طبق اسناد به دست آمده در جریان انتخاب شریک اپراتور هندی بندر شهید بهشتی، وزارت راه و شهرسازی، سازمان بنادر و بنیاد مستضعفان یک شرکت تحریمی را برای بندر مستثنی از تحریم انتخاب کردند که با عدم پذیرش این شرکت، بلافاصله با ترک تشریفات اقدام به تاسیس یک شرکت دیگر با سرمایه ۳۰۰ هزار تومانی کردند.

خرداد ماه سال ۹۵ موافقت‌نامه تاسیس دالان تجاری ایران،هند و افغانستان تحت عنوان توافق‌نامه چابهار، بین روسای جمهور این سه کشور امضا شد و به تصویب مجالس کشورهای مذکور هم رسید.

یکی از موضوعات این موافقت‌نامه ورود یک شرکت هندی به بندر شهید بهشتی چابهار بود و براساس این توافقنامه، اپراتوری بندر شهید بهشتی چابهار به یک شرکت هندی واگذار شد.

دی ماه سال ۹۷ دفتر شرکت هندی آی پی جی ال به صورت رسمی در منطقه آزاد چابهار اجرای قرارداد فعالیت موقت خود را به مدت ۲ سال در بندر شهید بهشتی شروع کرد تا در صورت انجام تعهداتش از جمله تجهیز بندر با تجهیزات مورد نیاز، وارد پروسه قرارداد ۱۰ ساله با سازمان بنادر و دریانوردی شود.

در راستای انجام قرارداد دو ساله، شرکت آی پی جی ال هند، تصمیم به انتخاب پیمانکار ایرانی واجد شرایط برای انجام امور عملیاتی و بازرگانی گرفت که در همان ابتدا طی مناقصه‌ای که در سفارت هند برگزار شد، یک شرکت خدمات دریایی – بندری متعلق به بخش خصوصی انتخاب شد و به عنوان پیمانکار آی پی جی ال برای اجرای تعهدات محول شده، آغاز به کار کرد.

آمار و ارقام گواه این است که در این مدت بندر شهید بهشتی توانست بخشی از انتظارات تعریف شده را برآورده سازد و این روندی که در زمان مدیریت «عباس اخوندی» وزیر وقت راه و شهرسازی به صورت مجدانه پیگری و آغاز شد، تحولی در فعالیت‌های بندری این منطقه ایجاد کرد به طوری که طبق گفته «بهروز آقایی» مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان، با توسعه بندرچابهار امکان استفاده از ظرفیت تخلیه و بارگیری کالا در این بندر تا  ۸ و نیم میلیون تن در سال فراهم آمده‌است.

همچنین در حالی از سال ۸۵ تا ۹۵ میزان ترانزیت کالا از بندر چابهار ۲۲ هزار تن بود،‌ فقط در دو ماهه اول امسال وزن کالای ترانزیت شده به بیش از ۲۲ هزار تن رسیده، یعنی در دو ماه ابتدای امسال به اندازه ۱۰ سال ترانزیت از این بندر انجام شد.

همین شیب تند رشد در بندر شهید بهشتی باعث شد تا اراده نهادهایی که همواره مدعی عدم رقابت با بخش خصوصی هستند، برای حضور در بندر چابهار برانگیخته شود.

قرارداد شریک ایرانی آی پی جی ال امسال به پایان رسید و برای انتخاب پیمانکار جدید یا تداوم فعالیت اپراتور پیشین، مناقصه‌ای برگزار و

۴ شرکت از جمله شرکت خدمات بندری سینا (وابسته به بنیاد مستضعفان)، شرکت گلف اجنسی، شرکت مسلم چابهار و شرکت کاوه در این مناقصه حضور یافتند و مدارک متقاضیان از طریق سفارت هند در تهران در آبان ماه سال جاری ( ۲۸ اکتبر ۲۰۲۰) جمع آوری و همان روز برگه ارزیابی فنی گشوده شد. آذر ماه امسال (اول دسامبر ۲۰۲۰ ) پیشنهادات مالی شرکت کنندگان در مناقصه باز شد و همان روز شرکت وابسته به بنیاد مستضعفان یعنی شرکت سینا حائز ارائه ارزانترین پیشنهاد قیمت به عنوان ایفاگر نقش پیمانکار شرکت ایندیا پورتز گلوبال منطقه آزاد چابهار شناسایی شد.

