وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پیش از ظهر امروز در سخنانی که به صورت تصویری در آیین بزرگداشت هفته پژوهش پخش شد، تاکید کرد: با توجه به اینکه ایران همانند تمام جهان درگیر با بیماری کرونا است، نیازمند مطالعات پژوهشی در زمینه تعاون اجتماعی در این دوران هستیم که چگونه می‌توان با خسارت‌های ناشی از این بیماری در بخش صنایع خلاق مواجه شد و رونق آن را بازگرداند.

به گزارش کیوسک خبر به نقل از ایلنا، سیدعباس صالحی در این آیین که به صورت نیمه حضوری- برخط با همکاری مشترک وزارت امور خارجه و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در محل حسینیه الزهرا (س) این سازمان برگزار شد، با تاکید بر این مطلب گفت: در ابتدای سخن لازم می‌دانم میلاد حضرت زینب و روز پرستار را به همه به ویژه کادر درمان و پرستاران کشورمان تبریک بگویم.

در دوران دفاع مقدس و یک سال گذشته شاهد مجاهدت‌های پرستاران هستیم

وی افزود: میهن اسلامی در ۴۰ سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی دو اتفاق بزرگ را پشت سر گذاشته که در این دو اتفاق نقش کادر درمانی به طور عام و پرستاران به طور خاص نمایان بوده است. دوره اول دوران دفاع مقدس است. در این دوران ما شاهد اتفاقات و رخدادهای قابل توجه و به یادماندنی از کادر درمانی کشور و همچنین پرستاران بودیم. در دوره دوم که قریب به یک سال گذشته را در بر می گیرد و جهان و ایران در تقابل با ویروس و بیماری کرونا است، شاهد اتفاقاتی از سوی پرستاران بوده و هستیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: هر دو دوره از لحاظ میزان خدمات و ایثارگری شباهت های زیادی با یکدیگر دارد. از یک سو شاهد روزهای طاقت فرسا و سخت کادر جهادی درمانی بودیم، همانطور که در خدمت رسانی در هشت سال دفاع مقدس حاضر بودند، در یک سال اخیر هم شاهد خدمت جهادی کادر درمان به ویژه پرستاران بوده و هستیم. آن ها در این دوران از کنار خانواده های خود بودن و همچنین استراحت خود گذشتند.

وی افزود: نکته مشهود دیگری که این دو دوره را به هم شبیه کرده، در معرض خطر بودن است. در دوره هشت سال دفاع مقدس با اینکه رسم جنگ های کلاسیک جهانی اینگونه بود که بهداری های جنگی باید ۷۰ تا ۹۰ کیلومتر با خط مقدم جنگ فاصله داشتند، اما در هشت سال دفاع مقدس در کشور ما اورژانس و بیمارستان های صحرایی گاهی در کنار خط مقدم برپا بود و ۵۰ بیمارستان صحرایی در این دوران داشتیم که پزشکان و پرستاران ما نزدیک خط مقدم به خدمت رسانی به مجروحان مشغول بودند. در این زمینه برآوردی وجود دارد که اگر کادر درمانی نزدیک خط مقدم نبودند شاید ۳۰ تا ۵۰ درصد تعداد شهدای ما افزایش می یافت.

پرستاران در خط مقدم خطر قرار دارند

صالحی در عین حال تصریح کرد: در دوران کرونا هم شاهد چنین مجاهدت هایی هستیم. پرستاران در خط مقدم خطر قرار دارند. آن ها به طور پیوسته در این خط قرار داشته و دارند. تعداد پرستاران مبتلا و یا شهید سلامت در دوران کرونا نشان از این دارد که چگونه با تمام توان در خط مقدم این ویروس بودند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه با برشمردن شباهت های دوران دفاع مقدس و کرونا ادامه داد: ناشناختگی برخی مسائل و چگونگی مواجهه با آن از دیگر شباهت های این دو دوران با یکدیگر است. مثلا در هشت سال دفاع مقدس بمباران های شیمیایی در وسعتی که به کار می رفت ناشناخته بود. ۱۰۰ هزار مجروح شیمیایی داشتیم و کادر درمان باید با این پدیده ناشناخته و سخت برخورد می کرد. در دوران کرونا هم این بیماری ناشناخته و هنوز هم تا حدودی ناشناخته است و پرستاران ایران در مقابل آن قرار گرفته اند.

