تجربه موفق سیمان در حذف قیمت گذاری دستوری که در سال ۱۴۰۰ محقق شد، می تواند چشم انداز جدیدی در اختیار دیگر بازارهای کالایی قرار دهد. صادق قاسمی، مدیرعامل کارگزاری آرمون بورس معتقد است که ورود سیمان به بورس کالا و راه اندازی معاملات گواهی سپرده سیمان به اجرای طرح نهضت ملی مسکن کمک شایانی می کند.

به گزارش کیوسک خبر به نقل از «کالاخبر»، اهمیت سهم بی بدیل سیمان در حوزه عمران و ساخت‌وساز به قدری برجسته است که در قانون جهش تولید مسکن که براساس آن سالانه باید یک میلیون واحد مسکونی در کشور ساخته شود، بر تسهیل تامین آن تاکید شده است. با عرضه سیمان در بورس کالا که از خرداد سال گذشته عملیاتی شد، گام های نخست برای تسهیل شرایط بازار سیمان برداشته شد؛ بدین ترتیب با سازوکار شفاف عرضه و تقاضا در بستر بورس کالا، تامین آسان‌تر محصول مورد نیاز توسط خریدار میسر شده است. با راه‌اندازی ابزاراهای متنوع مالی دیگر همچون گواهی سپرده سیمان، گام هایی برای تنظیم گری و قوام بخشیدن معاملات نیز برداشته شد.

صادق قاسمی، مدیرعامل کارگزاری آرمون بورس با اشاره اینکه در طرح نهضت ملی مسکن، برای تولید سالانه یک میلیون مسکن، به ۵/۷ میلیون تن سیمان نیاز است، بر این باور است عرضه سیمان در بورس کالا و تعریف گواهی سپرده کالایی برای آن، باعث متعادل شدن قیمت‌ها در بازار شده است که در نهایت به نفع نهضت تولید ملی مسکن است. مشروح گفت‌وگوی کالاخبر با قاسمی را در زیر بخوانید:

• گواهی سپرده کالایی پیش تر تنها برای محصول های کشاورزی و طلا راه‌اندازی شده بود، به اعتقاد شما چرا سیمان به این روش معاملاتی افزوده شد؟

گواهی سپرده کالایی ابزاری است که موجب دسترسی مستقیم تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان به بازار، کم شدن نقش و فعالیت واسطه‌ها و دلالان، استانداردسازی کالاهای معامله‌شده و تامین مالی مالکان کالا از طریق فرآیند توثیق این اوراق می‌شود.

از آنجا که خرید و فروش سیمان در بازار فیزیکی انجام می‌شود و برای معامله، داشتن کد بورس کالا نیاز است و این بازار عموما برای خریدهای با میزان بالا مناسب است، بنابراین برای متقاضیانی که تقاضای محدود سیمان دارند، معاملات گواهی سپرده کالایی سیمان مفید است و با همان کد سهامداری اوراق بهادار و سامانه معاملات سهام می‌توانند سیمان مورد نیاز خود را خریداری کنند.

البته گواهی سپرده کالایی سیمان با گواهی سپرده کالایی محصول های کشاورزی و طلا تفاوت‌هایی دارد؛ از جمله اینکه، معاملات آن پیوسته نیست و تنها شامل یک بار معامله می‌شود و امکان فروش ثانویه وجود ندارد.

• با راه‌اندازی گواهی سپرده برای سیمان، آیا شاهد تحول جدیدی در ساختار بازار سرمایه هستیم؟ و آیا این اقدام سیاست گذار به توسعه و مردمی شدن بورس کالا کمک می کند؟

توسعه و راه‌اندازی ابزارهای متنوع مالی در بازار سرمایه موجب گسترش و اثرگذاری بازار سرمایه در اقتصاد کشور و برآوردن نیاز مالی بخش‌های مختلف اقتصادی می شود. از جمله ورود محصول های جدید مانند سیمان به بازار فیزیکی و بازارگواهی سپرده کالایی، این نقش‌آفرینی را تقویت ‌کرده است.

