ریال دیجیتال به‌عنوان ابزاری تازه از سوی بانک مرکزی معرفی شده است، اما محدودیت‌های اساسی آن از جمله سقف تراکنش زیر ۱۵ میلیون تومان و کاربرد محدود داخلی، چالش‌ها و ابهاماتی را درباره تأثیرگذاری آن بر اقتصاد کشور و زندگی مردم به همراه دارد.
به گزارش کیوسک‌خبر، ریال دیجیتال به‌تازگی به‌عنوان یکی از ابزارهای نوین اقتصادی معرفی شده است که می‌تواند جایگاه مهمی در تراکنش‌های خرد پیدا کند. این پروژه که از سوی بانک مرکزی و با استفاده از فناوری بلاک‌چین توسعه یافته، به گفته مدیرعامل انجمن بلاک‌چین ایران، کاوه مشتاق، تنها برای تراکنش‌های کوچک و داخلی طراحی شده و به افراد خارجی امکان استفاده از آن داده نمی‌شود.
ریال دیجیتال بر پایه یک شبکه بلاک‌چینی به نام “برنا” اجرا شده که برخلاف بلاک‌چین‌های مرسوم، کاملاً متمرکز است و هرگونه تراکنش در این شبکه توسط بانک مرکزی قابل برگشت خواهد بود. کاوه مشتاق معتقد است این ویژگی باعث می‌شود ریال دیجیتال از شفافیت و غیرقابل تغییر بودن که از مزایای اصلی بلاک‌چین‌های غیرمتمرکز است، فاصله بگیرد.
وی همچنین اشاره کرد که سقف تراکنش با ریال دیجیتال ۱۵ میلیون تومان تعیین شده است، که این محدودیت کاربرد آن را تنها به پرداخت‌های خرد محدود می‌کند. او افزود: «هیچ فرد خارجی حق داشتن ریال دیجیتال را ندارد و این ابزار تنها برای استفاده داخلی طراحی شده است.»
کاوه مشتاق درباره تفاوت ریال دیجیتال با پول الکترونیک موجود گفت: «پول الکترونیک همان پولی است که در کارت‌های بانکی استفاده می‌کنیم. اما ریال دیجیتال قابلیت برنامه‌ریزی و استفاده از قراردادهای هوشمند را داراست.» با این حال او تأکید کرد که نسخه کنونی ریال دیجیتال در عمل این پتانسیل‌ها را فعال نکرده است.
علیرضا بزرگمهر، پژوهشگر تحولات دیجیتال، به این موضوع پرداخت که بانک مرکزی در شرایط فعلی باید اولویت‌بندی بهتری برای حل مشکلات اقتصادی می‌داشت. او بیان کرد: «در بین موضوعات متعدد، ریال دیجیتال به نظر نمی‌رسد که فوریت بالایی داشته باشد. سندی که بانک مرکزی درباره این ابزار منتشر کرده نیز انسجام لازم را ندارد و مشخص نیست چگونه می‌تواند هزینه‌های گردش پول را کاهش دهد.»
به اعتقاد بزرگمهر، کاهش هزینه تمام‌شده پول می‌تواند نقشی حیاتی در مهار تورم ایفا کند و اصلاح نظام کارمزد در اولویت بیشتری قرار دارد.
علیرضا مناقبی، رئیس هیئت‌مدیره مجمع عالی واردات، بر اهمیت آموزش و اطلاع‌رسانی به جامعه درباره کاربردهای ریال دیجیتال تأکید کرد. او گفت: «امروز تنها درصد کمی از مردم درباره این ابزار جدید اطلاعات دارند و این مسئله نیازمند یک برنامه گسترده برای ارتقای آگاهی عمومی است.»
وی همچنین اشاره کرد که برخی از مخالفان شفافیت اقتصادی، ممکن است در برابر این ابزار مقاومت کنند، زیرا می‌تواند مسیرهای پول‌شویی و دلالی را محدود کند.
ریال دیجیتال به‌عنوان یکی از جدیدترین ابزارهای بانک مرکزی، هنوز با ابهامات بسیاری روبرو است. از محدودیت‌های ساختاری و فنی گرفته تا ضرورت‌های اقتصادی، مشخص نیست که این ابزار تا چه حد می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی و کاهش هزینه‌های پولی کمک کند. از سوی دیگر، آموزش جامعه و رفع ابهامات درباره کارکرد آن از جمله اولویت‌هایی است که برای موفقیت این پروژه باید مورد توجه قرار گیرد.