مهدی صالحی طاهری ـ خبرنگار
رانت ارزی یکی از معضلات اقتصادی است که سال‌هاست در اقتصاد ایران وجود دارد. اختلاف بین نرخ دلار آزاد و نیما (نظام یکپارچه معاملات ارزی) یکی از عوامل اصلی ایجاد این رانت است. به منظور پایان دادن به این وضعیت و کاهش این اختلاف، اصلاحات مختلفی باید در سیستم اقتصادی و ارزی کشور صورت گیرد.
اولین و مهم‌ترین اصلاحی که باید صورت گیرد، شفاف‌سازی و اصلاح نظام ارزی کشور است. باید یک سیستم شفاف و قابل پیگیری برای تخصیص ارز ایجاد شود تا از سوءاستفاده‌ها و تخصیص‌های نامناسب جلوگیری شود. این امر مستلزم ایجاد یک پایگاه داده مرکزی و قابل دسترسی برای همه ارگان‌ها و نهادهای مرتبط است که بتوانند معاملات ارزی را به صورت لحظه‌ای رصد کنند.
دومین اصلاح، همگرایی نرخ‌های ارز آزاد و نیما است. یکی از راه‌های موثر برای این کار، آزادسازی تدریجی نرخ ارز است. با این کار، نرخ ارز نیما به تدریج به نرخ ارز آزاد نزدیک‌تر می‌شود و اختلاف بین این دو نرخ کاهش می‌یابد. این روند باید به گونه‌ای مدیریت شود که شوک‌های ناگهانی به اقتصاد وارد نشود و بازار قادر به تطبیق با شرایط جدید باشد.
سومین اصلاح، مدیریت تقاضا و عرضه ارز در بازار است. برای کاهش فشار تقاضا بر بازار ارز، باید سیاست‌های حمایتی و تشویقی برای تولید داخلی و صادرات غیرنفتی تقویت شود. با افزایش تولید و صادرات، ارز بیشتری وارد کشور می‌شود و فشار تقاضا برای ارز کاهش می‌یابد. همچنین، باید سیاست‌هایی برای کنترل واردات غیرضروری و کاهش وابستگی به کالاهای وارداتی اتخاذ شود.
چهارمین اصلاح، مبارزه با فساد و تخلفات ارزی است. باید نهادهای نظارتی و قضایی کشور با جدیت بیشتری به مبارزه با تخلفات ارزی بپردازند و متخلفان را به شدت مجازات کنند. این امر می‌تواند باعث کاهش تخلفات و سوءاستفاده‌ها از سیستم ارزی شود.
پنجمین اصلاح، افزایش همکاری‌های بین‌المللی و تقویت روابط تجاری با سایر کشورهاست. با گسترش روابط تجاری و اقتصادی با سایر کشورها، امکان دستیابی به منابع ارزی بیشتر و کاهش وابستگی به ارزهای خاص فراهم می‌شود.
در نهایت، اصلاحات ساختاری و بنیادین در اقتصاد کشور، مانند اصلاح نظام بانکی، بهبود زیرساخت‌های اقتصادی و تقویت بخش خصوصی نیز از جمله عوامل مهم در کاهش اختلاف نرخ دلار آزاد و نیما و پایان دادن به رانت ارزی هستند. با اجرای این اصلاحات، می‌توان به سوی یک اقتصاد پایدار و بدون رانت حرکت کرد و زمینه را برای توسعه اقتصادی کشور فراهم ساخت.