واضح است که آثار هرگونه رخداد فاجعه ‌باری پس از انتشار و ظهور در بلند‌مدت؛ مشخص و قابل بررسی است. اما در بیش از یک سال گذشته، پس از شیوع بیماری کرونا، با توجه به اتفاقات رخ داده، شدت و اثر آن بر حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و مشخصا صنعت بیمه تا حدودی قابل مشاهده است. شاید شیوع ویروس کرونا را بتوان به عنوان یکی از تهدیدهای مهم صنعت بیمه طی این مدت عنوان کرد، سونامی‌ که در تمام دنیا به راه افتاد و تمامی ‌بخش‌ها را درگیر کرد و صنعت بیمه را هم از این بابت به شکل مستقیم و غیرمستقیم آسیب زد. صنعتی که اعمال تحریم‌ها، آن را در محدودیت‌های بیمه‌های اتکایی قرار داده بود و ازاین بابت با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کرد.

به گزارش کیوسک خبر به نقل از روابط عمومی بیمه تعاون، صنعت بیمه در حالی از کرونا و تحریم‌ها، زیان زیادی را متحمل شد که به دلیل شرایط اقتصادی و نوسانات قیمتی در سایر بازارها و مشکلات به وجود آمده برای بخشی از کسب‌وکارها و در نهایت کاهش درآمد خانوارها؛ به تدریج از سبد هزینه برخی از مشاغل و خانوارها حذف شد که به گفته مدیرعامل شرکت بیمه تعاون، نتیجه این رویکرد جامعه را می‌توان در کاهش پرتفوی واقعی صنعت بیمه در کشور مشاهده کرد. یونس مظلومی‌ در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» تصریح کرد: البته با وجود تمامی ‌این شرایط، کرونا جنبه‌های مثبتی هم برای صنعت بیمه داشته است که حرکت به سمت ایجاد نوآوری و تحول در صنعت بیمه از جمله این اتفاقات بوده است که امیدواریم ادامه این رویکرد باعث انقلابی در صنعت بیمه کشور شود. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

ابعاد اثرگذاری شیوع بیماری کرونا بر صنعت بیمه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

برجسته‌ترین اتفاقی که در این مدت، صنعت بیمه را درگیر کرد، شاید همین شیوع ویروس کرونا بود.‌ همه‌گیری این ویروس تاثیرات مختلفی را بر بخش‌های مختلف صنعت بیمه گذاشت، از افزایش پرداخت هزینه‌های درمان، بستری و خسارت فوت گرفته تا کاهش تقاضای خرید انواع بیمه‌نامه‌ها که باعث شد فشار مضاعفی به شرکت‌های بیمه وارد شود.

تاثیر ویروس کرونا بر کسب‌وکارها و کاهش درآمد خانوارها به دلیل وقوع رکود اقتصادی در کشور و نیز افزایش نرخ تورم، از عوامل آسیب‌زا برای صنعت بیمه بوده است، چون باعث شد نه تنها صاحبان مشاغل بلکه خانوارها نیز بخش‌هایی از هزینه‌های غیرضروری را از سبد هزینه‌های خود حذف کنند که بیمه یکی از آنها بود. در این رابطه، کاهش فروش بیمه زندگی به مشتریان حقیقی و کاهش سهم بیمه‌های مسوولیت، آتش‌سوزی، باربری و… از سبد کسب‌وکارها از نتایج این رخداد بوده است، به‌طوری که اگرچه در سال ۹۹ از لحاظ حق‌بیمه تولیدی در کل کشور حدود ۳۵درصد رشد را تجربه کردیم، اما در حدود ۶درصد کاهش را در تعداد بیمه‌نامه‌های صادره در رشته‌های مختلف شاهد بودیم. البته اتفاق مثبتی که در این مدت رخ داد این بود که به دلیل کاهش سفرها و اعمال محدودیت‌های کرونایی، از آنجایی که تصادف‌ها و تلفات جاده‌ای کاهش یافت، این شرایط سبب شد پرداخت خسارت‌ها از سوی شرکت‌های بیمه نیز روندی کاهشی داشته باشد، اما در مجموع از آنجا که حوادث فاجعه‌باری مثل سیل دو سال گذشته را نداشتیم، صنعت بیمه با وجود کرونا و تحریم‌ها توانست با آسیب کمتری این سال را پشت سر بگذارد و به تعهداتش عمل کند.

