امروز پنجشنبه ۲۷ آذرماه مصادف با چهل و یکمین سالروز شهادت حجت الاسلام محمد مفتح است، فردی که پیشنهاد وحدت حوزه و دانشگاه را مطرح کرد و از آن روز موضوع وحدت حوزه و دانشگاه همه ساله به بهانه شهادت این اندیشمند متفکر مطرح می شود.

حضرت امام خمینی (ره) تلفیق فرهنگ دانشگاه و حوزه را سبب گسترش معارف اسلامی دانسته و تاکید داشتند که باید با کم کردن فاصله‏‌ها، حوزه و دانشگاه درهم ذوب شوند تا میدان برای گسترش و بسط معارف اسلام وسیع تر گردد.

حرکت پا به پای علم و دین تعبیری است که حضرت آیت الله خامنه‌ای در بیان وحدت حوزه و دانشگاه به کار بردند و در ۴۱ سال گذشته خواستار تحقق این وحدت در قالب تأسیس همه دانشکده‌های گوناگون در حوزه، دنبال کردن تخصص‌های حوزوی در دانشگاه و بالعکس و همچنین جایگزینی صد درصد روش‌های حوزه در دانشگاه و بالعکس شدند.

به اعتقاد رهبر معظم انقلاب آنچه حوزه باید از دانشگاه بگیرد، شامل تخصص‌گرایی و تأسیس رشته‌های درسی گوناگون، توجه به واقعیات، تحول و استفاده از روش‌های علمی جدید و کارساز و همچنین آینده ‌نگری همراه با طرح و برنامه است و دانشگاه نیز باید از حوزه یاد بگیرد که چگونه در درس خواندن احساس وظیفه کند و ضمن سخت‌کوشی در آموختن و کسب اخلاص و معنویت، به سنت‌های اصیل و ارزشمند احترام بگذارد و از روش‌های علمی سنّتیِ مفیدِ بومی بهره گیرد.

حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه به مناسبت روز وحدت حوزه و دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار معارف ایرنا اظهار کرد: مقصود از وحدت حوزه و دانشگاه ادغام حوزه در دانشگاه یا ادغام دانشگاه در حوزه نیست بلکه مقصود همکاری حوزه و دانشگاه در راستای نیازهای کشور است که کارهای فراوانی در این زمینه صورت گرفته که به عنوان نمونه می توان به برخی اسنادی اشاره کرد که در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است.

وی افزود: یکی از کارهای بزرگ شورای عالی انقلاب فرهنگی عبارت از تدوین اسناد مختلف با همکاری حوزویان و دانشگاهیان است که نقشه جامع علمی کشور، سند دانشگاه اسلامی، سند بنیادین تحول آموزش و پرورش و سند مهندسی فرهنگی از کارهای مهمی بود که هزاران ساعت برای تدوین این اسناد کار شد.

خسروپناه ادامه داد: بر اساس این اسناد قوانینی تصویب و کارهایی انجام شد که امروز رتبه علمی کشور به ۱۶ رسیده و در ۱۵ سال اخیر جهش خوبی داشتیم و دولت ها با گرایش های سیاسی مختلفی که داشتند در رشد علم کوشیدند و دغدغه مند بودند.

رئیس هیات مدیره مجمع بین المللی اساتید مسلمان دانشگاه‌ها تاکید کرد: این اسناد با همکاری فضلای حوزه و دانشگاه نوشته شد و وحدت حوزه و دانشگاه همین است.

وی افزود: گاهی در سالگرد وحدت حوزه و دانشگاه همایش ها و نشست هایی ترتیب داده می شود که این نشست ها نمادین است اما کارهای بنیادین که با مشارکت حوزویان و دانشگاهیان انجام شده بهترین مصداق وحدت حوزه و دانشگاه است. همچنین در این زمینه کتاب های فراوانی با مشارکت حوزویان و دانشگاهیان نوشته شده است که عمدتا از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، موسسه امام خمینی (ره) و سایر نهادها در حوزه علوم انسانی اسلامی نوشته شده است.  

معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی افزود: حوزه های علمیه ۳۰ یا ۴۰ سال پیش تصویری از جامعه شناسی یا روانشناسی یا مدیریت نداشت ولی امروز حوزویان با بسیاری از مباحث دانشگاهی آشنا شده اند. البته انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌ها زمینه ای شد که عده ای از اساتید دانشگاه مانند مرحوم کاردان یا سید عباس حری و برخی اساتیدی که در قید حیات هستند از دانشگاه های تهران، شهید بهشتی و علامه به در زمینه های مختلف به حوزویان درس بدهند.

خسروپناه افزود: بنده چند واحد در بحث مدیریت منابع انسانی را خدمت یکی از اساتید دانشگاه علامه طباطبایی درس گرفتم یا توانستم اولین تزاروس یا اصطلاح نامه فلسفی اسلامی در جهان اسلام را تالیف کنم که نوشتن آن از سال ۷۲ آغاز شد و در سال ۷۶ این کتاب در دو جلد رحلی چاپ شد.

وی ادامه داد: اگر کسی سوال کند که این موضوع را از کجا یاد گرفتم، باید بگویم که من شاگرد مرحوم سید عباس حری بودم که می گفت من با اشتیاق به قم می آیم تا برای شما حوزویان جلسه بگذارم و می گفت که مباحثه هایی که شما حوزویان می کنید در دانشگاه ندیدم.

این استاد دانشگاه افزود: از طرف دیگر حوزویان وارد دانشگاه شدند و ضمن تدریس دروس معارف، مبانی و معارف اسلامی را به دانشگاه ها منتقل کردند و جلساتی که امروزه تحت عنوان مبانی فلسفی یا مبانی الهیاتی علوم انسانی در دانشگاه ها بحث می شود باعث شده تا اساتید دانشگاه ها را به سمت علوم انسانی اسلامی سوق دهند و کتاب های متعددی از سوی انتشارات سمت منتشر شود.

وی از مرحوم حجت الاسلام احمد احمدی به عنوان یکی از شخصیت های موثر در وحدت حوزه و دانشگاه یاد کرد و گفت: اگر از شهید مفتح و شهید مطهری به عنوان منادیان وحدت حوزه و دانشگاه در اول انقلاب نام می بریم در این سال های اخیر باید از مرحوم احمدی یاد کنیم که آثار ارزنده ای در انتشارات سمت منتشر کرد که بسیاری از نیازهای دانشگاه را با همکاری حوزویان و دانشگاهیان برطرف کرد.

خسروپناه تاکید کرد: البته نمی خواهم بگویم که در این زمینه خیلی پیشرفت کرده ایم به گونه ای که از آنچه به نام وحدت حوزه و دانشگاه از سوی امام مطرح شد راضی باشیم ولی در چهار دهه اخیر کارهای بزرگی انجام شده است. البته هنوز برخی از حوزویان سنتی معتقدند که ممکن است طرز فکر آنان این باشد که نمی توان با دانشگاه تعامل داشت یا ممکن است عده ای از دانشگاهیان با گرایش غربزدگی غلیظ  معتقد باشند که نمی توان با حوزویان ارتباط داشت ولی این افراد خیلی کم هستند و الان بیشتر دانشگاهیان و حوزویان حتی با گرایش های سیاسی و فکری متفاوت این بلوغ را پیدا کرده اند که با هم بحث و گفت گو و مشارکت داشته باشند و بتوانند منشا تولید علم باشند.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به برخی موانع وحدت حوزه و دانشگاه اضافه کرد: غربزدگی حداکثری و سنت گرایی حداکثری از موانعی است که ممکن است نگذارند دو نهاد حوزه و دانشگاه با هم در ارتباط باشند.