«شرکت‌های نرم‌افزاری به عنوان یک بازوی اجرایی قوی می‌توانند به اجرای طرح پایانه‌های فروشگاهی کمک زیادی کنند.» این را «مظاهر مرجانی» رئیس کمیسیون نرم‌افزارهای فروشگاهی، پخش و اصناف سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران گفت. به باور او اگر امروز همه نرم‌افزارها به همدیگر متصل بودند، تعداد فاکتورهای ارسالی برای سامانه مودیان، بیش از میزان کنونی بود.
به گزارش روابط عمومی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، جنبه‌های مختلفی دارد. به گفته کارشناسان اجرای این طرح نه ساده است و نه بدون چالش. از زمان طرح این قانون تا اجرای آن، کمیسیون‌های مختلفی در نصر تهران درگیر موضوع بودند که غایت و نهایت همه این تلاش‌ها اجرای مطلوب همین طرح بوده است.

روابط عمومی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، گفت‌وگویی را با «مظاهر مرجانی» رئیس کمیسیون نرم‌افزارهای فروشگاهی، انجام داده است که در آن علاوه بر معرفی و کارکرد این سامانه، به جنبه‌ها و چالش‌های اجرای طرح نیز پرداخته شده است. بخش نخست این گفت‌وگو پیش روی شماست.

لطفا در ابتدا به صورت خلاصه درباره قانون پایانه‌های فروشگاهی توضیح دهید.

دولت در سال‌های اخیر همواره به دنبال شفافیت مالیاتی بوده است؛ به همین منظور هم قانون سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی را تصویب و تلاش کرده کرده است تا با بهره‌گیری از این سامانه یک شفافیت اطلاعاتی ایجاد کند تا در کنار آن هم شفافیت مالیاتی به وجود بیاید.

تاکنون سازمان امور مالیاتی سامانه‌های مختلفی را رونمایی کرده بود مانند سامانه ارزش افزوده و غیره. سامانه اخیر این امکان را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار می‌دهد تا بتواند به صورت لحظه‌ای آمار فروش و خرید در کل کشور را در اختیار داشته باشد. سامانه طراحی شده از سال جاری به صورت رسمی اجرایی شده است. از اول فروردین برای شرکت‌های حقوقی و از ۳۱ تیر ماه برای کسب و کارهای حقیقی اجباری می‌شود.

عملکرد سامانه به چه صورت است؟

در این سامانه هر مودی مالیاتی دارای یک کارپوشه است که در آن هر مودی می‌تواند اطلاعات خود را داشته باشد. اولین گام در سامانه مودیان این است که مودی باید فاکتورها و صورتحساب‌های صادر شده خود را به صورت لحظه‌ای برای سازمان امور مالیاتی ارسال کند. این ارسال می‌تواند به شیوه‌های مختلف صورت گیرد که در ادامه توضیح آن داده می‌شود.

پس یک تکلیف مودی این است که صورتحساب خود را در سامانه مودیان ارسال کند. هنگامی که مودی اقدام به ارسال صورتحساب و فاکتورهای خود می‌کند در کارپوشه اختصاصی او قرار می‌گیرد و از سوی دیگر در کارپوشه افرادی که برای آنها صورتحساب صادر شده است نیز مشاهده می‌شود. خریدار با مشاهده آن امکان تایید یا رد فاکتور را دارد؛ در صورت تایید در کارپوشه خریدار هم قرار می‌گیرد و در صورت رد کردن آن، باید دلایل خود را بیان کند.

این موجب می‌شود تا خریدار و فروشنده بتوانند فاکتورهای یکدیگر را تایید کنند و پس از مدتی این اطلاعات کامل‌تر می‌شود. در صورتی هم که خریدار با گذشت یک ماه از تایید فاکتور خودداری کند، فاکتور به صورت خودکار تایید شده به شمار می‌رود. اما این امکان در اختیار خریدار وجود دارد که فاکتوری به صورت اشتباه به نام وی صادر نشود. در بلند مدت هنگامی که فاکتور فروش‌ها و خریدهای یک مجموعه در این کارپوشه قرار گرفته است حتی همه قبوض آب و برق و سایر موارد در همین سامانه قرار می‌گیرد. بنابراین سازمان امور مالیاتی به صورت نسبی درخواهد یافت که کل فاکتورهای خرید و فروش یک مجموعه به چه میزان بوده است و می‌تواند سود و زیان یک مجموعه را به صورت آنلاین محاسبه کند.

اکنون سازمان امور مالیاتی چند مزیت قرار داده است مثلا این که هر فردی در سامانه مودیان عضو شود، سازمان همه اطلاعات آن را می‌پذیرد و دیگر نیازی به ارسال دفاتر نیست.

