با وجود افزایش راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور و تلاش برای بهبود شاخص‌ها، کمبود سوخت و ناترازی انرژی همچنان از عوامل مهم خاموشی‌های زمستانه است. در برنامه هفتم توسعه، هدف‌گذاری برای افزایش راندمان نیروگاهی تا ۴۴ درصد، بهره‌وری بالاتر و تأمین پایدار انرژی قرار گرفته، اما برای رسیدن به این هدف باید علاوه بر افزایش راندمان، به سمت تنوع‌بخشی به سبد انرژی و گسترش منابع تجدیدپذیر گام برداریم.

به گزارش کیوسک‌خبر، در سال‌های اخیر، افزایش راندمان نیروگاه‌های حرارتی ایران از مسائل کلیدی برای بهبود مصرف سوخت و کاهش خاموشی‌ها بوده است. با وجود بهبودهای اخیر، کمبود سوخت کافی برای نیروگاه‌ها همچنان مشکلاتی را به‌ویژه در فصل زمستان ایجاد می‌کند که منجر به خاموشی‌های مکرر شده است. این مسئله باعث شده تا برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تری برای بهره‌وری و تأمین پایدار انرژی در دستور کار قرار گیرد.

چرا راندمان نیروگاهی اهمیت دارد؟
راندمان نیروگاه‌ها به‌طور مستقیم بر میزان مصرف سوخت و هزینه‌های تولید برق تأثیر دارد. در ایران، میانگین راندمان نیروگاه‌های حرارتی در سال ۱۴۰۱ به ۳۹ درصد رسید که با میانگین جهانی هم‌سطح شد. این دستاورد نشان‌دهنده بهبود نسبی وضعیت نیروگاه‌هاست؛ اما همچنان راه طولانی برای رسیدن به راندمان‌های بالاتر باقی است. برای مثال، هر نیم‌درصد بهبود در راندمان نیروگاهی می‌تواند موجب صرفه‌جویی سالانه ۸۴۶ میلیون مترمکعب سوخت شود، که برای یک کشور واردکننده انرژی دستاوردی قابل‌توجه است.

نقش تنوع در سبد انرژی کشور
با توجه به رشد مصرف برق و نیاز به افزایش ظرفیت تولید، توسعه نیروگاه‌های جدید به عنوان راهبردی برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و کاهش خاموشی‌ها مطرح است. بر اساس برنامه هفتم توسعه، ظرفیت تولید برق کشور باید به ۱۲۴ هزار مگاوات برسد که حدود ۳۲ هزار مگاوات افزایش نیاز دارد. از این میزان، ۱۹ هزار مگاوات از نیروگاه‌های حرارتی، ۱۱ هزار مگاوات از انرژی‌های تجدیدپذیر و ۲ هزار مگاوات از نیروگاه‌های اتمی تأمین خواهد شد. این تنوع در سبد انرژی نه‌تنها ظرفیت تولید را افزایش می‌دهد، بلکه به کاهش فشار بر منابع محدود گاز نیز کمک می‌کند.

راندمان نیروگاه‌های جدید و توسعه تجدیدپذیرها
مطابق قانون، نیروگاه‌های جدید ملزم به دستیابی به راندمانی بالای ۵۵ درصد هستند. به گفته هادی مدقق، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان شرکت برق حرارتی، تعدادی از نیروگاه‌ها با راندمان بالا در حال احداث‌اند که بخشی از این پروژه‌ها به واحدهای بخاری سیکل ترکیبی اختصاص دارد. این نیروگاه‌ها می‌توانند بدون مصرف سوخت، با ظرفیت ۵۰۰ تا ۶۰۰ مگاوات برق به شبکه تزریق کنند.

همچنین، مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل شرکت برق حرارتی، بر لزوم افزایش راندمان به بالای ۵۰ درصد برای نیروگاه‌های جدید تأکید دارد. او می‌گوید در برنامه هفتم توسعه، هدف افزایش راندمان تا ۴۴ درصد تعیین شده است. دستیابی به این هدف با جایگزینی نیروگاه‌های جدید و پرراندمان به تدریج میسر می‌شود. اگر این هدف‌گذاری محقق شود، ایران از نظر راندمان نیروگاهی به جمع ۱۰ کشور برتر دنیا خواهد پیوست.

کمبود سوخت و اهمیت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر
امسال، با وجود افزایش راندمان نیروگاهی، کمبود سوخت به خاموشی‌های زمستانی منجر شده است. این موضوع بیانگر نیاز فوری به توسعه منابع تجدیدپذیر است. انرژی‌های تجدیدپذیر، مانند انرژی خورشیدی و بادی، بدون نیاز به سوخت‌های فسیلی می‌توانند ۳۰ درصد از برق شبکه را تأمین کنند. کارشناسان باور دارند که با سرمایه‌گذاری مناسب در این بخش و توسعه زیرساخت‌ها، می‌توان تا حد زیادی از فشار بر منابع سوختی کاست.

برای حل معضل خاموشی و ناترازی انرژی در ایران، راهکارهای متعددی پیشنهاد شده است. مهم‌ترین اقدام، افزایش راندمان نیروگاه‌های حرارتی تا ۴۴ درصد در برنامه هفتم توسعه است. همچنین، توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر و استفاده از فناوری‌های جدید برای کاهش اتلاف در شبکه توزیع از اولویت‌ها هستند.

با این حال، سیاست‌گذاران باید راهکارهای جامع و عملی برای تأمین سوخت و تضمین تولید پایدار برق تدوین کنند تا خاموشی‌های مکرر و مشکلات ناشی از ناترازی انرژی برطرف شوند.