مهدی مطهرنیا آینده پژوه سیاسی و اجتماعی
کیوسک خبر- نگاه ایران به نظام بین الملل متغیر وابسته به دولت به معنای قوه مجریه در ایران نیست. به معنای اینکه قوه مجریه در ایران در عرصه سیاست خارجی اساسا تعیین کننده تصمیمات نیست بلکه در روند تصمیم سازی به عنوان یکی از اجراء تصمیم ساز در کنار نهادهای دیگر قرار می‌گیرد و در نهایت تصمیم گیرنده در حوزه سیاست‌های کلان و حتی خرد کشور در داخل و خارج از کشور، مسائل بین‌المللی، منطقه‌‌ای و بین‌المللی رهبری نظام جمهوری اسلامی است. در ارتباط با سیاست خارجی پس از افشای آنچه که تحت عنوان فایل صوتی محمد جواد ظریف مطرح شد، ایشان بسیار صریح و آشکارا بر این نکته تاکید نمودند که سیاست خارجی ایران در قوه مجریه و در دولت تنظیم نمی‌شود بلکه در دست نهادهای فرادولتی است. بدین ترتیب این معنا امروز به عنوان یک امر صحه گذاشته شده و رهبری نظام آن را تایید کردند. پس سیاست خارجی در ایران تغییری نخواهد کرد اما اجرای سیاست خارجی به قوه مجریه و دستگاه دیپلماسی کشور سپرده شده است. از این رو اگر یک رئیس جمهور با دیدگاه‌های اجرائی متفاوت، توانی متفاوت با تیمی متفاوت به میدان بیاید به همان میران در روند اجرای سیاست خارجی به هر تقدیر موثر واقع خواهد شد و این تغییر و تحول از دید نظام بین‌الملل و بازیگران و کنشگران نظام بین‌الملل پنهان نمی‌ماند. نمی‌توانیم از یک سو بگوییم با تغییر دولت همه چیز تغییر خواهد کرد و سیاست خارجی ایران دچار دگرگونی‌های وسیعی خواهد شد و از سوی دیگر این امر نیز اشتباه است که بگوییم با تغییر یک دولت به دولت‌دیگر، یک عاملیت به عاملیت دیگر، وجود یک شخصیت با شخصیت دیگر یا وجود یک طرز تفکر جناحی با جناح دیگر و تیم متفاوت هیچ تغییری را ایجاد نمی‌کند. این انجام خواهد شد و بدین ترتیب باید منتظر باشیم و ببینیم این تغییرات از آن سوی چگونه پاسخ داده می‌شود؟ چون سیاست خارجی مانند پلی است که نظام داخلی یک کشور را به نظام بین‌الملل متصل می‌کند و این پل یک پایه‌اش در درون ایران و پایه دیگرش در برون ایران است. باید دیدی برون ایران به دولت جدیدی که سرکار می‌اید چگونه خواهد نگریست و چه تعریفی از آن خواهد داشت. تغییر در سیاست خارجی به راحتی صورت نمی‌پذیرد بلکه تغییر تیم اجرائی سیاست خارجی با تغییر رئیس قوه مجریه انجام می‌شود. لذا با تغییر قوه مجریه این احتمال وجود دارد که تصمیم گیر نهایی یعنی رهبری نظام جمهوری اسلامی در عرصه سیاست خارجی تغییراتی در سیاست خارجی هم اعمال کند اما به هر تقدیر باید منتظر بود تا از سوی دیگر ببینیم که نظام بین‌الملل تغییر دولت در ایران را با رئیس جمهور جدید و تیم جدیدی او چطور ارزیابی می‌کند.