اعمال محدودیت‌های ناشی از ویروس کرونا، تا چه اندازه توانست صنعت بیمه را به سمت ایجاد تحول سوق دهد؟

از آنجا که صنعت بیمه نسبت به بقیه کسب‌وکارها و صنایع، در زمینه استفاده از تکنولوژی‌ تاحدی عقب مانده است و تحولی که انتظار می‌رفت در این صنعت هنوز رخ نداده است، اما قطعا با توجه به اقدامات در حال انجام می‌توان گفت شیوع ویروس کرونا جرقه خوبی را در این صنعت زد و بنابراین می‌توان منتظر انقلاب تکنولوژی در صنعت بیمه بود. تردیدی وجود ندارد که اگر زیرساخت‌ها و بسترهای مناسب برای این تحولات فراهم شود، می‌توان خوشبین بود که صنعت بیمه کشور از جایگاه بسیار مناسبی برخوردار شود و به سمت استفاده از تکنولوژی‌های روز و جدید گام بردارد. برای این دستاورد نیازمند اطلاعات جامع و یکپارچه هستیم که در این مسیر بیمه مرکزی می‌تواند به شرکت‌های بیمه بسیار کمک کند و با هموارسازی مسیر و همچنین جمع‌آوری اطلاعات و سوابق بیمه‌گذاران، صنعت بیمه را به این سمت سوق دهد.

برای تحقق اهداف و برنامه‌هایمان، دسترسی به اطلاعات جامع و یکپارچه، موضوع بسیار مهمی ‌است که نمونه آن را می‌توان در اجرای طرح راننده‌محورشدن بیمه شخص‌ثالث دید. قطعا اجرای این طرح نیازمند جمع‌آوری اطلاعات بیمه‌گذاران است و تا زمانی‌که این مهم انجام نشود نمی‌توان این طرح را به شکل درستی پیاده‌سازی کرد.

متنوع‌سازی خدمات بیمه‌ای و ایجاد روش‌های جدید در ارائه محصولات، تا چه اندازه در توسعه صنعت بیمه کشور نقش دارد؟

ابتدا باید تاکید کنم که لزوما محصول جدید، ارائه یک بیمه‌نامه جدید نیست و بیمه‌نامه‌های موجود می‌تواند با تغییراتی، متناسب با نیاز جامعه و به شکل جدید در بازار ارائه شود و یک خدمت یا محصول جدید تلقی شود، اما در این بین اگر این نیاز وجود داشته باشد که باید بیمه‌نامه جدیدی عرضه شود، باید با نیازسنجی و مطالعات مستمر شروع شود که نمونه آن بیمه‌نامه توقف کسب و کار ناشی از اپیدمی ‌بود که توسط شرکت بیمه تعاون ارائه شد و استقبال خوبی هم از آن صورت گرفت به‌‌طوری‌که از زمان اجرای این طرح تاکنون، بیش از ۴ هزار کسب و کار تحت‌پوشش قرار گرفتند و تعداد زیادی از این کسب‌وکارها هم خسارت دریافت کردند که به‌نظر می‌رسد با تداوم شیوع این ویروس در کشور و تعطیلی برخی از کسب‌وکارها، احساس نیاز به خرید این بیمه‌نامه هر روز بیشتر شود و در آینده نیز این آینده‌نگری در کسب‌وکارها باقی بماند.

از آنجا که بیمه‌نامه توقف کسب و کار، ناشی از اپیدمی ‌و پاندمی‌است و مختص به همین دوران است و دیر یا زود ویروس فروکش خواهد کرد، بنابراین شرکت بیمه تعاون آمادگی دارد، بیمه‌نامه جامع‌تری را در همین رابطه وارد بازار کند که بتواند ریسک تعطیلی کسب‌وکارها را در زمان بروز هرگونه اتفاق و رخدادی پوشش دهد که این بیمه‌نامه فقط مربوط به اپیدمی ‌و پاندمی ‌نباشد. چنین بیمه‌نامه‌ای در دنیا وجود دارد و ما هم در کشور نیاز داریم بیمه‌نامه توقف کسب وکار به هر علتی را طراحی و عرضه کنیم.

بنابراین اگر ما بتوانیم با نیازسنجی درست، در موقعیت‌های مناسب، بیمه‌نامه متناسبی را وارد بازار کنیم، قطعا این موضوع به توسعه و رشد صنعت بیمه و افزایش ضریب نفوذ بیمه در کشور کمک خواهد کرد.

