حجت‌اله عباسی – پژوهشگر رسانه و مدرس دانشگاه
کیوسک خبر – خبر درگیری چند نوجوان دختر در پارک کلانشهر اصفهان در مدت کوتاهی به صدر اخبار رسانه‌های اجتماعی رسید. در کلیپی که در رسانه‌های اجتماعی انتشار یافته است، دختری نوجوان با نام هلیا در درگیری با چند دختر همسن‌و‌سال خود در یک لحظه با کری‌خوانی قمه‌ای را از کمرش بیرون می‌آورد و با خودنمایی میدانداری می‌کند. وایرال‌شدن و انتشار گسترده و سریع این کلیپ، به لحاظ‌ بالا بودن شگفتی و استثنایی بودن این رخداد و نامتعارف بودن درگیری دختران نوجوان با سلاح سرد در فضای اجتماعی کشور رخ داده است. انتشار تصاویر درگیری نوجوانان دختر بدون هر گونه پالایش از جمله مات و تار کردن تصویر، شطرنجی کردن یا محو چهره‌ها با اخلاق حرفه‌ای رسانه‌ای در تعارض بوده و مصداق ترویج خشونت رسانه‌ای است. علاوه بر آن انتشار عریان این تصاویر، امنیت اجتماعی، آینده و زندگی چنین نوجوانانی را با مخاطره مواجه می‌کند. در ایام پاندومی کرونا بسیاری از مناسک اجتماعی، فرهنگی و هنری و آئین‌های مذهبی و به عبارت کلی هر گونه اجتماعات تعطیل شده است. در این راستا بحران سرگرمی و تفریح در جامعه ایجاد شده است و در چنین وانفسایی امکان تخلیه هیجانات برای نسل جوان و نوجوان کشور وجود ندارد. در رسانه‌های اجتماعی اینفلوئنسرها و شاخ‌های اینستاگرامی برای جلب توجه و کسب درآمد از‌ طریق تبلیغات به شوآف و خودنمایی به شیوه‌های نامتعارف تمسک می‌جویند. فالوئرها و کاربران نیز با بنچ‌مارکینگ و الگوگیری از چنین شیوه‌هایی، قربانی مطامع فرصت‌طلبان و شیادان می‌شوند. برخلاف رسانه‌های جریان اصلی در رسانه‌های اجتماعی، فرآیند دروازه‌بانی اطلاعات زایل شده است و کاربران قادر شده‌اند بدون‌هرگونه سانسور و کنترل، اخبار رویدادها را بدون‌واسطه به شاهراه‌های اطلاعاتی ارسال کنند که خواسته یا ناخواسته در مواردی زیان‌بار است. رسانه‌های اجتماعی خودمختاری فزاینده‌ای به شهروندان اعطا کرده‌اند. تجهیزات و بسترهای تولید، پردازش و انتشار اطلاعات در اختیار کاربران قرار گرفته است و آنان قادرند بدون‌واسطه مبادرت به انتشار اطلاعات کنند. جامعه ایران به لحاظ حکمرانی سایبری و رسانه‌ای به شدت از مشکلات عدیده‌ای مانند خلأ آموزش کاربران رنج می‌برد. سواد اطلاعاتی و رسانه‌ای به عنوان ضرورتی انکار‌ناپذیر به حاشیه رانده شده است. شوربختانه امکانات اندک کشور نیز به‌جای مصروف شدن برای افزایش دانش و توانمندی کاربران، صرف سیاست‌های فیلترینگ شبکه‌ها و کنترل محتوا و بگیر و ببند آنان می‌شود.