یوسف مولایی-کارشناس مسائل بین الملل

کیوسک خبر ـ متاسفانه وقفه زیادی را در مذاکرات وین شاهد هستیم و سخنگوی وزارت خارجه ایران هم روز دوشنبه اعلام کرد که “طولانی شدن تنفس در مذاکرات به نفع مذاکرات نیست”. اما مسایلی که اکنون مورد بحث است و باقی مانده موضوعاتی از جنس سیاسی است، نه حقوقی و فنی. از این رو نیاز است تا تصمیم‌گیری‌های سیاسی در پایتخت‌ها انجام شود. آنچه روشن است درباره موضوعات باقی‌مانده دو طرف ایران و آمریکا، ملاحظات یکدیگر را نپذیرفته‌اند و همین مساله موجب وقفه طولانی در مذاکرات و دستیابی به نتیجه شدند. مهم است که اکنون دو طرف استراتژی‌ و رویکرد کلان خود را در این رابطه روشن و شفاف کنند و به جای اینکه درباره آنچه تا الان به دست آورده اند یا می خواهند در نهایت به دست آورند تمرکز کنند، گزینه‌ یا گزینه‌هایی که اگر به توافق دست پیدا نکنند روی میز قرار می‌گیرد را مدنظر قرار دهند.استراتژی برای آمریکا اگر این است که ایران از مسیر صلح آمیز فعالیت‌های هسته‌ای اش خارج نشود باید مطالبات رفع تحریم ایران را جواب دهد در آن صورت فعالیت‌های ایران در چارچوب آژانس و پروتکل الحاقی قرار می‌گیرد. به نظرم دو طرف می توانند به توافق برسند و مسایل سیاسی که موجب وقفه شده است را تعدیل کنند. این موضوعات که مورد بحث است و در فضای رسانه‌ای درباره آن صحبت می‌شود موضوعات سختی نیستند.اگر ایران و آمریکا به توافق نرسند، برای هر دو طرف هزینه‌ها سنگین‌تر می‌شود. ایران باید فشار بیشتر اقتصادی را تحمل کند و از سویی آمریکا باید بداند که مسیر مذاکرات، دیپلماسی و نظارت‌های پادمانی و فراپادمانی ناهموار خواهد شد. برای آمریکا تحمل این وضعیت بعد از این همه وقت گذاشتن در مذاکرات و رفتن به سمت اقدامات دیگر هزینه دارد و به نظرم فعلا اولویت‌شان این است که از طریق مذاکره به نتیجه برسند.در هر حال اگر ایران بخواهد به سمت غنی‌سازی برود حتما می‌داند که این اقدام سیگنال منفی برای دنیا خواهد داشت که چندان در فضای توام با فشار و تحریم اقتصادی به لحاظ سیاسی و بین‌المللی به نفع ایران نخواهد بود.درباره مخالفت برخی از نمایندگان کنگره با خارج کردن نام سپاه از FTO و در عین حال اهمیت این مساله برای ایران،مساله به این سادگی نیست که فکر کنیم این کار به راحتی قابل انجام است و این قدر معطل شده است. به هر حال هر نوع رفع تحریم باید حساب شده و با تضمین انجام شود نه اینکه یک حرف صرفا روی کاغذ باشد. مهم است که کنگره با تصمیمات دولت بایدن همراه شود. اما معتقدم در این میان زمان تعیین‌کننده است. نمی‌دانیم دو طرف چقدر برای خود زمان قرار داده‌اند که روند رسیدن به نتیجه در مذاکرات را به تعویق بیندازند.بیش از یک ماه از آخرین مذاکره حضوری میان هیات‌ها و نمایندگان ایران و ۱+۴ و نیز آمریکا گذشته است. ایران و آمریکا باید ارزیابی واقع‌بینانه‌ای در این مقطع از مطالبات‌شان ارایه کنند. همان طورکه در بالا گفتم، مساله این است که هر یک از طرف‌ها به ویژه ایران و آمریکا در مقابل گزینه مذاکرات چه گزینه‌ای دارند و تا چه اندازه برای آن هزینه می پردازند و برای آن تصمیم‌گیری شود.