به گزارش کیوسک خبر به نقل از روابط عمومی پژوهشکده بیمه، دکتر حمید کردبچه رئیس پژوهشکده بیمه در گفتگوی زنده با موضوع «ساختار بازاری و رقابت در صنعت بیمه» رقابت در بازار بیمه را موضوعی پیچیده دانست که این پیچیدگی تا اندازه زیادی به ماهیت محصولات بیمه‌ای و شکل ساختاری بازار بیمه مربوط می‌شود.
رئیس پژوهشکده بیمه در این رابطه گفت، از یک سو محصول بیمه‌ای به سبب ویژگی‌هایی مانند غیرفیزیکی، ذهنی و نامشهود بودن و این که متناسب با ریسک بیمه‌گذار تعریف می‌شود، محصولی پیچیده از نظر قیمت‌گذاری است و از سوی دیگر این محصول در بازاری عرضه می‌شود که عرضه‌کنندگان آن با استفاده از قیمت به رقابت با یکدیگر می‌پردازند و پیچیدگی خاصی به رقابت در این بازار می‌دهد که تحلیل آن مستلزم توجه به این پیچیدگی‌ها و ویژگی‌ها است.
بر این اساس پدیده‌ای که از آن به عنوان نرخ‌شکنی در بازار بیمه یاد می‌شود، نتیجه طبیعی ماهیت این بازار بوده و عموما پدیده مخرب، عجیب و خلاف منطق اقتصادی این بازار نیست. در حقیقت رقابت قیمت یعنی شکستن نرخ رقبا و البته بدیهی است چنانچه نرخ پیشنهادی پایین‌تر از نرخ فنی باشد ضمن متضرر شدن شرکت بیمه، برخورد مقام ناظر را نیز به دنبال خواهد داشت.
دکتر کردبچه در این خصوص اشاره کرد حدود ۶۰درصد از رشته‌های بیمه‌ای بر اساس سهم از حق‌بیمه تولیدی، مشمول قیمت‌گذاری دولتی بوده و یا نرخ‌دهی آن‌ها مشروط به تأیید بیمه مرکزی ج.ا.ایران است بنابراین بحث نرخ‌شکنی در آن‌ها مصداق ندارد. به‌علاوه آنچه تحت عنوان رقابت قیمتی مورد بحث است در بیمه‌های درمان، اموال و امثال آن مطرح می‌باشد که روند ضریب خسارت در یک دهه گذشته نرخ‌شکنی شدیدی را در این رشته‌ها تأیید نمی‌کند. بطور کلی افزایش حدود ده درصدی ضریب خسارت صنعت در یک دهه گذشته افزایش قابل قبولی است و مؤید نرخ‌شکنی در صنعت بیمه به عنوان یک معضل نیست؛ اگر چه ممکن است برخی مصادیق ویژه از رفتارهای غیر اخلاقی در این رقابت قیمتی و ارائه نرخ وجود داشته باشد.
وی علت پایین بودن سود شرکت‌های بیمه را نه لزوما نرخ‌شکنی بلکه بهره‌وری پایین و ماهیت پیچیده رقابت در این صنعت دانست که اصولاً سطح تعادلی آن در سطح پایین‌تری نسبت به تعادل بهینه در سایر صنایع شکل می‌گیرد و بر این اساس توجه به بهره‌وری و کارایی را به عنوان راهکار افزایش سود شرکت‌های بیمه معرفی کرد.
رئیس پژوهشکده بیمه، در پاسخ به سوال اهمیت توجه به فناوری‌های نوین، علم داده و هوش مصنوعی در صنعت بیمه و وضعیت فعلی صنعت از این منظر، خاطر نشان کرد؛ اگرچه در گذشته کم توجهی‌هایی نسبت به این موضوع وجود داشته اما با اهتمام ریاست کل بیمه مرکزی، سندیکای بیمه‌گران، تعدادی از شرکت‌های پیشگام در این حوزه و تلاش پژوهشکده در جلب توجه شرکت‌های بیمه‌ به این مقوله، خوشبختانه فعالیت‌های خوبی در سطح صنعت به خصوص در زمینه کشف تقلب و تخلف با به‌کارگیری این ابزارها و ورود به حوزه بلاک‌چین شکل گرفته است. البته صنعت بیمه هنوز در بهره‌گیری از ابزارهای رایج و سنتی مانند استفاده کامل و مناسب از ابزارهای اکچوئری در تعیین نرخ با مشکلاتی رو‌به‌رو است که باید مورد توجه قرار گیرد اما این نافی توجه به روش‌های و تکنیک‌های جدید نیست.
