کیوسک خبر ـ عوامل ایجاد چاقی متعددند و شامل رژیم‌های غذایی ناسالم گرفته، سبک زندگی کم تحرک، عوامل ژنتیکی، مشکلات و اختلالات و مصرف دارو ها می شوند. کاهش وزن تقریبا برای همه مردم بسیار دشوار تر از افزایش آن است. به همین دلیل روش های مختلف و گاهی اضطراری برای این رسیدن به این هدف به وجود آمده است
چاقی دلایل بسیار مختلف می‌تواند داشته باشد. از رژیم‌های غذایی ناسالم گرفته تا سبک زندگی کم تحرک، عوامل ژنتیکی، مشکلات و اختلالات و حتی مصرف داروهای خاص. خوشبختانه راهکاری برای مقابله با بیشتر این عوامل و پیش گیری از چاقی وجود دارد.
همان طور که همه می‌دانیم چاقی بیش از حد خود می‌تواند عامل هزاران مشکل و بیماری باشد. از طرفی کاهش وزن به‌خصوص برای افراد بالغ به هیچ وجه آسان نیست هر چند که تحقیقات نشان می‌دهد کاهش تنها ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن می‌تواند تأثیر چشم گیر در بهبود شرایط و سلامت بدن داشته باشد. یعنی فردی که وزنی در حدود ۱۰۰ کیلو گرم دارد با کاهش ۱۰ کیلوگرم خطر بیماری‌های مختلف مرتبط با اضافه وزن را در خود بسیار کاهش می‌دهد.
البته کاهش وزن باید آهسته و پیوسته باشد تا احتمال ماندگاری آن بالا رفته و همچنین عوارض منفی جانبی آن به حداقل برسد. از رایج‌ترین راه‌های کاهش وزن انجام ورزش و تغییر عادات غذایی است. هر چند که این روش‌ها ممکن است برای همه مؤثر نباشد و روش‌های جایگزین مثل مصرف دارو یا انجام عمل جراحی لازم باشد.

تغییر رژیم غذایی
یکی از دلایل اصلی تجمع چربی و افزایش وزن مصرف کالری زیادتر از حد نیاز در طول زمان است که منجر به افزایش وزن می‌شود. برخی غذاها به‌طور کلی تأثیر نقش مهم‌تری در افزایش وزن دارند و برخی دیگر به کاهش وزن کمک می‌کنند. به‌طور مثال برخی از انواع غذاهای فراوری شد، شیرین و چرب حاوی مقدار بسیار زیادی کالری هستند که با ایجاد احساس لذت زیاد همچنین باعث نوعی اعتیاد در فرد می‌شوند. به‌طور معکوس مصرف غلات کامل، غذاهای پر فیبر (مانند میوه‌ها و سبزیجات) به کاهش وزن کمک می‌کند. غذاهای دارای فیبر زیاد همچنین به دلیل حفظ احساس سیری به مدت بیشتر باعث افزایش فاصله زمانی میان وعده‌ها یا کاهش حجم آن‌ها می‌شود. گنجاندن غلات کامل و فیبر همچنین می‌تواند به کاهش انواع بیماری‌های مربوط به سندرم متابولیک (بیماری که با دیابت نوع دو، فشار خون بالا و مشکلات قلبی و عروقی در ارتباط است) کمک کند.
البته در رژیم‌های غذایی باید حتماً توجه داشت که گرفتن رژیم‌های سخت باهدف کاهش وزن سریع به هیچ وجه توصیه نمی‌شود چرا که خطر بیماری‌های قلبی، از دست رفتن ویتامین‌ها و … را به همراه دارد. گاهی به توصیه پزشکان ممکن است چنین رژیم‌هایی سخت‌گیرانه‌ای به مدت کوتاه تجویز شود. چنین رژیم‌هایی کاملاً تحت مراقبت پزشک و پس از بررسی کامل وضعیت سلامت فرد تجویز می‌گردند.