وی شباهت دیگر این دو دوره را حجم کاری در دوره های خاصی از هر دو دوره دانست و افزود: جنگ ۸ سال طول کشید که دوره خاصی برای پرستاران بود. مثلا در عملیات کربلای ۵ که طولانی تر هم بود حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار نفر مجروح عملیات داشتیم. این دوره طولانی و با این حجم عظیم از مجروحان طبعا فشار مضاعف و طاقت فرسایی را برای کادر درمانی و پرستاران به وجود می آورد. در دوره کرونا هم شاهد این شباهت هستیم. موج اول، موج دوم و موج سوم. موج هایی که وقتی پدید می آمد طبعا کادر درمانی کشور و پرستاران را با زحمات مضاعف و خستگی های فراوان همراه می کرد.

صالحی تاکید کرد: امروز که روز پرستار است هم یاد همه پرستاران عرصه  دفاع مقدس و عرصه سلامت را گرامی می داریم. تکریم جامعه انسانی و ایرانی نسبت به آن ها را که در این دوره های خاص در خط های مقدم قرار داشتند و در خدمت انسان و انسانیت و ایران و ایرانیت بودند عرض می کنم.

اهمیت فرهنگ کمتر از  امنیت و اقتصاد نیست

وی در ادامه با اشاره به هفته پژوهش گفت: امروز به مناسبت هفته پژوهش، همکاری مشترک سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و وزارت امور خارجه در حوزه پژوهش های فرهنگی حوزه بین الملل را شاهدیم که سالیانی است رقم خورده است. اگر ما در دوره های گذشته تاریخی روابط بین الملل را امنیت محور تحلیل و تفسیر می کردیم و عنصر امنیتی را به عنوان عنصر مرکزی و کانونی تلقی می کردیم یا در دوره هایی به بحث امنیت، حوزه اقتصاد هم اضافه شد و روابط بین الملل را از منظر اقتصادی هم تحلیل و تفسیر  می کردیم، امروز در کنار بحث امنیت و اقتصاد، رکن سومی به نام فرهنگ داریم که اگر پر اهمیت تر نباشد حتما کم اهمیت تر نیست. در عرصه ارتباطات بین المللی عنصر فرهنگ به اندازه امنیت و اقتصاد نقش اثرگذار و جدی در حوزه ارتباطات بین المللی گسترش و توسعه روابط و یا احیانا نقطه های تنش و تضاد را داشته و دارد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: با همین نگاه ما می توانیم حوزه مسئله فرهنگ را در روابط بین الملل دنبال کنیم. هر چه زمان می گذرد بر اهمیت این عنصر افزوده تر می شود. از یک طرف گسترش تکنولوژی های ارتباطی به هر میزانی که افزایش پیدا می کند ضریب  نفوذ و تاثیرگذاری فرهنگ در ارتباطات بین المل را بالاتر می برد و از آنجایی که تکنولوژی های ارتباطی لحظه به لحظه و آن به آن در حال توسعه هستند، بنابراین چشم انداز سال های آینده روابط بین الملل حتما این خواهد بود که عنصر فرهنگ پر اهمیت تر از آنچه امروز هست خواهد شد.

فرهنگ عنصر کانونی و مرکزی در قدرت نرم است

وی گفت: همچنین هر چه زمان می گذرد اهمیت قدرت نرم افزایش پیدا می کند. اینکه اگر در روابط بین الملل بر مبنای قدرت کشور ها، ارتباطات تعریف و پایداری پیدا می کند، امروز بیش از گذشته این نکته معنادار شده است که بیش از قدرت سخت قدرت نرم است که  قدرت و اقتدار می سازد و همه می دانیم که عنصر فرهنگ عنصر کانونی و مرکزی در قدرت نرم بوده و هست و هر کشوری که می خواهد قدرتی به وجود آورد و یا قدرتی را حفاظت کند، حتما  به عنصر فرهنگ برای این تاسیس و پایداری نیازمند است.

صالحی تصریح کرد: این نکات و نکات دیگری از این قبیل تفسیر کننده و توضیح دهنده این نکته است که ما  فرهنگ را در حوزه روابط بین الملل بیش از گذشته باید جدی بگیریم. با همین نگاه است که مقام معظم رهبری در بیانی فرمودند که «در تنظیم روابط خارجی بایستی تمام مقوله های روابط اعم از سیاسی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی به صورت جامع و هماهنگ در نظر گرفته شود. بستر فرهنگی یکی از پایه های اساسی قدرت و عامل پایداری آن به حساب می آید.»

