با وجود اقدامات اوپک و متحدانش برای حمایت از بازار نفت در سال ۲۰۲۳، این گروه نتوانست مانع کاهش قیمت‌ها شود.
با وجود اقدامات اوپک و متحدانش برای حمایت از بازار نفت در سال ۲۰۲۳، این گروه نتوانست مانع کاهش قیمت‌ها شود.

اوپک و متحدانش در دسامبر توافق کردند تولید خود را در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲، به میزان ۲.۲ میلیون بشکه در روز کاهش دهند. این جدیدترین کاهش از سلسله کاهش‌هایی است که بخش عمده‌ آن‌ توسط عربستان سعودی، در تلاش برای تقویت بیشتر قیمت‌های جهانی نفت انجام می‌شود.

این اقدام، تقریبا یک شیوه مرسوم اوپک است اما در سال ۲۰۲۳، کاهش تولید موثر واقع نشد. گزارش‌ها از کاهش اثرگذاری اوپک دوباره به کانون توجهات بازگشت. اما درست مانند گذشته، ممکن است این قضاوت شتاب زده باشد.

رویترز به تازگی در گزارشی نوشت که اوپک در نیمه اول سال آینده، با تقاضای کمتری برای نفت خود مواجه خواهد شد. این گزارش به پیش‌بینی‌های آژانس بین‌المللی انرژی، اداره اطلاعات انرژی آمریکا و خود اوپک درباره تقاضا برای نفت اشاره کرده بود که نشان می‌دهند تقاضا برای نفت این گروه در سال ۲۰۲۴، ضعیف می‌شود.

سطح کلی تقاضا برای نفت هم چالش برانگیز به نظر می‌رسد. زمانی که اوپک پلاس با کاهش گسترده‌تر تولید موافقت کرد، معامله‌گران، توافق مذکور را نادیده گرفتند.

نخست، به این دلیل که چنین توافقی را پیش بینی می‌کردند و دوم، به این دلیل که عرضه جهانی کاملا فراوان به نظر می‌رسد. سومین دلیلی که باعث شد بازار واقعا اقدامات اوپک پلاس را خیلی جدی نگیرد، این بود که اعضای اوپک سابقه تقلب در کاهش تولید را دارند. به عبارت دیگر، حتی اگر همه تولیدکنندگان رسما با کاهش موافقت کنند، این احتمال وجود دارد که نفت کافی برای پوشش تقاضا وجود داشته باشد.

سپس، آنگولا اعلام کرد که از اوپک خارج می‌شود تا بتواند هر میزانی که می‌خواهد نفت تولید کند. تصمیم این کشور آفریقایی هم به اهداف اوپک کمک نکرد و باعث گمانه‌زنی‌هایی درباره احتمال فروپاشی اتحاد اوپک پلاس شد و این دیدگاه را تقویت کرد که اوپک و متحدانش در اوپک پلاس هر اقدامی هم انجام دهند، به اندازه کافی نفت وجود خواهد داشت، به خصوص به دلیل این که تقاضا ضعیف‌تر خواهد شد.

به نظر می‌رسد که بسیاری از معامله‌گران، به پیش بینی تقاضای ضعیف‌تر، باور زیادی دارند و فراموش کرده اند که برای این که کاهش تولید در بازارهای فیزیکی احساس شود، حداقل باید چند ماه بگذرد.

در واقع، تحلیلگرانی که درباره تصمیم اوپک پلاس در دسامبر اظهار نظر کردند، می‌گویند سه ماه که مدت زمان برنامه‌ریزی شده برای کاهش جدید تولید اوپک پلاس است، برای تاثیرگذاری کافی روی عرضه و قیمت‌ها، کافی نخواهد بود.

به گفته یک تحلیلگر، این کاهش تولید فقط به مدت سه ماه برنامه‌ریزی شده و ممکن است یک تا دو ماه طول بکشد تا اجرایی شود. کالوم مک فرسون، مدیر بخش کالاهای شرکت ایتوستوتِک در این باره اظهار کرد: متاسفانه، تا پایان ژانویه، تصوری از تولید این ماه نخواهیم داشت و این مدت زمان زیادی در بازار نفت است.

