محسن پاک‌آیین؛ سفیر پیشین ایران در آذربایجان
کیوسک خبر ـ یکی از ابهامات اصلی توافق مسکو که بعد از جنگ ۴۴ روزه بین آذربایجان و ارمنستان در حضور آقای پوتین امضا شد، بند ۹ است که در آن وضعیت کریدورهای ترانزیتی مشخص نشده است. البته وضعیت “لاچین” مشخص است و آذربایجان متعهد شده اجازه دهد ارمنستان از دالان لاچین عبور کند و به قره باغ برود تا مردم این منطقه بتوانند از کمک ارمنستان به ویژه در حوزه غذا و بهداشت استفاده کنند. اما وضعیت کریدور زنگزور که آذربایجان را از مسیر ارمنستان به نخجوان می‌رساند در پرده‌ای از ابهام است و مشخص نیست اگر این دالان باز شود و آذربایجان از این مسیر بخواهد به نخجوان برسد چه کشوری بر دالان حاکمیت خواهد داشت. طبعا این دالان در تمامیت ارضی ارمنستان قرار دارد و مدعی است که باید آنها حاکمیت داشته باشند و ورود و خروج ماشین‌ها و تریلی‌ها با نظر ارمنستان باشد اما برداشت آذربایجان از توافق مسکو این است که دالان زنگزور یک دالان بین‌المللی است و نباید تحت حاکمیت ارمنستان باشد و زیر نظر نیروهای بین‌المللی از جمله نیروهای روسیه باشد .این اختلافات و ابهامات باعث شده گاهی درگیری‌های پراکنده بین آذربایجان و ارمنستان رخ دهد و اخیرا هم به خاطر مسدود شدن دالان لاچین که مشخص نیست دائمی است یا موقت، درگیری‌هایی ایجاد شود. در مجموع باید ابهامات توافق مسکو رفع شود البته مقامات روسیه چند بار گفتند که باز شدن دالان زنگزور باید تحت حاکمیت ارمنستان باشد چون در تمامیت ارضی این کشور قرار دارد و سعی کردند با این موضع ابهامات بند ۹ را رفع کنند، اما آذربایجان این نظر را برنمی‌تابد و معتقد است باید اجازه عبور از این دالان را داشته باشد. در این میان ترکیه هم علاقه‌مند است از دالان استفاده کند و از نخجوان به باکو برود که به دلیل اختلافات شدید بین ارمنستان و ترکیه، ایروان این اجازه را نمی دهد و مقامات این کشور اعلام کردند که به کشور ثالث اجازه عبور نمی دهند که مشخص است ترکیه منظورشان است. البته برخی اقدامات مثل رزمایش مشترک ترکیه و آذربایجان در اطراف مرزهای ارمنستان را تحریک‌آمیز است و طرف ارمنی را وادار می‌کند که او هم وارد فاز نظامی شود که راه درستی نیست. معتقدم بهترین راه این است که دو کشور ارمنستان و آذربایجان از مسیر مذاکره و پیدا کردن راه‌های مسالمت‌آمیز مشکل خود را حل کنند و به تمامیت ارضی یکدیگر احترام بگذارند. ارمنستان قره‌باغ را در تمایت ارضی آذربایجان بداند و آذربایجان دالان زنگزور را برای ارمنستان به رسمیت بشناسد در این صورت درگیری‌های پراکنده و اختلافات حل خواهد شد و از طریق گفت‌وگو به راه‌حل مسالمت‌آمیز برسند.