با توجه به اینکه از شهریور سال گذشته همه کارخانه‌های سیمان موظف به عرضه همه محصول سیمان در بورس کالا شدند، قیمت کشف‌شده قابل اتکاست و بر مبنای آن بازار گواهی سپرده راه‌اندازی شد. آمار معاملات در ماه های گذشته نیز بیانگر انجام تقریباً تمام عرضه‌های سیمان در بورس کالاست لذا بورس کالا قادر به ساماندهی و نظم‌بخشی به تجارت و تامین سیمان شده است. همچنین بورس کالا، زیرساخت لازم را برای عرضه سیمان در قالب گواهی سپرده کالایی در اختیار داشت و قیمت کشف‌شده در بازار فیزیکی سیمان نیز قابل اتکا بود و در همین راستا انبارهای پذیرش‌شده نیز فراهم شد. بدین ترتیب امکان راه‌اندازی گواهی سپرده فراهم شد.

البته به خاطر بحث‌های مالیاتی، امکان معاملات ثانویه با استفاده از سیمان فراهم نیست که با توجه مصوبه مجلس این امکان در سال جاری فراهم می شود. در این صورت کارکرد کامل گواهی سپرده امکان‌پذیر می شود. با حذف شدن بحث مالیات مکرر، در گواهی سپرده کالایی امکان معاملات ثانویه نیز فراهم می‌شود و این موجب تعمیق بورس کالا و در نهایت، بازار سرمایه خواهد شد. از سوی دیگر بسط این ابزار مالی به سایر حوزه‌های کالایی هم ممکن می‌شود.

با راه‌اندازی گواهی سپرده سیمان به منظور انجام معاملات خُرد سیمان، کشف بهینه قیمت صورت گرفت و حتی رفع نیاز خریدارانی که تنها یک بار نیازمند خرید سیمان هستند، امکان‌پذیر شده است. در نتیجه، افزایش رضایت مردم و مصرف‌کنندگان و مردمی شدن بورس کالا را به دنبال دارد.

• این ابزار چه آثاری برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان به همراه دارد؟

مهم‌ترین اثر گواهی سپرده، حذف واسطه و دلالان در بازار سیمان است زیرا امکان فروش محصول در حجم و تناژ کم که مناسب برای خریداران خُرد است، فراهم شده و تولیدکننده با قیمت مناسب، سیمان خود را می فروشد و مصرف‌کننده نیز با قیمت مناسب، سیمان را خریداری می کنند . در حال حاضر، حداقل خرید ۱۰ تن و حداکثر ۱۰۰ تن در بازار سپرده در نظر گرفته شده و به گفته کارشناسان پیش‌بینی می‌شود ۳۰ درصد حجم معاملات سیمان از طریق گواهی سپرده کالایی انجام شود.

• با توجه به برنامه دولت برای ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی، گواهی سپرده سیمان چه اثری در پیشرفت این طرح دارد؟

طبق قانون جهش تولید مسکن، فولاد و سیمان باید از طریق بورس کالا تامین شود. طبق برآوردها برای ساخت چهار میلیون واحد مسکونی نیاز به ۳۰ میلیون تن سیمان و ۱۰ میلیون تن فولاد است. یعنی نیاز سالانه این طرح حدود ۵/۷ میلیون تن سیمان است. از آنجا که در بورس کالا، بازار در شرایط رقابت و قیمت‌ها شفاف است، بنابراین سیمان به قیمت مناسب در اختیار متقاضیان و سازندگان مسکن قرار می‌گیرد.

هم‌اکنون، ظرفیت تولید سیمان کشور تا حدود ۸۵ میلیون تن است و کارخانه‌ها با حدود ۷۰ درصد ظرفیت فعالیت می‌کنند. اجرای طرح فوق موجب فعال‌شدن و افزایش تولید کارخانه‌های سیمان و تقویت عرضه سیمان در بورس کالا می‌شود و قیمت‌ها با وجود افزایش تقاضا، متعادل باقی می‌ماند.

• چشم‌انداز بازار سیمان را با راه‌اندازی این ابزار چگونه ارزیابی می کنید؟

مهم‌ترین مزیت عرضه سیمان در بورس کالا، حذف اعمال قیمت‌گذاری دستوری است. به همین دلیل، شاهد استقبال شرکت‌های تولیدکننده سیمان از ورود سیمان به بازار فیزیکی بورس کالا و راه‌اندازی گواهی سپرده سیمان هستیم.

در بورس کالا عرضه‌کنندگان وجه معامله را روز کاری پس از انجام معامله دریافت خواهند کرد و نقدینگی آنها بهبود خواهد یافت. همچنین با توجه به عدم امکان فسخ معامله و کشف قیمت عادلانه، تولید و فروش تولیدکنندگان سیمان پیش‌بینی‌پذیر می شود.