روابط بین الملل ایران در سطوح مختلف باید مورد توجه و بازخوانی مجدد قرار بگیرد

وی گفت: طبعا مسئله روابط بین الملل ایران در سطوح مختلف باید مورد توجه مجدد و بازخوانی مجدد قرار بگیرد و در این توجه و بازخوانی مجدد حتما مسئله پژوهش و نقش مطالعات نظری و میدانی و تطبیقی اهمیت زیادی دارد. حوزه روابط بین الملل ایران در چند سطح تعریف می شود که در همه این سطوح باید نگاهی مجدد به  عنصر فرهنگ کرد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: سطح اول روابط بین المللی جهانی ایران، سطح دوم روابط بین الملل ایران با جهان اسلام، سطح سوم روابط بین المللی ایران با منطقه و سطح چهارم روابط بین المللی ایران با کشورهای همسایه است. در هر چهار سطح عنصر فرهنگ را به عنوان یک عنصر دخیل، موثر و متغیر اساسی باید مورد بازبینی های جدید قرارد داد. در سطح اول و در حوزه روابط بین الملل جهانی ایران به چند نکته اشاره می کنم. اولین نکته اینکه به نظر می آید جهان از یکجانبه گرایی به طرف چند جانبه گرایی در حال حرکت است. در حوزه اقتصادی شاهدیم که آمریکا در سال ۱۹۶۰ چهل درصد تولید ناخالص جهانی را در اختیار داشت. این رقم در ۲۰۱۹سال  به ۲۳ درصد می رسد و یا چین که در سال ۲۰۰۰ که چهار درصد تولید ناخالص جهانی را داشت، سهمش در سال ۲۰۱۹ به ۱۴ تا ۱۵ درصد تولید ناخالص جهانی ارتقا پیدا می کند.

وی ادامه داد: این نمایه ای از تغییراتی است که در حوزه  قدرت مطلقه و یا یکجانبه گرایی جهانی در بخش اقتصاد در حال پدید آمدن است. در حوزه سیاست هم اتفاقات مختلف پس از به هم ریزی بلوک بندی های جنگ سرد و بعد هم یکجانبه گرایی آمریکا پدید آمده است. در کنار این به هم ریختگی یکجانبه گرایی اقتصادی و سیاسی عنصر فرهنگ می تواند عنصر جدی برای  به هم ریزی بیشتر این یکجانبه گرایی باشد. فرهنگ های شرقی، اسلامی و فرهنگ ایرانی سه حوزه فرهنگی هستند که می توانند در به هم ریزی یک جانبه گرایی فرهنگی جهانی کارکرد و کارآمدی قابل توجهی را پیدا کنند. مسیری که در کنار یکجانبه گرایی اقتصادی، سیاسی و فرهنگی پدید آمده بود، عنصر فرهنگ می تواند این عدم تعادل را به یک تعادل مجدد برگرداند و جهان را چند فرهنگی فعال، پویا و پر تعامل را با یکدیگر دوباره بسازد.

ایران به اعتبار سابقه تمدنی و فرهنگ اسلامی حرف های زیادی برای عرضه جهانی دارد

صالحی افزود: در این حوزه نقش ایران نقش قابل توجهی است. ایران در چهار راه تاریخی و جغرافیایی قرار دارد. و همین حضورش در این چهار راه این فرصت  و زمینه فرهنگی را ایجاد کرده که هم در ارتباط با فرهنگ شرقی و ویژگی آن حرفی برای گفتن داشته باشد. ایران یکی از تمدن های مشرق زمین بوده و هست و به اعتبار این کهن تمدنی که داشته حرف های قابل توجه فرهنگی را به عنوان فرهنگ شرقی می تواند عرضه کند. همچنین در حوزه فرهنگ اسلامی و تمدن اسلامی ایران یکی از پایه های اساسی تمدن سازی اسلامی در تاریخ بوده  و از این منظر هم می تواند در عرصه ارائه فرهنگ اسلامی حرف هایی برای گفتن داشته باشد.

وی ادامه داد: هم به اعتبار ایرانیت و تمدن ایرانی و هم به اعتبار سابقه تمدن کهن تاریخی از دوره باستان و توالی این مسیر تاکنون ویژگی های خاص تمدن و فرهنگ ایرانی هم نکات قابل توجهی را برای عرضه در فضای جهان داشته و دارد.

