کیوسک خبر ـ نوسان قیمتی محصولات مختلف کشاورزی از ابتدای سال جاری به قدری مشهود است و بارها و بارها رخ داده است که گاهی اینگونه به نظر می رسد که هیچ کدام از محصولات کشاورزی از صیفی جات گرفته تا انواع محصولات باغی و زراعی در کشور تولید نمی شود و کاملا وارداتی است! و به دلیل بالا بودن قیمت ارز دچار چنین افزایش قیمت های ناگهانی می شود. به طوری که شاهد هستیم در مورد محصولی مثل برنج، چای و شکر مصرف کنندگان با افزایش قیمتی ماهانه و گاهی هفتگی مواجه می شوند.

به عبارت دیگر در حالی که انتظار می رود محصولات کشاورزی که در داخل کشور تولید می شود با قیمت مناسب تری به دست مصرف کنندگان برسد اما همیشه اینگونه نیست و حتی شاهد هستیم برخی محصولات داخلی با قیمتی بالاتر از محصولاتی که از دیگر کشورها وارد بازار ایران می شود به دست مصرف کننده می رسد. اگرچه در بحث قیمت گذاری عوامل مختلفی تاثیر گذار است اما به نظر می رسد بحث عرضه و تقاضا قوی ترین عامل افزایش قیمت ها است. به طوری که این روزها در حالی که قیمت محصول وارداتی مثل موز در سطح خرده فروشی ۲۵ هزار تومان است قیمت محصولاتی همچون هویج و سیر که کاملا تولید داخل است بین ۲۷ تا ۳۵ هزار تومان است.

به عبارت دیگر در سطح خرده فروشی تهران قیمت هر کیلوگرم سیر خشک به ۳۵ هزار تومان رسیده است و لذا اینگونه به نظر می رسد که بالا بودن قیمت این محصول در سطح خرده فروشی ممکن است نشان از کمبود تولید و یا خوب نبودن شرایط تولید داشته باشد. با این وجود خبرها حاکی است تولید این محصول در شهرستان بهار استان همدان به عنوان قطب تولید سیر، در وضعیت خوبی است و کمبودی در آینده نخواهیم داشت. به طوری که «علی بایگانه» مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی همدان با بیان اینکه خوشبختانه امسال در بحث تولید سیر کشاورزان هیچگونه مشکلی ندارند به خبرگزاری بازار می گوید: بر اساس برآوردهای صورت گرفته امسال در استان همدان حدود ۵۰ هزار تن سیر خشک تولید خواهیم داشت.

خشکسالی کمترین تاثیر را بر کشت محصولات پاییزه همچون سیر گذاشته است
بایگانه در پاسخ به این سوال که بحث خشکسالی امسال چقدر بر تولید سیر تاثیر گذاشته است، می گوید: قطعا خشکسالی بر تولید همه محصولات کشاورزی از جمله سیر اثر گذار است بخصوص اینکه سیر این منطقه در واقع کشت پاییزه است و هر چقدر از نظر بارندگی ها، پراکنش بارندگی و میزان آن کم و نامناسب باشد موجب خواهد شد که مصرف آب در کشت ها بالا برود. لذا مسلما هم از نظر عملکرد موجب کاهش می شود و هم اینکه میزان مصرف آب بالا می رود.

وی می افزاید: با این وجود چون سیر یک محصول پاییزه است نسبت به کشت های بهاره تا حدودی تاثیر کمتری از بحث خشکسالی ها می گیرد. بنابراین درست است که کشت سیر با تنش مواجه شده است اما نه به اندازه کشت محصولاتی مثل سیب زمینی و چغندر قند و غیره، بنابراین نباید نگران حجم تولید محصول سیر بود. به همین دلیل شاهد هستیم که الان قیمت هر کیلوگرم سیر تازه در میدان تره و بار همدان بین ۱۲ تا ۱۵ هزار تومان است و افزایش قیمت چندانی گزارش نشده است.

بایگانه ادامه داد: کاشت و برداشت سیر در ایران در حالی به صورت سنتی و دستی صورت می گیرد که در کشورهای پیشرفته دنیا کشت و برداشت این محصول کاملا به صورت مکانیزه شده است و به طور خاص کشت مکانیزه آن موجب افزایش تولید در واحد سطح می شود. با این وجود سیر کاران ایران غالبا بی بهره از تجهیزات کشت مکانیزه هستند. به طوری که بایگانه در خصوص میزان مکانیزه شدن کشت سیر در استان همدان و در کل کشور به خبرگزاری بازار می گوید: در حال حاضر در استان همدان چند سازنده ادوات کشاورزی به طور ویژه اقدام به ساخت دستگاه سیر کار کرده اند اما از منظر کلی کشت سیر هنوز مکانیزه نیست.