وی در پاسخ به سوال ارزیابی ورود بنگاه‌های جدید به صنعت بیمه اشاره کرد، اگرچه صنعت بیمه در جهان به شدت تحت کنترل و نظارت دولت‌ها است و فعالیت در این صنعت تنها با اجازه قانون امکان‌پذیر است اما اصولاً ممانعت از ورود شرکت‌های جدید نه با مبانی نظری و علمی و نه با تجربه شناخته شده بازارهای بیمه سازگاری ندارد و مقام ناظر به این دلیل که تعداد شرکت‌ها کفایت دارد، نباید مانع ورود شرکت‌های بیمه‌ای جدید شود. کفایت تعداد شرکت‌ها را نه مقام ناظر یا شورای عالی بیمه بلکه شرایط بازار و رقابت شرکت‌ها تعیین می‌کند. به علاوه درخواست شرکت‌های بیمه مبنی بر ممانعت از ورود شرکت‌های جدید به بهانه کاهش سهم بازاری شرکت‌های موجود، انتظار نادرستی است چراکه اصولاً شرکت‌های بیمه موجود می‌توانند با ارتقاء کیفیت محصول و ارائه خدمات بهتر، از سهم بازار و سود خود محافظت کنند.
دکتر کردبچه اظهار داشت، مطالعه مقدماتی پژوهشکده بیمه در این زمینه نیز نشان می‌دهد که صنعت بیمه با شرایط فعلی اقتصاد و بازار بیمه کشور این قابلیت را دارد که حداقل ۵۵ بنگاه بیمه‌ای را در خود جای دهد. اگر چه این عدد با تغییر وضعیت اقتصاد کشور و شرایط صنعت بیمه قابل تغییر خواهد بود اما در محتاطانه‌ترین سناریو حداقل ۲۰ شرکت بیمه‌ای دیگر، می‌توانند در شرایط فعلی در صنعت فعالیت کنند. ورود شرکت‌های بیمه‌ای جدید به معنای کاهش سهم بنگاه‌های دیگر نخواهد بود، چرا که تجربه ده سال گذشته نشان داده است که افزایش رقابت در صنعت بیمه باعث افزایش سهم و نقش بیمه در اقتصاد ملی، بهبود توان فنی و کارشناسی صنعت، رشد کیفیت خدمات و بزرگتر شدن کیک بیمه خواهد شد.
دکتر کردبچه در پاسخ به سوال اهمیت تشکیل بازار متشکل بیمه‌ای و تجربه جهانی آن افزود؛ اصولا ایده بازار متشکل بیمه‌ای بر اساس مباحثی در خصوص رقابت مخربی که ممکن است بین شرکت‌ها به خصوص در حوزه ریسک‌های بزرگ شکل بگیرد و همچنین ارائه نرخ‌های غیرفنی مطرح می‌شود و علاوه‌بر بازار متشکل بیمه‌ای لویدز، تجربیاتی از آن در کشورهایی مانند آمریکا، آلمان و چین وجود دارد. چنانچه این بازار به عنوان نهاد یا تشکلی شامل مجموعه‌ای از شرکت‌ها برای تبادل اطلاعات، افزایش توان کارشناسی و فنی و به نوعی هم‌افزایی شرکت‌ها برای تعیین نرخ، در نظر گرفته شود و ماهیتی غیر اجباری و یا غیر دولتی نیز داشته باشد، می‌تواند به عنوان ابزاری مفید تلقی و بررسی شود که در صورت عملکرد مناسب به تدریج از جایگاه مناسبی برخوردار خواهد شد.
لازم به ذکر است این گفتگو با انجمن حرفه‌ای صنعت بیمه در تاریخ ۱۲ تیرماه ۱۴۰۰ با موضوع «ساختار بازاری و رقابت در صنعت بیمه» انجام شد.