پس این قانون برای همه لازم‌الاجرا است و چون بنا است تا همه کسب‌وکارها وارد این فضا شوند؛ برخی از کمیسیون‌های سازمان کارفرمایی نظام صنفی استان تهران را درگیر موضوع کرده است از جمله کمیسیون مالیات سازمان که سعی کرده که همه شرکت‌ها را نسبت به این قانون آگاه کند تا نسبت به عضویت خود در سامانه اقدام کنند.

روش‌های ارسال داده‌ها به چه شیوه‌ای انجام می‌شود؟

در روش ارسال و این که کسب‌وکارها چگونه فاکتورهای خود را ارسال کنند سازمان امور مالیاتی دو راهکار قرار داده است؛ یک راهکار ارسال به وسیله شرکت‌های معتمد مالیاتی است. در قانون پایانه‌های فروشگاهی شرایطی فراهم شده است تا شرکت‌هایی به عنوان شرکت‌های معتمد مالیاتی آغاز به فعالیت کنند. بنا است که این شرکت‌ها داده‌ها را از مودیان دریافت کرده و آن را برای سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

روش دیگری که سازمان برای ارسال در نظر گرفته، ارسال مستقیم داده‌ها از سوی مودی است؛ یعنی با دارا بودن نرم‌افزار و تیم نرم‌افزاری اقدام به ارسال اطلاعات کند. در این بخش کمیسیون نرم‌افزارهای فروشگاهی بسیار درگیر موضوع است؛ چون بیشتر مودیان دارای نرم افزار هستند و انتظار دارند تا نرم‌افزار داده‌ها را ارسال کند و نه این که خود آنها بار دیگر داده‌ها را استخراج کنند.

در روندهای گذشته هر ۳ ماه یک بار گزارش داده‌های ارزش افزوده ارسال می‌شد، چون داده‌ها حالت تجمیعی داشت انتظاری برای انجام آن توسط نرم افزار وجود نداشت؛ اما با توجه به قانون فعلی که تمام فاکتورها باید حداکثر ظرف مدت یک هفته به سازمان ارسال شود، پس بهترین ابزار برای مودی جهت ارسال داده‌ها در این زمان کم، نرم‌افزار است. نرم‌افزارهای این حوزه مانند فروشگاهی، حسابداری و غیره هستند؛ یعنی هر نرم‌افزاری که دارای امکان صدور فاکتور باشد در حال حاضر نیازمند این است که بتواند داده‌ها و صورتحساب‌های مشتریان را برای سامانه مودیان ارسال کند که این کار یا به روش مستقیم یا به واسطه شرکت‌های معتمد و یا با هر دو شیوه و به درخواست مودی کار صورت گیرد.

اکنون این پرسش مطرح می‌شود که آیا زیرساخت‌های بازار ایران که بخشی از آن سنتی است آمادگی پذیرش و اجرای این قانون را دارد؟

حالا این که آیا ساختار ما برای این کار فراهم است یا خیر منوط به همین روندها است. این که مودیان ما تا چه اندازه دارای نرم‌افزارهای حسابداری هستند، تا چه اندازه مودیان با قوانین مالیاتی آشنایی دارند، چقدر بسترها مهیا است؛همان‌طور که عنوان شد دارندگان نرم‌افزار فرایند بسیار سهل‌تری دارند. همه این موارد اهمیت زیادی دارند به طور مثال همین شرکت‌های نرم‌افزاری که بنده ریاست کمیسیون آن را برعهده دارم برای تشکیل یک جلسه با سازمان امور مالیاتی چند ماه زمان صرف شد تا پرسش‌های فنی خود را مطرح کنیم؛ این هم بخشی از همین ساختارها است و ساختار تنها سیستم امور مالیاتی نیست بلکه اجزاء مختلفی را در بر می‌گیرد.

نکته مهم این است که شرکت‌های نرم‌افزاری به عنوان یک بازوی اجرایی قوی می‌توانند به اجرای این طرح بسیار کمک کنند. اگر امروز همه نرم‌افزارهای ما متصل بود شاید تعداد فاکتورهای ارسالی برای سامانه، بیش از تعداد کنونی بود. امیدوارم با تعاملی که بین سازمان نصر تهران و سازمان امور مالیاتی شکل می‌گیرد؛ توانمندی فنی افزایش یابد و شرکت‌های نرم‌افزاری به صورت قوی‌تری عمل کنند که به سود سازمان هم خواهد بود.

(بخش دوم این گفت‌وگو به زودی منتشر خواهد شد.)