وی می افزاید: در حال حاضر  برداشت این محصول کاملا توسط نیروی کار و به صورت دستی انجام می شود. کشت آن نیز غالبا به صورت سنتی انجام می شود و تنها تعداد معدودی از کشاورزان دستگاه سیر کار خریداری کرده اند به همین دلیل نمی توان مدعی شد که کشت سیر مکانیزه شده است.

صادرات سالانه ۱۰ هزار تن سیر از استان همدان به کشورهای حاشیه خلیج فارس و روسیه
این مقام مسئول در خصوص حجم صادرات سیر ایران و به طور خاص صادرات سیر همدان نیز می گوید: معمولا سالانه حدود ۱۰ هزار تن سیر از استان همدان صادر می شود که غالبا به عراق، روسیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس ارسال می شود.

بایگانه ادامه می دهد: اگرچه بحث کرونا و یکسری محدودیت ها برنامه صادراتی را دستخوش یکسری تغییرات کرده است اما غالبا صادرات سیر از این استان صورت می گیرد چرا که از نظر کمیت و کیفیت سیر همدان در جایگاه اول کشور قرار دارد و همچنین از نظر عطر و طعم هیچ کشوری در جایگاه ایران نیست.

جایگاه ۲۳ ایران در تولید سیر در سال ۲۰۱۹ | رشد ۳درصدی بازار جهانی سیر خشک از ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۶
بر اساس این گزارش، داده های منتشر شده در سطج جهانی نشان می دهد که در سال ۲۰۱۸ ایران از نظر تولید سیر در جایگاه ۲۴ دنیا قرار داشته است. از سوی دیگر این گزارشات حاکی از این است که در مدت نامبرده کشور های «چین، هند و بنگلادش» در جایگاه اول تا سوم تولید کنندگان برتر سیر قرار گرفته اند. این گزارش همچنین نشان می دهد که کشورهای «کره جنوبی، مصر، اسپانیا، ازبکستان، آمریکا، میانمار و روسیه» نیز در جایگاه چهارم تا دهم تولید کنندگان برتر این محصول قرار گرفته اند. نکته جالب توجه اینکه جایگاه ایران در سال ۲۰۱۹ با یک پله ترقی به جایگاه ۲۳ دنیا رسیده است و ایران قبل از کشورهایی همچون «رومانی، قرقیزستان، تایوان، قزاقستان و آذربایجان» در رتبه ۲۳ دنیا جای گرفته است. گفتنی است در مدت نامبرده کشور ترکیه نیز جایگاه چهاردهم دنیا را به خود اختصاص داده است.

علاوه بر این داده های منتشر شده نشان می دهد که در سال ۲۰۱۹ بالغ بر ۳۰ میلیون تن سیر در سراسر دنیا تولید شده است. این در شرایطی است که در بحث تولید جهانی انواع سبزیجات محصول سیر از نظر حجم تولید در جایگاه هشتم قرار داشته است. به طوری که در این سال بیشترین محصول تولید گوجه فرنگی و به میزان ۱۸۰ میلیون تن بوده است و پس از آن نیز سبزیجاتی همچون «پیاز، خیار، کاهو، بادمجان، هویج و فلفل» در جایگاه دوم تا هفتم قرار داشته است.

بر اساس گزارشات منتشر شده همچنین کارشناسان امر پیش بینی کرده اند که اندازه بازار جهانی سیر خشک شده تا سال ۲۰۲۶ به ۸۷۴.۳ میلیون دلار برسد. این در حالی است که در سال ۲۰۲۰ ارزش این بازار ۷۰۷ میلیون دلار بوده است.

به عبارت دیگر کارشناسان جهانی پیش بینی می کنند بازار سیر خشک در یک بازه زمانی ۶ ساله یعنی از ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۶ سالانه به میزان ۳ درصد رشد داشته باشد و این خود می تواند برای کشورهایی که شرایط تولید محصول سیر را دارا هستند فرصتی خوب برای تولید و عرضه این محصول در بازارهای جهانی باشد.