شرکت زیر مجموعه بنیاد مستضعفان در حالی در این مناقصه شرکت و انتخاب شد که همواره تمام مدیران نهادهای دخیل در برگزاری این رقابت، از جمله «محمد اسلامی» وزیر راه و شهرسازی،‌ «پرویز فتاح» رییس بنیاد مستضعفان و «محمد راستاد» مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی مدعی بودند در تمام پروژه‌ها اولویت با حضور بخش خصوصی است و بارها این جمله را از رییس بنیاد مستضعفان شنیده‌ایم که بنیاد رقیب بخش خصوصی نیست و اگر بدانیم در پروژه‌ای بخش خصوصی ظرفیت اجرا دارد از آن کنار می‌کشیم.

اما از این حرف‌ها که لقلقه زبان مسئولان در انواع سطوح مدیریتی است‌،‌ بگذریم اساسا تمام این افراد که امروز صاحب مسند، قدرت و مقام هستند در  انتخاب پیمانکار اپراتوری بندر شهید بهشتی مرتکب تخلف شده‌اند.

بندر شهید بهشتی در شرایطی به شرکت سینا واگذار شد که این شرکت متاسفانه در سال‌ جاری تحت تحریم قرار گرفته و مهم‌ترین مزیت حضور هندی‌ها در بندر شهید بهشتی این بوده که توانست این بندر را از تحریم‌های ظالمانه امریکا مستثنی کند اما با این تصمیم، منافع ملی در معرض یک تهدید جدی قرار گرفت.

طبق مدارک موجود (منتشر شده در گزارش) در حالی که شرکت سینا به فرابورس نامه اطلاع رسانی از برنده شدن در مناقصه را ارسال می‌کند تا فرابورس این اطلاعات را منتشر کند.، شرکت هندی به دلیل تحریم بودن سینا، قرارداد پیمانکاری را با این شرکت منعقد نمی کند.

اما در حالی که انتظار می‌رفت مناقصه دیگری برگزار شود، در یک اقدام عجیب و غیر منتظره که نام دقیق‌تر آن تخلف است، در بیست و پنجم دیماه شرکتی به نام «کیهان شیران زرین» به عنوان پیمانکار جدید شرکت ایندیا پورتز گلوبال منطقه آزاد چابهار در بندر شهید بهشتی کار خود را آغاز کرد.

نکته حائز اهمیت این است که طبق مدارک موجود این شرکت چند روز پیش از تاریخ فوق تاسیس شده و سرمایه اولیه آن تنها ۳۰۰ هزار تومان است و مدیران تصمیم ساز کشور شرکتی با این پشتوانه مالی را وارد یکی از آینده دارترین بنادر کشورمان که تنها بندر اقیانوسی ایران است، میکنند.

سوالی که پیش می آید این است که چطور شده یک شرکت تازه تاسیس توانسته در چند روز تمام مجوزهای مورد نیاز برای حضور در چنین پروژه پیمانکاری را اخذ کند؟

البته برای فرار از این تخلف اعلام شد که کلیه مسئولیت‌های اجرایی و راهبری بندر شهید بهشتی چابهار با شرکت ایندیا پورتز گلوبال منطقه آزاد چابهار است و شرکت کیهان شیران زرین صرفا در مقام‌ پیمانکار در انجا مشغول به کار خواهد بود.

با توجه به گزارش هایی که توسط مقامات سازمان بنادر و دریانوردی مکررا منتشر شده، بندر شهید بهشتی چابهار در مسیر رونق قرار داشته که قطعا  اتفاقی نبوده و حاصل شانس نیست و امیدوارم مدیران شرکت تازه تاسیس که نام آنها در صنعت دریایی و بندری کمتر شنیده شده با این مسیر آشنا باشند.

مدیرانی که از بازیگران اصلی این تغییرات مهندسی شده هستند به ویژه آقای فتاح که ریاست نهادی را که به طور مستقیم متولی امور مستضعفان کشور است، برعهده دارند، به‌خوبی می‌دانند استان سیستان بلوچستان یکی از محروم‌ترین استان‌های کشورمان است که به واسطه رونق گرفتن سواحل مکران و همین بندر شهید بهشتی، می تواند برای بومیان زیادی فرصت شغلی ایجاد کند و وزیر محترم راه و شهرسازی و معاون ایشان در سازمان بنادر و دریانوردی باید یادشان بماند هر تهدیدی به واسطه این تصمیم عجولانه می‌تواند به وسعت فقر هم‌وطنانمان دامن بزند.