صالحی تاکید کرد: بنابراین عنصر فرهنگی را در فضای به هم ریزی و فروپاشی یکجانبه گرایی بیش از گذشته می توان به استخدام و در خدمت آورد.

الگوی مصرف جهانی، ارتباطات فرهنگی و اجتماعی، دینداری فردی و اجتماعی و … در دوران کرونا تغییر کرده است

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه سخنان خود گفت: یک سال است که جهان در گیر مسئله کرونا است. هم در دوره کرونا و هم در فضای پسا کرونا از جهات مختلف مسئله فرهنگ اهمیت پیدا می کند. از یک سو پیامدهای فرهنگی است که ما در دوره کرونا داشته ایم و این پیامدها محدود به دوره کرونا نخواهد بود. الگوی مصرف جهانی در دوران کرونا، ارتباطات فرهنگی و اجتماعی در دوره کرونا تغییرات قابل توجهی پیدا کرده است. سلامت فردی و اجتماعی در این دوره تاثیرات مهمی را دریافت کرده است. دینداری فردی و جمعی در این دوره متاثر ازکرونا شده است. نهادهای فرهنگی اجتماعی ما مانند نهاد خانواده، تعلیم و تربیت و … متاثر از آثار و پیامدهای کرونا شده است. بنابراین ما در یک بستر وسیعی از پیامدهای فرهنگی و اجتماعی کرونا هستیم. با این نگاه حتما هم ایران که از اولین کشورهایی بوده که با کرونا مواجه شده و هم جهان در گیر مطالعات نظری، اجتماعی، میدانی و تطبیقی هستند.

وی تصریح کرد: بنابراین یکی از حرکت های مهم فرهنگی و اجتماعی ایران که مجموعه نهادها، سازمان ها و مردم در دوره کرونا داشته اند این خواهد بود که چگونه می تواند در این حوزه های فرهنگی ایده های قابل توجه را به جهان عرضه کند و به عنوان تجربه های جهانی ایده هایی را از جهان  برگیرد.

تاثیرات کرونا بر اقتصاد فرهنگ و صنایع خلاق

صالحی ادامه داد: حوزه دیگری که عنصر فرهنگ در فضای کرونا از آن متاثر شده اقتصاد فرهنگ است. در کل جهان ما شاهد اتفاقات سخت و شکننده ای در حوزه فرهنگ بوده ایم و این اتفاقات همچنان ادامه دارد. در کشورهای توسعه یافته غربی به عنوان مثال در آمریکا حدود ۱۵۰ میلیارد دلار زیان صنایع خلاق در این دوره بوده با بیش از دو و نیم میلیون شغل از دست رفته. در انگلستان هم برآورد زیان صنایع خلاق فرهنگی حدود ۷۰ میلیارد پوند برآورد شده است و حدود ۴۰۰ هزار شغل از دسته رفته است.

وی افزود: ایران هم متاثر از این شرایط سخت اقتصاد فرهنگ، هنر و رسانه و حوزه های مرتبط با صنایع خلاق است. به نظر می آید بخش دیگری از یک تعاون اجتماعی عام که حتما مطالعات نظری و پژوهشی مناسب خود را لازم دارد این است که چگونه می توانیم با این خسارت ها مواجهه برقرار کنیم. چگونه می توانیم رونق را به اقتصاد صنایع خلاق بازگردانیم و چگونه می شود دوباره پاره ای از پیامدهایی که این دوره ایجاد کرده که می تواند ادامه دار باشد مانند شوک هایی که در عرضه و تقاضا و سبد مصرفی فرهنگی ایجاد کرده را مرتفع کرد.

صالحی گفت: این موارد نشان می دهد که ما چقدر به عرصه مطالعات نظری و میدانی در عرصه فرهنگ نیازمندیم و نمونه ای بود از حجم عظیم نمونه ها در چهار سطحی که داریم. هم در حوزه مسئله جهانی روابط بین الملل و هم سه سطح دیگری که همچنان جدی است و برخی از آن ها برای ما به اعتبار قرابت  و نزدیکی های جغرافیایی و تمدنی ممکن است مهم و اساسی تر باشد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان از رئیس و همکاران سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی  و همکاران وزارت امور خارجه که این فرصت های علمی و مطالعاتی را برای پشتیبانی از روابط بین الملل فرهنگی فراهم کرده اند، تشکر کرد.