ارزیابی شما از عملکرد صنعت بیمه در مواجهه با اتفاقاتی همچون کرونا یا در زمان بروز رخدادهای فاجعه‌آمیزتر چیست؟ آیا شرکت‌های بیمه ظرفیت لازم برای پوشش چنین ریسک‌هایی را دارند؟

شاید یکی از راه‌های تقویت شرکت‌های بیمه‌ای را در شرایط حال‌حاضر بتوان بحث افزایش سرمایه شرکت‌ها دانست که البته این فرآیند هم مشکلات خاص خودش را دارد. وقتی صحبت از افزایش سرمایه می‌شود، بی‌تردید یکی از سوالاتی که برای سرمایه‌گذاران به‌وجود می‌آید این است که صنعت بیمه آیا بازدهی لازم را برای سرمایه‌گذاری دارد یا خیر؟ قطعا این سوال اساسی در ذهن سرمایه‌گذار به‌وجود می‌آید و در نهایت هزینه-فایده سرمایه‌گذاری در این صنعت را بررسی خواهد کرد و اگر سایر بخش‌ها برای سرمایه‌گذار بازدهی بیشتری داشته باشد، ترجیحش این خواهد بود که در بازار دیگری سرمایه‌گذاری کند، از این‌رو شاید این موضوع راهکار مناسبی باشد، اما نمی‌توان سهامداران را مجبور به افزایش سرمایه زیاد کرد.

اما یکی راهکارهای مناسب و اساسی برای مواجهه شرکت‌های بیمه در زمان وقوع ریسک‌های فاجعه‌بار و بزرگ که بتوانند بر این گونه ریسک‌ها فائق آیند، بحث توزیع جهانی ریسک و انتقال این ریسک است، موضوعی که صنعت بیمه استاندارد در دنیا آن را پذیرفته است.

بی‌تردید تحریم‌های موجود، محدودیت‌های زیادی را برای بازار بیمه اتکایی کشور ایجاد کرده که این موضوع باعث تجمع ریسک در کشور شده است و قطعا این محدود کردن اتکایی به داخل از نظر علمی ‌و اصولی بسیار می‌تواند خطرناک باشد. اگر ریسک‌ها در داخل یک کشور جمع شوند،‌ همیشه ممکن است وقوع خسارت‌های بزرگ یا فاجعه‌آمیز باعث وقوع بحران فراگیر شود.

تحریم‌های آمریکا باعث شده است تا هم در واگذاری اتکایی و هم در قبول اتکایی خارج از کشور دچار مشکل باشیم. درحالی که صادرات و واردات خدمات بیمه‌ای برای صنعت بیمه ما یک ضرورت تلقی می‌شود. ما باید به سمت صادرات و واردات خدمات بیمه‌ای برویم و تا زمانی‌که این اتفاق رخ ندهد، نگرانی ما در زمان بروز ریسک‌های بزرگ و فاجعه‌آمیز همچنان ادامه خواهد داشت.

بی‌تردید ظرفیت واردات و صادرات خدمات بیمه‌ای در کشور ما وجود دارد و مسلما تحقق این مهم یکی از اهداف دست‌اندرکاران بیمه در کشور است که امیدواریم با رفع تحریم‌ها، این امر محقق شود.

بازار بکر بیمه کشور ایران، برای شرکت‌های بیمه بین‌المللی بسیار جذاب است و این اشتیاق وجود دارد که در بازار بیمه ایران حضور داشته باشند، نمونه آن هم دوره ابتدای توافق برجام بود، که به محض برداشتن محدودیت‌ها و تحریم‌ها، با سیل هجوم شرکت‌های اروپایی، آسیایی از جمله ژاپنی به ایران روبه‌رو شدیم که تمایل به سرمایه‌گذاری در بازار بیمه‌ای ما را داشتند.

از این رو تردیدی ندارم که با رفع تحریم‌ها می‌توان انتظار داشت شرکت‌های بیمه‌ای خارجی در بازار بیمه‌ای کشور حضور پیدا کنند که امیدواریم این اتفاق رخ دهد.

آیا موافق کوچک‌سازی صنعت بیمه هستید‌؟ این موضوع می‌تواند باعث توانمندتر شدن این صنعت شود؟

به‌نظر من صنعت بیمه این پتانسیل را دارد که حتی بتواند با تعداد بازیگران بیشتری مسیرش را ادامه دهد، اما لازمه ورود بازیگران جدید به این عرصه، نظارت بسیار دقیق‌تر و سختگیرانه‌تر است تا از رقابت‌های غیرحرفه‌ای که بازار بیمه را می‌تواند متشنج کند جلوگیری شود.

نرخ‌شکنی یا اعمال نرخ‌های غیر‌فنی، می‌تواند به شدت به صنعت بیمه آسیب بزند و شرکت‌های بیمه را دچار مشکل کند. از آنجا که صنعت بیمه آینده‌ فروشی می‌کند و افراد حق‌بیمه را بابت خدمتی پرداخت می‌کنند که در آینده ممکن است از آن استفاده کنند، بنابراین اعمال نرخ‌های غیرفنی می‌تواند صنعت بیمه را به شدت متضرر و در آینده در پرداخت خسارت و تعهداتش، مشکلاتی ایجاد کند. حرکت در این مسیر، هم می‌تواند باعث ورشکستگی شرکت بیمه شود و هم بیمه‌گذار را متضرر می‌کند و این در نهایت نتیجه‌ای جز سلب اطمینان جامعه به صنعت بیمه را به دنبال نخواهد داشت.