فعالیت فیزیکی
یکی دیگر از روش‌های رایج کاهش وزن، افزایش میزان مصرف انرژی و ثابت نگه داشتن میزان دریافت مواد غذایی است. البته فعالیت فیزیکی بر خلاف تصور اولیه تأثیر چشم گیری و مستقیمی در کاهش وزن ندارد. یک فرد برای کاهش نیم کیلوگرم از وزن خود باید انرژی معادل ۳۵۰۰ کالری بسوزاند. در حالی که انرژی مصرف شده در شدیدترین فعالیت‌های ورزشی به‌ندرت به عدد قابل توجهی در مقایسه با کل کالری دریافتی روزانه می‌رسد. به‌طور مثال یک فرد با وزن ۶۰-۷۰ کیلوگرم با ۱۰ دقیقه دویدن بدون توقف تنها ۱۱۰ کالری می‌سوزاند که با میزان متوسط ۲۰۰۰-۳۰۰۰ کالری دریافتی در روز قابل مقایسه نیست. البته ورزش کردن همچنان به‌عنوان یکی از راهکارهای اصلی کاهش وزن استفاده می‌شود چرا که علاوه بر مصرف انرژی، به افزایش متابولیسم و تنظیم هورمون‌های بدن و همچنین سلامت عمومی کمک می‌کند. ورزش‌های مفید شامل قدم زنی سریع، دویدن و شنا می‌شوند. همچنین تغییر برخی عادت‌های ساده روزانه مثل پیاده روی مسیرهای کوتاه به‌جای استفاده از خودرو یا استفاده از پله‌ها به‌جای آسانسور نیز می‌تواند به افزایش مصرف انرژی کمک کند.

استفاده از داروهای کاهش وزن
گاهی پزشکان با توجه به شرایط بیمار استفاده از داروهای کاهش وزن و کاهش اشتها را بهترین گزینه برای کاهش وزن بیمار می‌دانند. این قرص‌ها و داروها معمولاً نهایتاً با ایجاد تغییر در عادت غذایی (کاهش اشتها و مصرف کمتر غذا) به کاهش وزن منجر می‌شوند. این در حالی است که بسیاری از این داروها عوارض جانبی دارند و برای سلامت مفید نیستند. بسیاری از پزشکان بر این باورند که این داروها باید همراه با رژیم‌های غذایی استفاده شوند تا عوارض جانبی مثل مشکلات دستگاه گوارش، اختلال در عملکرد سیستم تنفسی، عضلات، مفاصل و سردرد به حداقل برسد.

جراحی
گزینه جراحی معمولاً برای افراد بسیار چاق که امید زیادی به کاهش وزن تدریجی آن‌ها وجود ندارد یا به دلیل شرایط و وخامت وضعیت سلامت فرصت کافی برای این کار نیست، در نظر گرفته می‌شود. در جراحی معمولاً بخشی از معده برداشته شده یا بسته می‌شود تا فرد سریع‌تر احساس گرسنگی کند. گاهی نیز بخشی از روده کوچک برداشته می‌شود تا بدن فرصت کافی برای جذب کالری مواد غذایی را نداشته باشد.
برای محدود کردن حجم معده همچنین گاهی از باند یا حلقه معده استفاده می‌شود

عمل بای پس
عمل بای پس نیز یک نوع جراحی است که از موارد قبل‌تر شدیدتر است. در این روش مسیر حرکت غذا تغییر داده شده و بخشی از دستگاه گوارش دور زده می‌شود. بدین ترتیب معمولاً بخش اولیه و میانی روده کوچک و گاهی بخشی از معده بای پس می‌شود. این روش معمولاً با خطرات بیشتری همراه است و می‌تواند منجر به فقر ویتامین‌ها و مواد معدنی در دراز مدت شود. این روش معمولاً برای افرادی با شاخص توده بدنی ۳۰ و بالاتر انجام می‌شود. البته حتی در این مواقع هم مسائلی مثل سوابق مشکلات مربوط به چاقی، تأثیر روش‌های غیرتهاجمی در کاهش وزن و … در نظر گرفته می‌شود.

درمان هورمونی
درمان هورمونی یکی دیگر از روش‌های کاهش وزن است که هنوز به‌طور گسترده مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. در این روش تلاش بر آن است که بر هورمون‌های دستگاه گوارش است که می‌تواند به روشی کاملاً غیرتهاجمی و سالم منجر شود. البته استفاده از این روش نیازمند مطالعات و تحقیقات بیشتر است و هنوز به‌عنوان یک روش مطمئن نمی‌توان از آن استفاده کرد.

قهوه‌ای کردن سلول‌های چربی سفید
انسان و بسیاری دیگر از پستانداران دو نوع سلول چربی دارند. سلول چربی قهوه‌ای و سفید. دانشمندان در حال تحقیق و بررسی در مورد راهکارهایی هستند که بتواند کمک کند سلول‌های چربی سفید کم و بیش همانند سلول‌های چربی قهوه‌ای رفتار کنند. در صورتی که این کار با موفقیت انجام شود، بدن قادر خواهد بود با سرعت بسیار بیشتری چربی‌ها را بسوزاند.

منبع: medicalnewstoday.com

نام نویسنده عباس رهامی