مجتبی رضوانی، رئیس اداره روابط عمومی مدیریت درمان تامین اجتماعی گلستان

با نام و یاد خداوندی که خود بزرگترین خبرنگار و راوی اسرار خلقت و بیان کننده رازهای دنیا و عقبی است، از شهید ۱۷ مرداد شهید صارمی یاد می کنیم و نام و خاطره آن شهید بزرگوار را گرامی می داریم.
ضمن عرض تبریک به مناسبت ۱۷ مرداد، روز خبرنگار و خدا قوت خدمت خبرنگاران محترم میهن عزیزمان ایران اسلامی و آرزوی سلامتی در شرایط سخت همه گیری ویروس کرونا برای ایشان، مطلب خود را اینگونه آغاز می نمایم که خبرنگاری یکی از مشاغل سخت و پر استرس در مقایسه با سایر مشاغل در سطح جامعه است.
خبرنگاران جهت انجام وظایف خویش نیاز به مهارتهایی دارند که با آموزش باید آنها را فرا بگیرند.
اگر بخواهیم به ویژگی های یک خبرنگار اشاره کنیم می توانیم، تیزهوشی، سریع الانتقال بودن، کنجکاوی، قابلیت بالا در برقراری ارتباط، قابلیت تهیه گزارشها و خبرها با دقت و سرعت بالا و مبتنی بر اصول علمی، دارای روحیه پرسشگری و خستگی ناپذیری، آشنا به قوانین حوزه خبرنگاری و حوزه حریم خصوصی، آشنا به اصول تندخوانی و تند نویسی و ….. را بیان نماییم.
همانطور که مشاهده می کنیم، خبرنگاری طیف وسیعی از ویژگی های متنوع را در برمی گیرد و خبرنگار با درایت و استفاده از هوش و ذکاوت خود باید مهارتهای خویش را مدیریت کرده و از هر کدام از آنها بجا و به موقع استفاده کند.
امروزه خبرنگاران به دو دسته بزرگ تقسیم می شوند، عده ای که خطر کرده و از جا برخاسته و گام در میدان عمل می گذارند، به دل خطر می زنند و برای تهیه اخبار دست اول و بی واسطه وارد میدان می شوند و عده ای از خبرنگاران که دسته دوم را تشکیل می دهند به برکت فضای مجازی، در کنج امن خویش نشسته و از مطالب آماده ای که مدیران روابط عمومی سازمانها و ادارات و یا سایر خبرنگاران آماده می کنند، استفاده می نمایند.
این موضوع امروزه یکی از چالشهای بزرگ در حیطه خبرنگاری محسوب می شود زیرا باعث می شود که بسیاری از ویژگیهای اساسی خبرنگاری در این روش رنگ باخته و علاوه بر آن در سطح جامعه شاهد یکنواختی و یکسانی اخبار و اطلاعات باشیم.
در این روش خبرنگار نیازی به کنجکاوی، پرسشگری و … ندارد و متنی آماده را از فضای مجازی دریافت نموده و در رسانه خود منتشر می کند و سایر رسانه های دست دوم و سوم هم دست به اقدام مشابه می زنند، در نتیجه مخاطبان، همان مطالبی که در فضای مجازی می بینند را از تلویزیون می بینند، از رادیو می شنوند و در روزنامه ها، هفته نامه ها و ماهنامه ها می خوانند.
تسری رویکرد دوم در بین خبرنگاران حوزه های مختلف سبب شده است که آسیب شناسی درستی در سطح جامعه انجام نشود و علیرغم اینکه همه آمارها بیانگر رشد و توسعه است، ولی در واقع در برخی حوزه ها عکس آن مصداق پیدا می کند و این نتیجه نگاه یکسویه مدیران روابط عمومی به انتشار صرفا محاسن حوزه تحت مدیریت خود می باشد و خبرنگاران دسته دوم هم بر اساس عادت دست به انتشار اخباری می زنند که یک روی سکه را نشان می دهد.
جامعه از خبرنگار به عنوان مدعی العموم و نماینده جامعه انتظار دارد که ضمن واکاوی و یافتن مشکلات، تا رفع آنها پیگیری لازم را انجام دهد و لازمه این اتفاق خجسته ایجاد یک سازمان منسجم جهت هر رسانه ای است که در جامعه اقدام به انتشار اخبار و رویدادها می نماید، اما در بسیاری از اوقات به ویژه در حوزه نشریات و هفته نامه های محلی فقدان این موضوع به وضوح مشاهده می شود و مدیران مسئول نشریات به ویژه آن دسته از مدیران رسانه هایی که دارای مشاغلی غیر از فعالیت در حوزه خبری هستند بدنبال حصول آرامش و دوری از جنجالهایی هستند که در بیشتر اوقات لازمه کار خبری است و تلاش می نمایند تا با جلب رضایت کارگزاران و مدیران سازمانها و نهادهای مختلف در جلب توجه آنان و دریافت آگهی بیشتر توفیق یابند.
در این بخش از یادداشت لازم است گریزی هم به موضوع اقتصاد رسانه زده و آن را به عنوان یکی از عوامل عمده ای که سبب استقبال از رویکرد دوم می شود بیان کرد.
بی شک نمی توان از اهمیت موضوع و مسئله اقتصاد در حوزه رسانه چشم پوشی کرد و استقلال اقتصادی رسانه می تواند موجبات استقلال فکری و حرکت به سوی ایفای واقعی نقش خبری در جامعه را فراهم نماید، امروزه در دنیای رسانه یکی از موضوعات مهم که باعث وابستگی فکری یک رسانه به جناح یا احزاب خاص می شود موضوع اقتصاد و تامین نیازهای مالی آن رسانه است و در دنیا قدرتهای بزرگ تلاش می نمایند که رسانه های خود را تامین و تقویت کنند تا بتوانند سیاستهای خود را از طریق آنها پیش ببرند.
امروزه در کشور ما نیز متولیان حوزه خبرنگاری برای پیشگیری از این سوء بهره برداری از فضای مجازی باید چاره اندیشی کنند و علاوه بر حل موضوع اقتصاد رسانه و قطع وابستگی آنها به آگهی های سازمانها و ادارات، می توانند امتیاز ویژه ای برای خبرنگاران فعال قائل شوند تا انگیزه لازم جهت تلاش و سختکوشی در خبرنگاران ایجاد شود.
در پایان امید آن می رود که با همت جمعی ارکان مختلف حوزه اخبار و اطلاعات، در سطوح مختلف خرد و کلان، بتوانیم مسیر حرکت را معکوس نموده و شاهد رشد و ارتقاء حوزه خبرنگاری در کشور باشیم.