از این رو باورم این است که صنعت بیمه همچنان می‌تواند بازیگران جدیدی داشته باشد، اما قطعا باید نظارت‌ها دقیق‌تر و سختگیرانه‌تر باشد تا استانداردهای بازی دراین حوزه رعایت شود. اگر رقابت سالم باشد می‌توان انتظار داشت محصولات متنوع‌تر و جامع‌تری ارائه شود و ظرفیت بیمه‌ای در کشور هم افزایش یابد. در این بازار نظارت‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که شرکت‌های بیمه جرات نکنند تا قیمتی غیرفنی ارائه دهند. اگر نظارت بر مباحث حاکمیتی، توانگری مالی، سرمایه‌گذاری شرکت‌ها، کنترل میزان قبول ریسک متناسب با میزان حق بیمه و… تشدید شود، قطعا شرکت‌های بیمه به سمتی هدایت می‌شوند که در بحث قیمت‌گذاری به بیراهه نروند و اشتباه نکنند.

جایگاه و رفتار صنعت بیمه را طی سال پیش رو چگونه ارزیابی می‌کنید، به نظر شما برای بهتر شدن شرایط چه اقداماتی باید صورت گیرد؟

با وجود همه مشکلات و سختی‌هایی که در سال ۹۹ وجود داشت، به‌نظر می‌رسد که صنعت بیمه در این سال توانسته باشد حدود ۸۵ هزار میلیارد تومان حق بیمه تولید کند که برآورد می‌شود در سال ۱۴۰۰، تولید حق بیمه به ۱۱۰ هزار میلیارد تومان برسد. طبیعا با توجه به رشد حق‌ بیمه متناسب با تورم و نرخ دیه، پیش‌بینی ما این است که رشد ۳۵درصدی را در سال جاری شاهد خواهیم بود.

اما اینکه در سال جاری باید چه اقداماتی در دستور کار قرار گیرد و اولویت با چه بخشی است، به نظر می‌رسد در سال جاری باید تمرکز بر اصلاحات در حوزه بیمه‌های درمان باشد. بیمه درمان و بیمه شخص ثالث از حوزه‌های زیان ده در صنعت بیمه به‌شمار می‌آیند که البته در حوزه بیمه‌‌ اتومبیل با طرح اصلاحی سال ۹۵، این رشته بیمه‌ای از مسیر بیراهه‌ای که در آن قرار داشت، نجات یافت و به‌نظر می‌رسد که درحال حاضر در مسیر درست‌تری قرار گرفته که قطعا این شرایط باید برای رشته بیمه درمان هم فراهم شود.

متاسفانه در حال حاضر شاهد این هستیم که شرکت‌های بیمه وارد فضای رقابتی که توسط واسطه‌های بیمه ایجاد شده است قرار گرفته‌اند که دودش در نهایت به چشم خود بیمه‌گران و به تبع آن بیمه‌گذاران خواهد رفت. باید بپذیریم، بیمه‌گر اگر زیان کند، خسارت‌ها را سخت‌گیرانه‌تر پرداخت خواهد کرد و این باعث نارضایتی می‌شود.

در این راستا، ما نیاز به اصلاحات و تغییرات اساسی در رشته بیمه درمان داریم و این موضوع باید به صورت جدی در دستور کار قرار گیرد تا در سال‌جاری این دغدغه رفع شود. ما این شرایط را نیز در رشته بیمه تضمین کیفیت ساختمان یا بیمه نامه عیوب پنهان هم داریم که در حال طی مسیر نادرستی است. درحالی برای برخی از ساختمان‌ها، این بیمه‌نامه بدون توجیه و با نرخ‌های بسیار پایین صادر می‌شود که می‌تواند تا چند سال آینده بحران ایجاد کند؛ مثلا زمانی که زلزله بزرگی رخ دهد. بنابراین یکی از موضوعات مهم که باید در دستور کار دست‌اندرکاران صنعت بیمه در سال‌جاری باشد توجه به رقابت‌های ناسالمی ‌است که در برخی از بیمه‌نامه‌ها وجود دارد و می‌تواند بحران ایجاد کند.در کنار این اقدامات در سطح صنعت بیمه، شرکت بیمه تعاون هم مصمم است تا در سال ۱۴۰۰ برنامه رشد متوازن خود را در همه زمینه‌ها از جمله حق ‌بیمه، تعداد شعب، تعداد نمایندگی‌ها، رشد کیفی و کمی‌نیروی انسانی، افزایش رضایت‌مندی مشتری، افزایش تعداد بیمه‌نامه‌ها و… برنامه‌ریزی کند تا در سال‌جاری روند خوبی که در حال طی شدن است را ادامه دهد.