گسترش بازارهای مالی و پیچیده تر شدن فرآیند تأمین مالی، لزوم تقویت نهادها و بخش های مرتبط با بررسی طرح ها، رتبه بندی اعتباری و اعتبارسنجی شرکت ها برای اعطای تسهیلات ، شناسایی ریسک ها و وصول مطالبات در مؤسسات مالی و بانک ها بیش از پیش مطرح می باشد. جلوگیری از انباشت مطالبات معوق بانک ها و عدم انحصار خدمات مالی سبب سرعت مناسب گردش پول و برخورداری همگان از منابع مالی و بانکی و در نهایت کارکرد بهینه بانک ها و کارایی بیشتر آنان به عنوان واسطه وجوه بین بخش های مختلف اقتصادی کشور و فراهم سازی بستر رشد و پویایی آن و تسهیل و تسریع سرمایه گذاری مجدد خواهد شد. از این رو روابط عمومی بانک صنعت و معدن با محمد حسن رهباریان مدیر وصول مطالبات این بانک در خصوص فعالیت ها و برنامه های این بخش در راستای تحقق اهداف بانک و نیز محدودیت ها و موانعی که این مدیریت با آن مواجه است ، به گفتگو نشسته است که در ادامه می آید:
۱- در خصوص نوع فعالیت ها و فرآیندهای کاری مدیریت تحت سرپرستی توضیح بفرمایید؟
این مدیریت در فرآیند اصلی بانک نقش بازگشت منابع تخصیص یافته به چرخه کاری بانک و تجهیز منابع را بر عهده دارد از این رو وصول مطالبات تضمین کننده تداوم کسب وکار بانک محسوب می گردد، از طرفی این مدیریت وظیفه نظارت بعد از بهره برداری از طرح را برعهده دارد و با بازدید و بررسی و تحلیل صورتهای مالی شرکت ها به طور پیوسته فعالیت آنان را در راستای توان سنجی برای وصول مطالبات رصد می نماید و در مواقع مورد نیاز با عارضه یابی طرح و تعامل و برخورد کارشناسی نسبت به تعیین تکلیف بدهی و یا امهال اقدام می نماید و حتی پیشنهاد در مورد مساعدت و کمک مالی جهت ایجاد توان مناسب برای باز پرداخت بدهی به واحدهای تولیدی فعال که اراده باز پرداخت دارند و به تعهداتشان پایبند هستند، می دهد بدیهی است در خصوص طرحهای غیر فعال یا مواردی که با وجود کسب درآمد مناسب نسبت به ایفای به موقع تعهدات خود اقدام نمی نمایند پس از برگزاری نشست های مستمر با مشتری از طریق راهکارهای قانونی از جمله تغییر سرفصل مطالبات از جاری به غیر جاری، ارسال اخطاریه، قرار دادن متعهدین در لیست بدهکاران بانکی، صدور اجرائیه و … اقدام لازم برای وصول مطالبات را به عمل می آورد. لازم به توضیح است این فرآیند انجام کار در ستاد و شعب به صورتی هماهنگ و با رویه یکسان اجرا می شود و وظیفه دیگر این مدیریت بررسی و کنترل عملکرد مداوم شعب و ارائه رهنمود های لازم در راستای فعالیت مذکور به آنان می باشد. یکی دیگر از وظایف این مدیریت تجزیه و تحلیل کلان و ارائه راه های پیشگیری از نکول مطالبات بانک می باشد و از طریق ارایه باز خور مناسب از وضعیت فعالیت طرحهای موجود و مشکلات آنان در کمیته اعتباری و همچنین ارائه گزارشات دوره ای به این مهم می پردازد.

۲- در خصوص عملکرد این مدیریت در راستای اهداف و سیاست های بانک در سال گذشته توضیح دهید چه برنامه هایی را برای تحقق اهداف بانک در سال جاری به انجام رسانده اید؟
برابر آمار استخراج شده از سامانه های اطلاعاتی بانک در سال ۱۳۹۹ میزان وصول مطالبات این بانک نسبت به سال ۱۳۹۸ معادل ۱۳۹ در صد افزایش داشته است. همچنین، وصولی بانک در شش ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۰ درصد رشد داشته است. در سال جاری با توجه به اینکه عمده پرتفوی بانک تسهیلات ارزی از محل منابع صندوق توسعه ملی و جزء دال می باشد در این خصوص با طبقه بندی مشتریان بر اساس شرایط متفاوت بسته به نوع فعالیت طرح، میزان در آمد ارزی یا ریالی، فعال یا غیر فعال بودن طرح و همچنین تحلیل صورتهای مالی و بررسی توان مالی در باز پرداخت و غیره، برنامه ریزی لازم برای نحوه وصول مطالبات با توجه به افزایش ناگهانی نرخ ارز انجام و گزارشهای لازم تهیه و به هیأت مدیره محترم ارایه گردید و ضمن تصویب این امر از سوی هیأت مدیره محترم مقرر گردید ضمن اجرای آن هر سه ماه یکبار درصد پیشرفت کار به هیأت مدیره محترم گزارش گردد.

