علاءالدین بروجردی؛ سفیر پیشین ایران در چین
معمولا مطلع هستید در سفر رئیس‌جمهور به کشورها یک پیشینه قابل توجهی وجود دارد و تیم مقدماتی مذاکرات را انجام می‌دهند، اسناد را آماده می‌کنند و این اتفاق در مورد این سفر هم رخ داده است و آقای صفری معاون اقتصادی وزارت امور خارجه در رأس هیاتی بلندپایه از وزارتخانه‌های مختلف به پکن رفتند و اسناد و امضای آنها در این سفر توسط وزرا و رؤسای‌جمهور دو کشور را از قبل مشخص کرده‌اند. البته بحث کریدور شمال هم بحث مهمی است که حتما در مذاکرات به آن پرداخته خواهد شد معتقدم یکی از مسائل مهم هم جایگاه ایران در طرح یک کمربند یک جاده است که طرحی فرامنطقه‌ای است شاید بتوان گفت جهانی است و با توجه به موقعیت کشورمان و ارتباط با آب‌های آزاد در جنوب فرصت بسیار خوبی است که در این زمینه هم توافق‌های لازم صورت گیرد. در شرایطی که کل غرب به دنبال مهار چین است ما باید سیاستی را در قبال این کشور در پیش گیریم، من فکر می‌کنم غربی‌ها آب در هاون می‌کوبند. چین مدت‌هاست در مسیری قرار گرفته که آمریکا و غرب نمی‌توانند آن را به زعم خودشان مهار کنند. چین به لحاظ اقتصادی در جایگاه جهانی اول جهان قرار دارد و فاصله خود را به لحاظ تولید ناخالص داخلی هر چه بیشتر با آمریکا دارد کم می‌کند و یکی از حساسیت‌های آمریکا هم در همین زمینه است و به لحاظ فناوری‌های نوین جهانی هم در برخی از مسائل مانند هوش مصنوعی یا قطارهای سریع‌السیر و استفاده از انرژی‌های نوین از کشورهای غربی و آمریکا جلوتر افتاده است. چین قطعا کشوری غیرقابل مهار توسط غرب است و امروز در شرایطی قرار دارد که برای آمریکایی‌ها در حوزه‌های مختلف رقیب جدی است. پیمان شانگهای را که مستحضرید یک همکاری مهم منطقه‌ای است که این همکاری‌ها با توجه به اینکه بخش مهمی از ظرفیت‌های جمعیتی و اقتصادی جهان در این مجموعه قرار دارد فرصت بسیار مغتنمی است که خوشبختانه ما هم عضویت دائم در آن داریم و مسیر قانونی هم طی شده است و اگر بتوانیم از این ظرفیت حداکثر استفاده را بکنیم در جهت حفظ منافع مالی ما بسیار موثر خواهد بود. موضوعات مورد بحث پیرامون قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین در این سفر قابل بررسی است. سال‌ها روی این قرارداد کار شده مذاکراتی صورت گرفته و سند جامع همکاری‌های دو کشور در همه عرصه‌هاست و همه قراردادها باید از درون این سند استخراج شود و تبدیل به قرارداد شود و به مرحله اجرایی برود. همانطور که آقای رئیس‌جمهور هم در مصاحبه قبل از سفر اشاره کردند یکی از اهداف اصلی این سفر عملی کردن سند همکاری ۲۵ ساله دو کشور است فکر می کنم محور مذاکرات و توافق‌ها هم همین سند خواهد بود که سند مهمی است و برای همین هم آمریکایی‌ها بسیار نگرانند که جمهوری اسلامی ایران در این مسیر قرار گرفته و در حال تامین نیازهای خود از طریق کشور مهمی مانند چین است. در این بازی که آمریکایی‌ها شروع کردند و اروپایی‌های به دلیل ناتوانی سیاسی دنباره‌روی کردند به نظرم بازنده اصلی این مجموعه و شرکت‌هایشان خواهند بود و ما هیچ وقت در خلاء قرار نمی‌گیریم و به سرعت نیازهایمان را از کشوری مانند چین تامین می‌کنیم و بازنده این بازی هم مجموعه غرب خواهند بود. البته بهبود رابطه اعراب با چین در