امیر مرادی -مدیرعامل شرکت تامین سرمایه تمدن

 ارزشگذاری سهام همواره یکی از مباحث مهم و تخصصی در حوزه بازار سرمایه محسوب می­گردد که انجام دقیق و مسئولانه آن با چالش­های زیادی همراه است.  که از جمله مهم­ترین چالش­های این حوزه می­توان به کمبود نیروی انسانی متخصص،  عدم پیش­بینی متغیرهای کلان اقتصادی آتی توسط مراجع ذی صلاح، عدم انتشار اطلاعات اقتصادی با تقویم و تاریخ مشخص، عدم تناسب بین ریسک­ها و مسئولیت­های حوزه ارزشگذاری  با درآمدها و منافع آن  اشاره کرد.  با وجود چالش­های بیان شده شرکت تامین سرمایه تمدن سعی کرده نقش سازنده و تاثیر گذار در حوزه ارزشگذاری به خصوص ارزشگذاری با هدف عرضه اولیه ایفا نماید. شرکت تامین سرمایه تمدن در سال ۱۴۰۳ در سه عرضه اولیه سهام شرکت های بیمه ایران معین، دانش بنیان پویا نیرو و شرکت فرآورده­های دامی و  لبنی بهار دالاهو  به عنوان متعهد خرید و ارزشگذار به ایفای نقش پرداخت و همچنین  متعهد پذیره نویسی و ارزشگذاری  سهام گروه مالی کیان برای عرضه اولیه در بازار بورس اوراق بهادار تهران در دستور کار این مجموعه قرار دارد.

به طور کلی در ارزشگذاری سهام در بازار سرمایه ایران از سه رویکرد  ارزشگذاری نسبی، ارزشگذاری مبتنی بر تنزیل جریانات نقدی آتی و ارزشگذاری مبتنی بر ارزش دارایی­ها  در برآورد ارزش سهام  در فرآیند عرضه اولیه استفاده می­گردد که  استفاده  از هر یک از این مدل­ها نیازمند دقت به موضوعات و نکات خاصی است.

در ارزش‌گذاری نسبی (مبتنی بر ضرایب قیمتی و ارزشی )، اگر شرکت‌های مشابه به درستی از لحاظ اندازه، ریسک و مدل کسب و کار مشابه شرکت مورد نظر نباشند؛ نسبت‌ها و ضرایب آن‌ها می‌تواند منجر به نتایج گمراه کننده گردد. هنگامی که تحلیل‌گر از این روش استفاده می‌کند باید تعدیلات لازم در ضرایب و نسبت‌های شرکت‌های مشابه را اعمال نماید تا نتایج قابل اتکاء باشند. به عنوان نمونه شرکت‌هایی که در دوران اولیه رشد خود هستند در مقایسه با شرکت‌های بالغ‌تر دارای P/E بالاتری هستند. بنا بر این باید از PEG  که همان P/E تعدیل شده با نرخ رشد است استفاده نمود. همچنین در استفاده از ضرایب قیمتی باید به دیگر تفاوت‌ها نظیر ساختار سرمایه و سیاست‌های حسابداری نیز توجه داشت و تعدیلات لازم را اتخاذ نمود.  گاهی ممکن است شرکت مشابه در آن صنعت یا کسب و کار خاص، که قبلا پذیرش شده باشد و تاریخچه معاملاتی کافی داشته باشد موجود نباشد و یا شباهت کافی به شرکت مورد نظر نداشته باشند.

در ارزشگذاری مبتنی بر تنزیل جریانات نقدی آتی، برآورد نرخ تنزیل مناسب، نرخ رشد واقع‌بینانه، مخارج سرمایه‌ای و سرمایه در گردش آتی؛ و لحاظ نمودن ریسک‌های کلان و مقررات و در نهایت ریسک‌های خاص شرکت مهمترین چالش­ها در  این مدل ارزشگذاری محسوب می­گردند که برآورد منصفانه و قابل اتکای آن­ها نیازمند  انتشار اطلاعات متغیرهای کلان اقتصادی، آموزش نیروی انسانی متخصص و دسترسی راحت و سریع به اطلاعلات است.

محاسبه نرخ تنزیل شدیداً به مفروضی چون انتخاب شاخص، دوره زمانی، نرخ بازده بدون ریسک و مدل محاسبه نرخ تنزیل وابسته است.

در  ارزشگذاری مبتنی بر ارزش دارایی­ها یکی از مهمترین چالش­ها نادیده گرفتن ارزش دارایی نامشهود شرکت­ها  است. در شرایطی که  شاهد حضور شرکتهای دانش بنیان در بازار سرمایه هستیم و مهم­ترین دارایی این شرکت­ها تخصص و دانش فنی آن­هاست که در قالب دارایی نامشهود شناخته می­شوند عدم لحاط نمودن این دارایی­ها در برآورد ارزش سهام این شرکت در مدل­های مبتنی بر ارزش دارایی­ها از قابلیت اتکای استفاده از این مدل ها کاسته است.   

ینابراین ، ارزش‌گذاری دقیق و مسئولانه در بازار سرمایه امری ساده نیست و با چالش‌های عدیده‌ای نظیر محاسبه نرخ تنزیل مناسب، نرخ رشد واقع‌بینانه، مخارج سرمایه‌ای و سرمایه در گردش آتی؛ و لحاظ نمودن ریسک‌های کلان و مقررات و در نهایت ریسک‌های خاص شرکت ها مواجه است که ضرورت دارد شرکت ها در فرایند ارزشگذاری به آن توجه ویژه داشته باشند. منبع هفته نامه اطلاعات بورس