به عبارت دیگر، قیمت‌ها در نقطه‌ای هستند که الان قرار دارند زیرا هیچکس به وضعیت عرضه نفت تا چهار ماه دیگر فکر نمی‌کند. این تعجب آور نیست، اما باید توجه داشت که تاثیرات چنین تصمیماتی، معمولا با تاخیر اتفاق می‌افتد. درست مانند بازگشت شرکت‌های حفاری نفت آمریکا به چاه‌های تولید که البته توام با احتیاط بوده است.

حالا که صحبت از شرکت‌های حفاری نفت آمریکا شد، باید اشاره کنیم که این تولیدکنندگان، معمولا به‌ عنوان دلیل بزرگ شکست اوپک در تاثیرگذاری بر قیمت‌ها و در نتیجه از دست دادن اثرگذاری این گروه ذکر می‌شوند. در واقع، تولیدکنندگان نفت آمریکا در سال ۲۰۲۳، با وجود کاهش تعداد دکل‌های حفاری، موفق شدند با بهبود بهره وری، یک میلیون بشکه به تولید روزانه خود اضافه کرده و همه را غافلگیر کنند.

اما به نظر می‌رسد که اکنون بسیاری تصور می‌کنند که صنعت نفت آمریکا، این سطح از بهبود بهره وری را حفظ کرده و به تولید ادامه خواهد داد. این ممکن است واقعا اتفاق بیفتد یا شاید نیفتد. اداره اطلاعات انرژی آمریکا، نرخ رشد تولید بسیار کمتری را برای امسال پیش‌بینی کرده که کمتر از ۳۰۰ هزار بشکه در روز است. البته این آژانس پیش از این هم در اشتباه بوده است، مخصوصا در سال ۲۰۲۳ که مدام کاهش ماهانه تولید نفت شیل منطقه پرمین را پیش‌بینی می‌کرد، در حالی که، در واقع، این تولید رشد می‌کرد.

با این حال، اگر بخواهیم به واقعیت نگاه کنیم، بهبود بهره‌وری به مدت نامحدود نخواهد بود. محدودیت‌هایی وجود دارد و استراتژی‌های شرکتی اکنون پس از معاملات بزرگ سال ۲۰۲۳، در میان چند شرکت بزرگ متمرکز شده است. به عبارت دیگر، تولید به جایی می‌رود که تولیدکنندگان بزرگ می‌خواهند برود و لزوما روند آن، افزایشی نخواهد بود.

جدیدترین گزارش‌ها از مرگ اوپک با فرض کاهش تقاضا برای نفت و افزایش مداوم تولید آمریکا است اما هیچ کدام از این موارد قطعیت ندارد. تقاضا برای نفت از زمانی که بریتیش پترولیوم اعلام کرد اوج تقاضا برای نفت در سال ۲۰۱۹ بوده است، به شکل شگفت‌انگیز مثبت بوده است. تولیدکنندگان نفت آمریکا با حفظ انضباط مالی و بیزاری از رشد تولید به هر قیمتی، شگفت آور بوده‌اند.

بر اساس گزارش اویل پرایس، تنها کاری که اوپک باید انجام دهد این است که صبر کند تا تقاضا به سطح عرضه‌ای برسد که معامله‌گران به عنوان دلیل قیمت‌های ضعیف اشاره می‌کنند. سهم اوپک در عرضه جهانی نفت ممکن است به دلیل محدودیت عرضه داوطلبانه، کاهش پیدا کرده باشد، اما هنوز هم با ۲۷ درصد از کل، کاملا قوی است و این گروه، ظرفیت مازاد آن حدود پنج میلیون بشکه در روز دارد که اگر ضرورت ایجاب نکند، ممکن است تصمیمی به استفاده از آن نداشته باشد. گزارش‌های مربوط به مرگ اوپک همچنان تا حد زیادی اغراق آمیز است.