که پول حقیقی‌ها حتی در مقطع کوتاهی ممکن است که از بورس خارج شود.در شرایطی که بازار رو به اصلاح است و اصلاحات آغاز شده این حقوقی‌ها هستند که به جمع شدن صف‌های فروش کمک می‌کنند و برعکس حقیقی‌ها، حقوقی‌ها از جمله گروه بانکی در حال صرف منابع برای بهبود شرایط بازار هستند از سوی دیگر از آنجایی که این شرکت‌ها ذی نفع هستند اساسا مجبور به حمایت از بازار شده‌اند.افت حجم معاملات روزانه کاملا مشهود است و این روزها این رقم به حدود ۶ هزار میلیارد تومان رسیده در حالی روزهایی حجم معاملات به ۳۰ هزار میلیارد تومان هم رسیده بود.بنابراین با توجه به این شرایط بازار امروز می‌بینیم که شرکت‌های وابسته به بانک‌ها به دلیل حمایت از پرتفوی خود در حال حمایت از بازار سرمایه و صرف منابع هستند.در فضایی که بازار  مستعد و مثبت است هرگونه اطلاعاتی ولو اطلاعات خنثی اثر مثبت بر بازار می‌گذارد چراکه بازار هیجان مثبت دارد. تجربه این را هم داشتیم که زمانی در سال رکود بازار در سال ۹۲ به محض اینکه اطلاعاتی مبنی بر افزایش سرمایه شرکتی منتشر می‌شد، شرکت‌ها بلافاصله تبدیل به صف فروش می‌شدند چراکه دید بازار منفی بود اما درهمین ۳ ماهه گذشته مقوله افزایش سرمایه به ویژه تجدید ارزیابی، بلافاصله در بازار اثر مثبت می‌گذاشت.موضوع جو بازار است و در فضایی که متوسط p/e بالای ۳۴ درصد و اختلاف بین ارزش ذاتی و ارزش روز سهام به شدت فاصله گرفته هرگونه صحبتی ولو در راستای حفظ و صیانت منافع سهام‌داران مانند دو دیدگاه وزرا درباره عرضه دارا دوم به عنوان یک مقوله منفی تلقی می‌شود چراکه زمان اصلاح قیمت فرا رسیده و این اختلافات اساسا بهانه بود.داراها نقش قابل توجهی در بازار ندارند که بخواهند باعث آغاز این ریزش باشند و دارا یکم در بالاترین حد پرتفوی ۲۰ هزار میلیارد تومانی داشت که در ایام پیک بازار به اندازه حجم معاملات یک روز بود.  تمام فعالان انتظار آغاز اصلاح را داشتند،‌ در یک ماه گذشته صحبت فعالان و کارشناسان بازار، بحث اصلاح قیمت و این موضوع بوده که چه تاریخی اصلاح شروع می‌شود و هیچ فردی در اصل انجام اصلاح تردید نداشت. حتی کسانی که هیجان مثبت در بازار داشتند به دنبال تاریخ و زمان آغاز اصلاح قیمتی در بازار بودند.درباره مسئولیت دولت در قبال حمایت از سهام‌داران به ویژه تازه واردها که با دعوت گسترده دولت وارد بازار سرمایه شدند،‌اغلب برخی از فعالان بازار به ویژه تازه واردها انتظار دارند اگر به قصد کسب بازدهی به بازار آمده‌اند بنابراین ریسک‌های سرمایه گذاری باید به افراد یا مسئولان منتقل کنند اما در فضای اقتصادی و سرمایه‌گذاری هیچ‌گونه مسئولیتی متوجه کسی نیست و مسئولیت اصلی بر عهده خود سرمایه‌گذار است.در شرایط وجود غول نقدینگی بهترین تصمیم هدایت پول به سمت بازار سرمایه بود،با وجود غول نقدینگی بالای ۲ هزار و ۷۰۰ هزار میلیارد تومان، طبیعتا یکی از تصمیماتی که برای پیشگیری ورود این میزان  نقدینگی به سایر بازارها اخذ شد، رونق بازار سرمایه بود.اما نکته مهم این است که این نقدینگی باید به سمت بازار اولیه هدایت می‌شد تا به تجهیز منابع مالی برای تولید و بنگاه‌ها برسد. ۲۸ هزار میلیارد تومان مجموعه منابع تامین شده مالی از سال  94 در سال ۹۸ به حدود ۳۸ هزار میلیارد تومان افزایش یافت. اگر به تناسب درصد توجه داشته باشیم، می‌بینیم که ۳۵ درصد افزایش در حجم معاملات بازار اولیه بوده در صورتی که حجم معاملات در بازار ثانویه از ۷۰ هزار میلیارد تومان در سال ۹۴ به هزار و ۱۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده، بنابراین  این جریان کاملا بحث داد و ستد و سفته بازی در بازار ثانویه بوده‌است. قطعا شرکت‌ها و بنگاه‌ها عوایدی از این نقدینگی نداشتند و این استراتژی باید تغییر کند.درباره اثرگذاری افزایش شاخص بورس و نرخ دلار بر یکدیگر در دو بازار ارز و سرمایه هم سرمایه به طور هوشمند جا به جا می‌شود و در دنیا آربیتراژ یک اصل اقتصادی است. در نظام اقتصادی کشورمان هم شاهد این وضعیت هستیم و  انتظارات تورمی در بازار سرمایه باعث تورم در سایر بازارها می‌شود بنابراین افزایش شاخص می‌تواند باعث افزایش نرخ دلار شود.