سیدحسن موسوی‌چلک – رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران
کیوسک خبر – یکی از وعده‌هــایی که رئــیس‌جمهور زمان تبلیغات انتخاباتی داده بود، موضوع شایسته‌سالاری بود و طبیعتا شاید یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های ما در کشور در حوزه اجتماعی به همین موضوع برمی‌گردد که شایسته‌گزینی در حوزه اجتماعی تقریبا در طول این ۴۰ سال به ندرت اتفاق افتاده و وقتی از شایسته‌گزینی حرف می‌زنیم، دو مولفه بسیار تعیین‌کننده است؛ نخست تخصص یعنی اگر قرار است فردی مدیر سازمان اجتماعی بشود و مسئولیتی در بخش حوزه رفاه و تامین اجتماعی به معنای عام خودش، آسیب‌های اجتماعی، زنان و خانواده به‌عهده بگیرد، طبیعتا باید تخصصش مرتبط با این مسئولیت باشد. ما شایسته‌سالاری یا شایسته‌گزینی را فقط به منزله کسانی که اطراف‌مان هستند، قلمداد یا محدود نکنیم. به همین دلیل انتخاب افراد متخصص یکی از نشانه‌های شایسته‌گزینی است. همانگونه که برای بهداشت و درمان، متخصص خودش را انتخاب می‌کنیم، برای حوزه آب و برق و گاز و تلفن و غیره هم متخصص خودش را انتخاب می‌کنیم، حوزه صنعت هم متخصص خودش باید انتخاب شود و در حوزه اجتماعی هم به‌مراتب این ضرروت به‌دلیل پیچیدگی و سیال بودن موضوعاتی که دارد، بیشتر احساس می‌شود. اگر امروز در باتلاقی در حوزه اجتماعی گیر کردیم، یکی از مهم‌ترین دلایلش عدم بکارگیری نیروهای متخصص در سطوح مدیریتی، مدیریت‌های مختلف از سیاستگذاری بگیریم تا مدیران اجرایی است. به همین دلیل حوزه اجتماعی همیشه تحت سیطره سایر افراد یا سایر متخصصان بوده و سیاه‌چاله‌ای که در آن قرار گرفتیم بخش عمده‌اش محصول بی‌تدبیری همان افراد غیرمتخصص است. استثناها را کنار بگذاریم؛ افرادی بودند که در این حوزه‌ها تخصص نداشتند ولی آمدند کار کردند، منتها با بکارگیری نیروهای متخصص بود که توانستند کارها را انجام دهند. آنها استثناست ولی قبول کنیم که ما برای مدیریت اجتماعی کشور نیازمند افرادی با‌تخصص اجتماعی هستیم. نکته دوم اینکه آیا فقط تخصص کافی است؟ خیر. ما در بین متخصصان باید شایسته‌ها را انتخاب کنیم. کسی که قرار است در حوزه اجتماعی قبول مسئولیت کند، حداقل باید سه ویژگی به غیر از ویژگی‌های عمومی که برای انتصابات لازم است را داشته باشد. اول، در حوزه‌اش آدم صاحبنظر از نظر علمی باشد. یعنی یک اشراف علمی داشته باشد. دوم، اجرا را در داخل و بیرون بشناسد و سوم، بستگی به آن سطح مدیریتی، سیاستگذاری را آشنا باشد و فهم و دانش سیاستگذاری را داشته باشد. در غیر اینصورت ما در بحران دیگری گرفتار خواهیم شد که نمی‌توانیم مطالبات این حوزه را پاسخ دهیم. اگر شعار انتخاب افراد شایسته را می‌دهیم، دو راه شایسته‌گزینی همین است که افراد متخصص را بکار بگیریم و بین افراد متخصص افرادی را انتخاب کنیم که آن سه ویژگی را داشته باشند. حوزه اجتماعی در ایران در طول این ۴۰ سال همیشه از آدم‌های متخصص خالی بوده و آدم‌هایی بودند که با این ویژگی‌ها انتخاب شوند. موضوع من نه یک سازمان، نه دو سازمان بلکه کل بخش اجتماعی ایران است که همیشه با نگاه تساهل مدیران‌شان منصوب شده‌اند. حوزه اجتماعی حیاط خلوت سیاسیون نیست. حوزه اجتماعی آدم‌هایی را می‌خواهد که بتوانند کشور را از این بحران و باتلاق خارج کنند. فراموش نکنیم و این را بارها گفتم، نوشتم و داد زدم که اگر به حوزه اجتماعی توجه نکنیم، حوزه اجتماعی کشور ما را زمین‌گیر و امنیت ما را تهدید خواهد کرد. ضمن اینکه موضوع شایسته‌گزینی در دین ما هم بسیار مورد تاکید قرار گرفته. مروری بر مبانی دینی نشان می‌دهد که عدم توجه به شایسته‌سالاری خودش به نوعی خیانت محسوب می‌شود چه توسط کسی که منصوب می‌کند و چه کسی که شایسته نیست و ویژگی‌های گفته‌شده را ندارد و مسئولیتی را قبول می‌کند. توجه کنیم که تنها راه برون‌رفت ومدیریت اثربخش ما در کشور در حوزه اجتماعی، اولویت دادن به شایسته‌گزینی در کشور است.