سال‌های اخیر خیلی طبیعی است و برای ما چیز عجیبی نیست آنها هم بر اساس منافع ملی خود سیاست گسترش همکاری با کشورهای دیگر را دارند و چین هم از این قاعده مستثنی نیست، خود ما هم همین سیاست را دنبال می‌کنیم. بنابراین این موجب نگرانی ما نیست اما موجب نگرانی‌ آمریکایی‌هاست که چین در کشورهایی که به یک معنا متحدان آمریکا در این منطقه هستند، به سرعت ورود پیدا می‌کند، قراردادهای بلندمدت می‌بندد و جای آمریکا را در این کشورها تنگ می‌کند. همکاری چین با دیگر کشورها طبیعی است و این هیچ تعارضی با همکاری جمهوری اسلامی ایران با چین ندارد. در مورد سوءتفاهم‌های ایجاد شده در سفر اخیر شی جین پینگ به عربستان و بحث در مورد این اتفاق در سفر رئیسی به پکن نیز من فکر می‌کنم به طور طبیعی این مساله در مجموعه مذاکرات حالا یا به صورت خصوصی یا به صورت رسمی مطرح خواهد شد و به هر صورت چین به گونه‌ای دنبال جبران این مساله هم هست. اگر دقت کرده باشید در سفر وزیر خارجه چین به مصر و بعد هم در مذاکرات تلفنی با آقای امیرعبداللهیان وی صریحا اعلام کرد که چین به تمامیت ارضی همه کشورها احترام می‌گذارد و این نقطه مقابل چیزی است که در سفر شی جین پینگ با فشار کشورهای عربی اتفاق افتاد و به این معناست که جزایر سه گانه جزو لاینفک ایران است و چین هم برای این مساله احترام قائل است و به آن ملزم است همانطور که ما هم به صورت متقابل چنین نظری را در مورد تایوان داریم. البته شنیده شده چین به دنبال بهبود رابطه ایران و عربستان است، ما تا الان ۵ دوره مذاکره با عربستان داشتیم و عربستان در سطح وزیر خارجه از دولت عراق خواسته بود که این روند ادامه پیدا کند بنابراین این قطار در حال حرکت است و فکر نمی‌کنم نیازمند وساطت دیگری باشد، ما داریم مستقیم با آنها مذاکره می‌کنیم درست است که در کشور ثالثی این گفت‌وگوها برگزار شده اما موضوع متوقفی نیست که نیاز به حرکت داشته باشد. البته رابطه ما با عربستان برخیلی از کشورها تاثیرگذار است. برخی کشورها یکی از معذوریت‌هایشان این است که رابطه ما با عربستان حسنه نیست و برقراری این رابطه به صورت رسمی و بازگشت به مسیر اولیه خود به خیلی از کشورها کمک خواهد کرد که راحت‌تر با ایران کار کنند. اکنون چینی‌ها با غرب همکاری می‌کنند و حساسیتی نسبت به همکاری ما با غرب ندارند، آنها هم این قاعده را قبول دارند که ایران هم همکاری‌های خود را باید داشته باشد. اصولا آمریکایی‌ها به چین و ایران و خیلی از کشورهایی که سیاست مستقلی دارند فشار می‌آورند. خود این تقویت ارتباطات با چین حرکتی است که مورد پسند آمریکایی‌ها نیست و در جهت منافع ملی دو کشور است. اگر ما بتوانیم خوب از این فرصت استفاده کنیم قطعا در جهت سرمایه‌گذاری چین در مراکز نفت و گاز ما و تامین دیگر نیازهای تحریمی ما می‌تواند گشایش خوبی را ایجاد کند. حضور باقری‌کنی در این سفر و احتمال بحث درباره احیای برجام هم وجود دارد. ایران و چین از طرف‌های مذاکره در برجام هستند و طبیعتا این فرصت خوبی خواهد بود که مذاکراتی در این زمینه انجام شود. البته چین و ایران در این زمینه مشکل ندارند؛ مشکل ما آمریکاست. آمریکا نقش منفی در این زمینه دارد ولی این سفر و رایزنی‌های احتمالی در آن می‌تواند به تفاهمات احتمالی در آینده کمک کند.