بها الدین هاشمی، کارشناس اقتصادی
کیوسک خبر ـ تورم اقتصاد ایران ریشه در افزایش نقدینگی دارد، که از دو جنبه دولت و سیستم بانکی است. دولت به دلیل کسری بودجه و بی نظمی‌هایی که دارد یعنی بیش از درآمد هزینه می‌کند و به عبارتی استقراض و یا اسکناس منتشر می‌کند که این مساله را می‌توان اصلی ترین عامل تورم در نظر گرفت. از دیگر عوامل مؤثر در به وجود آمدن تورم برداشت بانک‌ها از حساب بانک مرکزی است، یعنی بانک‌ها بیش از منابع‌شان مصرف می‌کنند، از یک سو بیشتر از پولی که دارند منابع دریافت کرده و خلق پول می‌کنند و دیگر آنکه نظارت کافی بر مصرف ندارند، یعنی میزان تسهیلاتی که ارائه می‌دهند در غیر محل خود مصرف می‌شود در صورتی که باید در محل خود مصرف شود و یا ارز، طلا، خریداری می‌شود و از کشور خارج می‌شود که در این حالت پول هیچ پشتوانه‌ای ایجاد نمی‌کند و منتهی به کالا و خدمات نمی‌شود که عرضه کالا را افزایش دهد و تورم ایجاد نکند. همچنین اضافه برداشت بانک‌ها و عدم نظارت بانک مرکزی بر مصرف را از عوامل اصلی ایجاد تورم است؛ بانک‌ها با تسهیلات سوری که پرداخت کرده و در غیر از محل خود مصرف می‌شود بانک‌ها هم از این طریق به صورت غیر مجاز نقدینگی خلق می‌کنند. از دیگر عوامل تورم زا در کشور تحریم سیستم بانکی و تحریم کشور است که مانع از خرید اعتباری می‌شود، مانع از ورود سرمایه می‌شود و مانع از گردش صحیح و کم هزینه پول در سطح بین الملل و داخل می‌شود. نکاتی که گفته شد را می‌توان عوامل اصلی ایجاد تورم در نظر گرفت که در کنار آنها عواملی نظیر سیاست‌های مالی نادرست، عدم آزادی اقتصاد، رقابتی نبودن اقتصاد، در دست بخش‌های دولتی، خصولتی بودن اقتصاد، بنگاه‌های اقتصادی وابسته به بانک‌ها که به دلیل قدرتی که دارند رقابت را در سطح شرکت‌های کوچک و متوسط از بین می‌برند که از دیگر عوامل و ریشه تورم به شمار می‌آیند. در این شرایط هر بخش و سازمان با کنترل و نظارت کامل داشته باشد تا بتوانیم نقدینگی که عامل اصلی تورم است را مهار کنیم زیرا اقتصادهایی وجود دارد که بحران‌های سیاسی و اقتصادی بیشتری نسبت به ما دارند کشورهایی نظیر افغانستان عراق لیبی سوریه اما تورم‌های متعادل و منطقی یک رقمی دارند. این کشورها در حال کنترل بودجه و جلوگیری از خلق نقدینگی هستند، دولت بی محابا از جیب مردم خرج نمی‌کند یعنی استقراض در بانک مرکزی نمی‌کند و چاپ اسکناس اتفاق نمی‌افتد، کارخانه چاپ اسکناس ندارد و برای کنترل و نظارت صحیح در سیستم بانکی و گردش پولی دارند همچنین سیستم وصول مالیات قوی‌تری نسبت به ما دارند و چرخش پول از نقدینگی در گردش ایجاد می‌کنند، به عبارتی از پول در جریان مالیات دریافت می‌کنند و مجدداً به جریان در می‌آید نه اینکه پول جدید بدون پشتوانه را وارد چرخه اقتصادی کنند. این اتفاق‌ها به رشد تولید نیز کمک می‌کند به عبارتی زمانی که به پول در مسیر درست به گردش درآید و از معاملات سوداگرانه جلوگیری شود و نظارت بانک مرکزی بر مصرف وجود داشته باشد این منابع در جهت واقعی کالا و خدمات تولید شده باید مصرف شود. بانک باید بر مبنای حد مجاز مصرف کنند نه بیشتر، در این حالت به یک نظم می رسیم که در صورت رعایت این مقولات کنترل تورم امکان پذیر خواهد بود.