با ظهور صنعت چهارم و فناوری‌های نوین همچون هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، و رایانش ابری، جهان در حال ورود به دورانی جدید از تولید هوشمند است. اما ایران، با وجود پتانسیل‌های فراوان، هنوز فاصله‌ای قابل‌توجه با این روند جهانی دارد. چه موانعی پیش‌روی توسعه هوشمندسازی در صنایع ایران قرار دارد و چگونه می‌توان به این فاصله غلبه کرد؟
در سال‌های اخیر، فناوری‌های نوین به‌ویژه در قالب انقلاب صنعتی چهارم، نقش تعیین‌کننده‌ای در تحول اقتصادهای جهانی ایفا کرده‌اند. ابزارهایی نظیر هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، و رایانش ابری، کسب‌وکارها را قادر ساخته‌اند تا با استفاده از داده‌ها و اتوماسیون پیشرفته، به بهره‌وری و کارایی بالاتری دست یابند. اما جایگاه ایران در این تحول جهانی کجاست و چگونه می‌توان از فرصت‌های این انقلاب جدید در جهت توسعه اقتصادی و صنعتی کشور بهره برد؟
به گزارش «کیوسک خبر»، صنعت چهارم که با ادغام فناوری‌های دیجیتال و فیزیکی، نظیر اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و کلان داده‌ها تعریف می‌شود، آینده صنعت را دگرگون کرده است. این فناوری‌ها با به‌کارگیری داده‌ها و ارتباطات هوشمند، امکان بهبود عملکرد تولیدی و خدماتی را فراهم می‌آورند. در حالی که بسیاری از کشورهای پیشرفته به سرعت در حال تطبیق با این تحولات هستند، صنایع ایران هنوز از این روند جهانی فاصله دارند و نتوانسته‌اند به‌طور کامل از مزایای هوشمندسازی بهره‌مند شوند.
در سطح جهانی، صنعت چهارم هم‌اکنون یکی از اصلی‌ترین مباحث در میان پژوهشگران، کارآفرینان، و دولتمردان است. تاثیرات آن در حوزه‌های مختلف اقتصادی، از تولید تا خدمات و اشتغال، به‌طور گسترده مورد بحث قرار می‌گیرد. این انقلاب تنها به یک فناوری خاص محدود نیست؛ بلکه ادغام چندین فناوری و نوآوری، زمینه‌ساز تحولی جامع در صنایع مختلف است.
در ایران، با وجود رشد قابل‌توجه اکوسیستم دیجیتال و اقتصاد دانش‌بنیان طی یک دهه اخیر، همچنان موانع متعددی بر سر راه هوشمندسازی کامل صنایع و کسب‌وکارها قرار دارد. عدم توسعه زیرساخت‌های مناسب، محدودیت‌های فناورانه، و نیز چالش‌های سیاست‌گذاری از جمله عواملی هستند که جلوی رشد سریع‌تر را گرفته‌اند.
با وجود این موانع، فرصت‌های بسیاری برای ایران وجود دارد تا از ظرفیت‌های انقلاب صنعتی چهارم بهره ببرد. فناوری‌هایی نظیر رباتیک، چاپگرهای سه‌بعدی، و یادگیری ماشین می‌توانند تحول عظیمی در بخش‌های مختلف اقتصادی، از کشاورزی و صنعت گرفته تا بهداشت و خدمات مالی ایجاد کنند. یکی از مهم‌ترین ابزارهای تحول‌آفرین در این زمینه، اینترنت اشیا است. این فناوری با اتصال دستگاه‌ها و سیستم‌های فیزیکی به شبکه‌های هوشمند، امکان مدیریت بهتر منابع، بهینه‌سازی فرآیندها، و ارتقای کیفیت محصولات را فراهم می‌کند.
یکی از ابزارهای اصلی صنعت چهارم، رایانش ابری است. این فناوری که امکان ذخیره‌سازی و پردازش داده‌ها در سرورهای مجازی را فراهم می‌کند، به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که با دسترسی سریع به اطلاعات، بهره‌وری خود را بهبود بخشند. رایانش ابری علاوه بر کاهش هزینه‌های زیرساختی، موجب افزایش امنیت داده‌ها و بهبود سرعت و کیفیت خدمات نیز می‌شود.
اینترنت اشیا نیز از جمله فناوری‌هایی است که با اتصال دستگاه‌های مختلف به یکدیگر و به اشتراک‌گذاری داده‌ها، به بهبود فرآیندهای تولید و خدمات کمک می‌کند. این فناوری در بسیاری از صنایع، از تولید گرفته تا خدمات مالی و بهداشتی، به‌کار گرفته شده است و باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری می‌شود.
با تمام چالش‌هایی که در مسیر هوشمندسازی صنایع ایران وجود دارد، فرصت‌های بی‌شماری نیز پیش روی ماست. با توجه به پتانسیل‌های فناوری‌های نوین، ایران می‌تواند با سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها و توسعه زیرساخت‌های مرتبط، به یکی از کشورهای پیشرو در انقلاب صنعتی چهارم تبدیل شود. این تحول نه‌تنها به بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک خواهد کرد، بلکه می‌تواند به افزایش اشتغال، بهبود کیفیت محصولات و خدمات، و رشد بهره‌وری در صنایع مختلف منجر شود.
در نهایت، برای بهره‌برداری کامل از فرصت‌های انقلاب صنعتی چهارم، نیاز است که دولت و بخش خصوصی به‌صورت هماهنگ عمل کنند. توسعه زیرساخت‌های فناورانه، حمایت از نوآوری‌ها، و آموزش نیروی کار متخصص از جمله گام‌های اساسی در این مسیر است. اگرچه هنوز راه درازی در پیش است، اما با برنامه‌ریزی درست و بهره‌گیری از پتانسیل‌های موجود، ایران می‌تواند نقش موثری در این تحول جهانی ایفا کند.