فریدون مجلسی – تحلیلگر مسائل بین‌الملل
کیوسک خبر-اکنون شرایط اقتصادی و معیشتی، سیاسی، امنیتی و دیپلماتیک ایران در وضعیت پیچیده و بغرنجی قرار دارد. از یک سو مردم دیگر بنایی برای حضور و مشارکت در انتخابات ندارند و از سوی دیگر گسل جامعه با حاکمیت به شدت افزایش پیدا کرده است. مناقشات دیپلماتیک ایران علاوه بر پرونده فعالیت‌های هسته‌ای به نفوذ منطقه‌ای، توان دفاعی، حقوق بشر و دیگر مسائل هم تسری پیدا کرده است. همچنین معضلات اقتصادی و معیشتی و مشکلات دولت با تحریم‌ها و سیاست فشار حداکثری دولت آمریکا هم به یک ابرچالش بدل شده است. در کنار آن تبعات مخرب تداوم شیوع ویروس کرونا بر مساله سلامت و اقتصاد و معیشت هم که بماند. بنابراین نمی‌توان سال ۱۴۰۰ را با ۱۳۸۴ مقایسه کرد؛ چون هر دولتی با هر نگاه سیاسی که روی کار بیاید، با انبوهی از مشکلات و بحران‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی مواجه است،‌ آن هم در شرایطی که خزانه دولت خالی است. این وضعیت نشان می‌دهد دولت سیزدهم در ۱۴۰۰ اجازه ماجراجویی دیپلماتیک در پرونده‌ای مانند پرونده فعالیت‌های هسته‌ای و برجام را مشابه ۸۴ ندارد. در صورتی که محمود احمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۴ بدون اذن نظام و راهبردهای رهبری در حوزه فعالیت‌های هسته‌ای هیچ‌گونه اقدامی انجام نداده است، همچنانی که پیش‌تر هم دولت سیدمحمد خاتمی در بیانیه سعدآباد و توافقنامه‌های بروکسل و پاریس مطابق با راهبردهای تعیین شده حاکمیت عمل کرده، کما اینکه دولت حسن روحانی هم برجام و نشست وین را با تایید رهبری پیش برده است. پس فقط روسای‌جمهور مانند سید‌محمد خاتمی، محمود احمدی‌نژاد یا حسن روحانی تعیین‌کننده نیستند. اینجا نکته تعیین‌کننده نسبت حاکمیت با تعیین راهبردهای دیپلماتیک ایران به خصوص در پرونده‌هایی حساسی مانند پرونده هسته‌ای کشور است. ضمن اینکه بر این باورم با تجربیات دولت‌های سید‌محمد خاتمی، محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی در طول حدود دو دهه گذشته اکنون حاکمیت تقریبا به شناختی از پرونده فعالیت‌های هسته‌ای و مسائل دیپلماتیک مربوطه با آن رسیده و با همبن شناخت نشست وین در دستور کار قرار گرفته است. دیگر آن تلاش‌های سرسختانه برای حساس کردن پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران وجود ندارد؛ چون در آن صورت ضمن پررنگ‌تر شدن هر چه بیشتر چالش‌های امنیتی و دیپلماتیک با تحریم‌ها، بحران اقتصادی و معیشتی کشور هم تعمیق پیدا خواهد کرد. اتفاقا از این رو است که می‌بینید حاکمیت، هم در خصوص برجام و هم در خصوص نشست وین چراغ سبز خود را اعلام کرده است تا به موازات کاهش حساسیت‌ها بتوان با لغو تحریم‌ها، وضعیت معیشتی و همچنین مناسبات اقتصادی ایران را با کشورهای جهان سر و سامان بخشید. به واقع انبوه مسائل پیچیده در کشور سبب شده است حاکمیت به یک ثبات و تعدیل رفتار دیپلماتیک برسد. به عبارت صریح‌تر سینرژی بحران‌های داخلی این هشدار و نهیب را به حاکمیت داده است که جامعه تاب و توانی برای تحمل این وضعیت ندارد و آستانه صبر مردم به شکننده‌ترین حالت خود رسیده است. لذا دیگر اجازه و فرصت ماجراجویی وجود ندارد. قطعا این نگاه به دولت سیزدهم هم دیکته خواهد شد؛ چرا که دولت سیزدهم حتی اگر به افرادی مانند سید‌ابراهیم رئیسی هم برسد دیگر اجازه و فرصت اشتباه ندارد.