عبدالرضا فرجی راد؛ تحلیل‌گر سیاسی
کیوسک خبر ـ کشور‌هایی که در رابطه با جنگ روسیه و اوکراین به دنبال میانجیگری بودند، شامل چین، ترکیه و کشور‌های آفریقایی می‌شوند. چینی‌ها به سمت روسیه گرایش دارند و طرح صلحی که ارائه دادند نیز چندان مورد استقبال واقع نشد، چرا که طرف اوکراینی، غربی‌ها و ناتو به این طرح، چندان اعتمادی نداشتند. ضمن این که غرب معتقد است اگر قرار باشد روی طرح صلح چینی‌ها کار کند، تبدیل به نقطه قوتی برای چین می‌شود؛ بنابراین کاملا مشخص است که غرب صلاح نمیبیند. وزن ژئوپلیتیک چین را با دست خود بالا ببرد. ترکیه هم چندین بار به دنبال میانجیگری بوده، اما از یک سو ترکیه عضو ناتو است و از سوی دیگر پوتین چندان اعتمادی به ترکیه ندارد، روابط اردوغان و پوتین فراز و نشیب‌های متعددی داشته و طبیعتا، وقتی ترکیه موافقت کرد فنلاند و سوئد عضو ناتو شوند، بی اعتمادی نسبت به اردوغان در روسیه بیشتر شد. کشور‌های آفریقایی نیز تلاش‌هایی کردند تا مواد غذایی و کشاورزی از اوکراین خارج شده و به آفریقا برسد. آنان به دفعات با طرف روسی و اوکراینی گفتگو کردند. همچنین اخیرا سران آفریقا جلسه‌ای در روسیه داشتند، اما واقعیت این است که آفریقا تا آن حد قدرت ندارد که بتواند روسیه و ناتو را پشت یک میز بنشاند. اما عربستان یک ویژگی خاص دارد. عربستان در جنگ روسیه و اوکراین نسبتا بی طرف بوده است. این کشور با غربی‌ها هم روابط خوبی دارد و در نتیجه اعتماد اوکراین را جلب می‌کند. عربستان با روسیه روابط خوبی دارد و در شورای همکاری‌های خلیج فارس و اوپک پلاس با روسیه ارتباط مثبتی ایجاد کرده است. تقریبا می‌توان گفت که از چهار میانجی که تا کنون وارد میدان شده اند، عربستان نسبت به بقیه، وجهه و جایگاه بهتری دارد؛ بنابراین معتقدم هم روسیه و هم اوکراین به عربستان اعتماد دارند و احتمال می‌دهم خبر وال استریت ژورنال درست باشد یا زمینه‌ای برای صلح فراهم شده باشد که وال استریت ژورنال این خبر را گرفته و اعلام کرده که روی صلح کار می‌شود. البته لازم است اشاره کنم در بحث بی طرفی در جنگ اوکراین، آفریقا هم بی طرف بود، اما ظرفیت آفریقا برای میانجیگری در این سطح مناسب نیست و عربستان از ظرفیت و وزن بسیار بالاتری نسبت به آفریقا برخوردار است. جنگ اوکراین کاملا به مرحله فرسایشی رسیده و هیچ یک از طرفین نمی‌توانند پیروز شوند. چرا که ناتو از اوکراین حمایت می‌کند و روسیه نیز از قدرت نظامی بالایی برخوردار است و فعلا به مقاومت ادامه خواهد داد. به همین دلیل نیز معتقدم این جنگ کاملا فرسایشی است. دو طرف مایلند با آبرومندی اتش بس اعلام کنند. طبیعی است که طرفین باید دستاورد‌هایی داشته باشند که به ملت خود ارائه دهند. روسیه بخشی از سرزمین‌هایی را که در جنگ گرفته بود از دست داده یا بهتر است بگوییم اوکراینی‌ها پس گرفتند. اما روسیه به هیچ وجه در خصوص کریمه کوتاه نخواهد آمد و اگر بخواهد کریمه را پس دهد به عنوان یک آبروریزی بسیار بزرگ برای این کشور خواهد بود. معتقدم کریمه در اختیار روسیه خواهد ماند. در خصوص بخش‌های شرق و جنوب اوکراین نیز نیاز به گفتگو و رایزنی بین طرفین وجود دارد. حدس می‌زنم اگر مذاکرات صلح آغاز شود، روسیه بخش‌های جنوبی را نیز پس خواهد داد. اوکراین نیز از این جنگ فرسایشی به شدت آسیب دیده است و می‌داند که پس گرفتن همه نواحی از روسیه بسیار دشوار خواهد بود، بنابراین ترجیح می‌دهد سرزمین‌های جنوبی خود را پس بگیرد. در خصوص شرق نیز که شامل دونباس و دونتسک بود و جدایی طلب‌ها در آن حضور داشتند، می‌توان حدس زد که نوعی خودمختاری را شاهد باشیم. ممکن است در مذاکرات صلح توافقی انجام شود که این مناطق به شکل یک جمهوری خودمختار باشد. استراتژی ژئوپلیتیکی و تصمیم گیری‌های عربستان در سیاست خارجی کاملا متحول شده است و اقدامات متعدد و متفاوتی را انجام می‌دهد تا وزن ژئوپلیتیکی خود را افزایش دهد. واسطه گری و میانجیگری نیز از نمونه همین تلاش‌ها است. بهبود روابط با ایران و ترکیه و به کار بستن سیاست خارجی موازنه‌ای بین شرق و غرب از دیگر ابتکارات عربستان برای افزایش پرستیژ سیاسی و وزن ژئوپلیتیک است. عربستان سعودی در حال توسعه تکنولوژی‌های جدید و ساخت شهر‌های هوشمند است. همه این‌ها در راستای یک هدف است؛ عربستان تمام تلاش خود را به کار بسته تا یک نقش جهانی تاثیرگذار برای خود تعریف کند.