مهدی صالحی طاهری ـ خبرنگار
کیوسک خبر ـ در دهه‌های اخیر، اقتصادهای مختلف جهان تحت تأثیر تغییرات و نوسانات شدید نرخ ارز قرار گرفته‌اند. این نوسانات که از عوامل مختلفی همچون تغییرات در سیاست‌های مالی، نرخ بهره، تورم و تراز تجاری ناشی می‌شوند، می‌توانند تأثیرات بزرگی بر اقتصاد کشورها داشته باشند. ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای دارای اقتصاد نوظهور، با مشکلات متعددی در زمینه نوسانات نرخ ارز و آثار آن مواجه بوده است. این موضوع اهمیت اصلاحات ارزی را دوچندان کرده و ضرورت اتخاذ سیاست‌های مناسب در این زمینه را به وضوح نشان می‌دهد.
ایران در دهه‌های اخیر به دلیل مسائل مختلفی همچون تحریم‌های اقتصادی، نوسانات قیمت نفت، و عدم ثبات سیاست‌های اقتصادی داخلی با چالش‌های جدی در حوزه ارز روبرو بوده است. یکی از مشکلات عمده، نوسانات شدید نرخ ارز است که منجر به کاهش قدرت خرید، افزایش تورم و کاهش سرمایه‌گذاری‌های خارجی شده است. در چنین شرایطی، اصلاحات ارزی به عنوان یکی از راهکارهای اساسی برای کاهش این نوسانات و ایجاد ثبات اقتصادی، ضروری به نظر می‌رسد.
یکی از نخستین گام‌های اصلاحات ارزی، حرکت به سوی تعیین نرخ ارز شناور مدیریت شده است. در این نظام، نرخ ارز توسط نیروهای بازار تعیین می‌شود، اما بانک مرکزی با دخالت محدود و هدفمند، از نوسانات شدید جلوگیری می‌کند. این سیاست به کشور اجازه می‌دهد تا با کاهش دخالت‌های غیرضروری و محدود کردن کنترل‌های ارزی، نرخ ارز را به شرایط بازار نزدیک کند و از بروز نوسانات شدید و بحران‌های ارزی جلوگیری نماید.
استفاده از نرخ ارز شناور مدیریت شده مزایای متعددی دارد. اولاً، این سیاست باعث شفافیت بیشتر در بازار ارز می‌شود و باعث می‌شود که فعالان اقتصادی بتوانند تصمیمات خود را بر اساس واقعیات بازار بگیرند. ثانیاً، با کاهش دخالت‌های دولت در تعیین نرخ ارز، فشار بر منابع ارزی کشور کاهش می‌یابد و امکان مدیریت بهتر و مؤثرتر این منابع فراهم می‌شود. همچنین، این روش می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی کمک کند، زیرا ثبات نسبی نرخ ارز یکی از مهم‌ترین عوامل جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی است.
با وجود مزایای این سیاست، اجرای آن بدون چالش نخواهد بود. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، کنترل تورم است. در بسیاری از موارد، حرکت به سوی نرخ ارز شناور ممکن است منجر به افزایش تورم در کوتاه‌مدت شود. این امر به دلیل افزایش قیمت کالاهای وارداتی و کاهش ارزش پول ملی در برابر ارزهای خارجی است. به همین دلیل، ضروری است که اصلاحات ارزی با سیاست‌های مکمل مانند کنترل نقدینگی، افزایش تولید داخلی، و بهبود فضای کسب و کار همراه باشد تا از افزایش بیش از حد تورم جلوگیری شود.
بانک مرکزی به عنوان نهاد مسئول در سیاست‌گذاری‌های پولی و ارزی، نقش کلیدی در اجرای موفقیت‌آمیز اصلاحات ارزی دارد. این نهاد باید با توجه به شرایط اقتصادی کشور، دخالت‌های خود را در بازار ارز به حداقل برساند و تنها در مواقع ضروری برای جلوگیری از بحران‌های احتمالی وارد عمل شود. همچنین، بانک مرکزی باید با تقویت نظارت بر فعالیت‌های ارزی و ارتقای شفافیت در این بازار، به اعتمادسازی در میان فعالان اقتصادی کمک کند.
اصلاحات ارزی یکی از ضروری‌ترین اقدامات برای ایجاد ثبات و رشد پایدار در اقتصاد ایران است. حرکت به سوی نرخ ارز شناور مدیریت شده به عنوان گام اول در این مسیر، می‌تواند به کاهش نوسانات شدید و بحران‌های ارزی کمک کند و زمینه را برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و رشد اقتصادی پایدار فراهم سازد. با این حال، موفقیت این اصلاحات به هماهنگی کامل بین سیاست‌های پولی، مالی و تجاری، و همچنین بهبود شرایط اقتصادی داخلی بستگی دارد. در نهایت، با اجرای موفقیت‌آمیز این اصلاحات، می‌توان امیدوار بود که اقتصاد ایران به سوی ثبات و رشد پایدار حرکت کند و از آثار منفی نوسانات ارزی در امان بماند.