۳- همانطور که مستحضرید سال جاری سال از سوی مقام معظم رهبری، سال ” تولید، پشتیبانی ها و مانع زدایی ها” نام گرفته است، چه اقداماتی برای تحقق این موضوع در دستور کار داشته و دارید؟
یکی از مهمترین محورهای رسالت بانک حمایت از اقتصاد مولد و اشتغال پایدار است که در این زمینه وصول مطالبات نقش تضمین گردش منابع و تخصیص مجدد آن به واحد های صنعتی را برعهده دارد. ایفای این نقش، در وهله نخست باعث گردش صحیح و کامل منابع در سطح کشور می شود؛ لازم به توضیح است که هدف این مدیریت، حمایت از بخش تولید و پشتیبانی از واحدهای فعال و رفع موانع آنان می باشد و در پی حمایت از تولید کننده بدحساب که به تعهدات خود عمل نمی نماید نیست. همچنین استفاده از سیستمBPMS بانک و روشهای نوین وصول مطالبات و بررسی و تحقیق در خصوص چگونگی نحوه عمل این مشتریان در سایر بانکها و استفاده از استعلام های سامانه های موجود در بانک مرکزی در این راستا به بانک کمک می نماید.

۴- آیا در این قسمت با چالش ها و موانعی مواجه هستید برای برون رفت از این مشکلات چه راه حل هایی را پیشنهاد می کنید؟
تعامل و پیگیری مطالبات بانک از مشتریانی که عمدتاً شرکتهای تولیدی یا اشخاص حقوقی مرتبط با بخش تولید هستند، بدون چالش و بروز مشکل نیست. در این بخش، با توجه به سهم تسهیلات ارزی از کل مطالبات بانک و نگاهی به روند نرخ ارز به ویژه نرخ تسعیر که مبنای باز پرداخت تسهیلات بانکی است، به خوبی متوجه می شویم که مهمترین مانع بر سر وصول به هنگام و کامل مطالبات، جهش نرخ تسعیر ارز در سالهای اخیر می باشد. در این خصوص با توجه به اهتمام مسؤلان کشور در زمینه حمایت همه جانبه از بخش تولید امید می رود با تدابیر کارشناسانه و مساعدتهای قانونی اثربخش نهادهای صلاحیت دار مرتبط، راهکارهای مناسبی برای برون رفت بانک و مشتریان از این وضعیت شناسایی و پس از تصویب آن در قالب قوانین کشوری، مشکلات بسیاری از واحدهای تولیدی مرتفع گردد.

۵- برنامه ها و سیاست های مدیریت تحت سرپرستی جنابعالی برای سال آتی چیست و چه اقداماتی را در دستور کار دارید؟
از برنامه های این مدیریت برگزاری مجدد کمیته های وصول در مراکز استانها در شش ماهه دوم سال ۱۴۰۰ و در سال آتی می باشد و انشاء الله با رفع کامل محدویت ها و منع ترددها به دلیل شیوع ویروس کرونا، این موضوع عملیاتی خواهد گردید. تحقیق در خصوص روش انجام کار و وصول مطالبات در سایر کشورها و بهره گیری از تجارب آنان از جمله اموری است که در سال آتی به آن پرداخته خواهد شد. همچنین به منظور اصلاح فرآیند فعالیت و کسب و کار بانک و پیشگیری از نکول تسهیلات اعطایی، بررسی مرور اقدام بعد از عمل یا به عبارتی AAR و ارائه بازخورد مناسب به کمیته اعتباری از جمله اموری است که در سال آتی در دستور کار این مدیریت قرار دارد.

۶- به عنوان سخن آخر اگر توصیه و پیشنهادی برای همکاران دارید بفرمایید؟
در پایان، با تشکر از حمایت های هیأت مدیره محترم بابت حمایت از این مدیریت و نیز از زحمات و تلاش بی دریغ همکاران مدیریت وصول مطالبات بابت اهتمام به تحقق برنامه ها و اهداف تعیین شده در این حوزه کلیدی، امیدواریم با اتکال به خداوند متعال، بهره گیری از سرمایه دانش، تجربه، کارگروهی منسجم و هماهنگ و نیز آموزش و توسعه توانمندی های خود در سال جاری و سال های آینده در پیشبرد اهداف و سیاست های بانک موفق و سربلند باشیم.