جاوید قربان‌اوغلو – تحلیلگر مسائل بین‌الملل
کیوسک خبر ـ مذاکرات بعد از چهار دور که هم از سرعت بالایی برخوردار بود و هم خبرهای امیدوارکننده‌ای درمورد حصول توافق چه از زبان سیدعباس عراقچی به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران و چه از طرف آمریکایی‌ها که قدری محتاطانه‌تر گفته می‌شد و یا از طرف برخی اعضای نمایندگان ۱+۴ که مشخصا بیشتر نماینده روسیه خبرپراکنی می‌کرد، اما از دور چهارم به بعد یک مقدار به دست‌انداز افتاد و از سرعتش کاسته شد. گمانه‌زنی‌ها درمورد این مسئله بر دو موضوع متمرکز بود: موضوع اول، اختلاف نظر دو طرف، مشخصا ایران و آمریکا درمورد لغو تحریم بعضی اشخاص و برخی نهادها که آقای عراقچی نیز در لفافه مطالبی رامی‌گفت بدون اینکه نام ببرد مقصودش کدام اشخاص و یا کدام نهادها هستند، معلوم بود که تا حدودی کار گره خورده و مذاکرات وارد جزئیات بیشتری شده و به همین خاطر بود که تا حدودی کُند پیش می‌رفت. نهادهای نظامی و افرادی که ظاهرا آنطور که گفته می‌شود، به رهبر انقلاب مربوط می‌شوند و اصرار و فشار زیادی مبنی بر اینکه تحریم‌های مرتبط با آنها باید برداشته شود، وجود دارد که خود دو دسته است: یک دسته تحریم‌هایی است که مشخصا در قالب برجام توافق شده که در تحریم نباشند و برخی هم بعد از آنها، تیم ترامپ در تحریم برده بود منتها نه در قالب توافق برجام بلکه در کته‌گوری‌های دیگری مثل مسائل حقوق بشری که همانطور که پیش‌بینی می‌شد نیازمند مذاکرات جزئی‌تر و چانه‌زنی بیشتر بود. دوم اینکه به‌رغم اینها آمریکایی‌ها مایل به دستیابی به تفاهم با ایران هستند و چندین بار از قول عراقچی – نه دیگران که شک و تردیدی باشد – گفته شد در حال نگارش متن توافق هستیم اما اینکه چرا یک مقدار به دست‌انداز افتاده، برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از این است که در داخل کشور جناح‌هایی هستند که به مذاکره‌کنندگان و وزارت خارجه فشار می‌آورند و یا با پیش انداختن برخی بهانه‌ها و مطالبی که به گره کار اضافه می‌کند، کار آنقدر طولانی شود که به دولت بعدی بیفتد تا دولت فعلی هم دستاورد لغو تحریم‌ها و احیای برجام را نداشته باشد و هم تبدیل به یک سازوکاری برای رای‌آوردن جناح اصلاح‌طلب نشود که البته در این مورد خیلی بد عمل می‌کنند و منافع گروهی و جناحی را برمنافع ملی ترجیح دادن است. در حالی که توصیه مقام رهبری مبنی بر این است که حتی اگر یک ساعت زودتر می‌توان تحریم‌ها را لغو کرد، وظیفه همه دست‌اندرکاران است که این کار را انجام دهند. ترجیح منافع حزبی و گروهی و فردی را واقعا در حد خیانت می‌توان نامگذاری کرد، هرچند امیدوار هستیم که چنین نباشد ولی متاسفانه شواهد و دلائل و قرائنی دراین‌باره وجود دارد. اما درمورد اینکه دولت آینده با برجام چه خواهد کرد به قول ملانصرالدین دعوا سر لحاف ملاست! وگرنه با روی کار آمدن دولت مورد اعتماد شاهد خواهیم بود که هم اف‌ای‌تی‌اف را تائید خواهند کرد، هم برجام را، هم توافق اخیر احیای برجام را به هر شکلی که انجام دهند، تایید خواهند کرد تا در اولین گام‌ها، یک دستاورد و نمایش بزرگی را به مردم ارائه دهند و بگویند «این منم طاووس علیین شده»! این درحالی است که بعید به نظر می‌رسد حتی تیم ترامپ در آن زمان با همه عنادی که با ما داشت به این شکل عمل می‌کرد. کمااینکه هرکاری می‌کرد در چارچوب منافع ملی آمریکا، اسرائیل و احتمالا عربستان گام برمی‌داشت ولی اگر ما بدون هیچ‌گونه دستاوردی منافع حزبی و گروهی‌مان را برای تعلل در لغو تحریم‌ها جلو بیاوریم و درحقیقت به عنوان دستاویز قرار دهیم به نظر می‌رسد کاری است که نمی‌شود با هیچ عقلانیتی آن ‌را توصیف کرد. امیدوارم این دولت گرچه حلاوت احیای برجام را نصیب خودش خواهد کرد، حداقل آنقدر مردانگی و جوانمردی داشته باشد که به این مسئله اعتراض کند که بالاخره پیشنیان هم در این زمینه زحمت‌هایی کشیدند و چگونه سختی و دشواری شرایط را تحمل کرده و در دل طرف‌های دیگر رفتند و توانستند با شجاعت این دستاورد را کسب کنند. درواقع کمال ناجوانمردی و بی‌اخلاقی در سیاست است که همه چیز را به نفع خود مصادره کنند.