امیرحسین کاکایی، کارشناس صنعت خودرو
کیوسک خبر ـ شورای رقابت با دستورالعملی عجیب خود بازارها را شوکه کرد؛ دستورالعملی که با اجرایی شدن آن عرضه خودرو در بورس متوقف می‌شود، فرایندی که از نخستین‌ ماه‌های سال ۱۴۰۰ آغاز شد و با اجرایی شدن بیش از ۱۵۲ خودرو در رنگ‌ها و مدل‌های مختلف روی تابلوی معاملات رفت. در این دستور العمل آمده است بازار تمامی خودروهای سواری، خودروهای تولیدی، مونتاژ و وارداتی، انحصاری تشخیص داده شده است و از این پس مشمول این دستورالعمل هستند. این در حالی که ماهیت شورای رقابت حذف انحصار است و اکنون با ایجاد دستور العمل انحصار را تحکیم می‌بخشد. این دستورالعمل من را یاد حمله اسکندر به ایران انداخت که با تخریب ایرانیان همراه شد و شورای رقابت نیز با بازگشت شکوهمندانه نابودی صنعت خودرو را جشن گرفته‌است. بند دو این دستورالعمل ” به منظور بهبود رقابت‌پذیری و تنظیم عرضه خودرو، شورای رقابت با همکاری وزارت صمت، سالانه میزان و نوع واردات خودرو را تعیین می‌کند “، شورای رقابت خیلی واضح، حتی واردکنندگان خودرو را نیز شامل انحصار می‌داند و حتی اگر فرض کنیم که این بند درست است نیز در هیچ کجای مصوبه به دنبال بر هم زدن این انحصار و ایجاد رقابت نیست بلکه بر این باور است که، حالا که بازار انحصاری است من می‌گویم که با این انحصار چه کنیم و گویا شیر کنترل توزیع رانت را در دست دارد. شورای رقابت نه تنها عرضه را رقابتی نکرده‌است، بلکه برای خریداران نیز تعیین و تکلیف می‌کند، مشکل ما در بازار خودرو محدود به خودروهای ارزان قیمت بود، که شورای رقابت با این دستورالعمل مشکل را به کل صنعت خودرو و حتی خودروهای میلیاردی نیز می‌کشاند؛ پیش از آنکه قرعه‌کشی راه بیافتد، من گفته بودم که این قرعه‌کشی نوعی لاتاری ملی است و تبعات خطرناکی دارد و باعث می‌شود تمام مردم ایران وارد بازار دلالی شوند و دلال خودرو شوند و این دستورالعمل شورای رقابت، دلالی را تنها منوط به خودروهای ارزان قیمت نمی‌کند، بلکه به کل بازار خودرو تعمیم می‌دهد. بازار به معنای “هوش‌جمعی” در سال ۱۳۹۷ میلیون‌ها سکه را به حراج گذاشتند تا قیمت‌ها کاهش یابد، ولی قیمت‌ها بالا رفت چراکه هوش جمعی به عنوان مثال می‌گوید که قیمت این سکه به جای یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان است و با افزایش عرضه اتفاقی در بازار رخ نداد و در نتیجه دولت نمی‌تواند با هوش جمعی مبارزه کند، بلکه باید از هوش جمعی استفاده کند. اگر هوش جمعی می‌گوید پراید ۳۰۰ میلیون تومان است، واقعا همین قیمت است و اگر شورای رقابت از اینکه پراید ۳۰۰ میلیون تومان است، ناراحت است، نباید پراید را حبس کند و بر سر هوش جمعی بزند، بلکه باید بر روی عواملی که قیمت را بالا برده‌است، کار کنید. رفتار بانک مرکزی، وزارت اقتصاد، صنعت و سایر وزارت‌خانه‌ها و چاپ پول بدون پشتوانه، عواملی هستند که منجر به پراید ۳۰۰ میلیون تومانی شده‌اند. در کشور ما تورم از ۵۰ درصد گذر کرده‌است و ارزش پول ملی آن در یک ماه و نیم ۵۰ درصد سقوط کرده‌است؛ در چنین وضعیتی، شورای رقابت اعلام کرده‌است که قیمت‌ها را ۶ ماهه یا نهایتا سالانه تعیین می‌کند، حتی اگر قیمت‌ها ۶ ماهه تعیین شود، با افزایش قیمت ۲۰ درصدی در این مدت، تولیدکننده دوباره زیان‌ده خواهد شد و عملا شورای رقابت دارد با صنعت خودرو، واردکنندگان و بازار سرمایه و کل اقتصاد اعلام جنگ می‌کند. تعریفی که اعضای شورای رقابت از انحصار دارند، موجب شده‌است تا نظام اقتصادی جدیدی را تعریف کنند، شورای رقابت از این طرح سودی نمی‌برد اما باید دید افرادی که نظر آنها بر روی شورای رقابت اثرگذار است، چه کسانی هستند که از این طرح سود خواهند برد. تاکنون اسم شورای رقابت در بازار دیگری به غیر از بازار خودرو شنیده نشده‌ و تنها جایی که شورای رقابت خود را مطرح می‌کند، بازار و صنعت خودرو است و آن‌هم تنها از طریق قیمت‌گذاری دستوری خود را مطرح می‌کند. این طرح از یک تفکر ضد توسعه، کنترل‌گرا و شبه کمونیستی می‌آید؛ این تفکر چپ‌گرا از نوع ناقص‌است که شوروی را نیز زمین زد؛ در شوروی تفکر غلطی وجود داشت که منجر به نابودی آن‌ها شد. آن‌ها بر این باور بودند که یک مرکز می‌تواند بازارها را حبس کند و قیمت همه‌چیز را تعیین کند، در اوایل انقلاب در شوروی این طرح جوابگو بود اما در ۳۰ سال آخر مشاهده شد که دولت از تعیین قیمت‌ها عاجز است و مفهومی به نام بازار را نمی‌توان نادیده گرفت و در نهایت منطقه‌ای مانند اوکراین که صادرکننده بزرگ گندم بود در نهایت به واردکننده بدل شد و در حال حاضر نیز دقیقا همین تفکر در حال اجرا است. طرح‌های این چنینی سرمایه‌گذاران را در بازارهای مولدی همچون بازار سرمایه فراری می‌دهند و به بازارهای دلالی مانند بازار خودرو سوق می‌دهند و در نتیجه منجر به جهش بیشتر قیمت خودرو در سال آینده می‌شود.