میرقاسم مومنی-کارشناس حوزه انرژی

کیوسک خبر ـ باید در نظر داشته باشیم که روسیه و ایران هر دو تولیدکننده نفت و گاز هستند بنابراین در این روابط معامله، صادرات و واردات مطرح نیست، برنامه این است که ایران بخشی از انرژی روسیه را به کشورهای منطقه سوآپ کند و در مقابل تکنولوژی و سرمایه‌گذاری دریافت کند. اما مسئله این است که هر دو کشور تحریم هستند و نقل و انتقال مالی و فروش در بازارها برایشان مهیا نیست.
دو کشور می‌توانند در زمینه دور زدن تحریم‌ها همکاری داشته باشند،به عقیده بنده مهم‌ترین عامل همکاری دوجانبه در زمینه تبادل تجربیات برای دور زدن تحریم‌ها و نحوه مدیریت صادرات و تنظیم بازار بوده است، اکنون اروپا به خاطر تحریم انرژی روسیه در مضیقه است و دنبال منابع جدیدی هستند، همچنین روس‌ها ممکن است بخواهند از طریق کانال‌های غیررسمی، غیرقانونی و یا واسطه بخشی از انرژی را صادر کنند.
چاه‌ها و سیستم پالایشگاهی ایران بر اساس استانداردهای امریکایی و غربی طراحی شده و تبدیل به سیستم روسی زمان‌بر و هزینه‌بر است و کاری بسیار سخت و نشدنی است، اما شاید در بخش تجربیات فنی و تامین بخشی از نیازهای تکنیکی، فنی و مهندسی امکان کمک‌های دوجانبه وجود داشته باشد، ولی در هر حال عمده توافق با روس‌ها سواپ و همکاری دو جانبه جهت دور زدم تحریم‌ها و همچنین یافتن بازار جدید جهت فروش انرژی و مشتقات انرژی است. ساختار تکنولوژی و استخراج در پالایشگاه‌ها کاملا فنی است، یعنی ما نمی‌توانیم بگوییم پالایشگاه‌هایی که نفت سنگین ایران را پالایش می‌کنند نفت سبک عربستان و امارات را هم پالایش کنند هر کشوری بر اساس نوع نفتی که استخراج می‌کند استانداردهای پالایشگاه خود را برای تاسیس تعریف می‌کند، علاوه بر این پالاشگاه‌ها و ساختار چاه‌های نفت و گاز ایران بر اساس استانداردهای اروپایی و امریکایی است بنابراین ما فقط می‌توانیم قطعات یدکی را از کشوری مثل روسیه تهیه کنیم، اما نمی‌توانیم به طور کلی سیستم را تغییر دهیم.
روس‌ها نمی‌توانند چاه‌های نفتی ما را بروز کرده و یا ارتقا دهند و یا برنامه‌های افزایش تولید را اعمال کنند، زیرا این تکنولوژی را در اختیار ندارند و اگر داشته باشند هم کامل نیست.
روس‌ها درگیر هزینه‌های جنگ و تحریم هستند و منابع مالی‌شان بسیار محدود شده، سیستم‌های سرمایه‌گذاری‌شان از بین رفته و کشورهای سرمایه‌گذار را نیز همراه خود ندارند، بنابراین زمینه همکاری چندان مهیا نیست، مگر اینکه بخواهند در زمینه سواپ سرمایه‌گذاری کنند تا نفت خود را از مسیر ایران صادر کنند که به نفع خودشان هم است. به نظر می‌رسد مذاکرات دوجانبه و افزایش رفت و آمدهای عربستان را با روس‌ها نیز در راستای همسویی جهت پیدا کردن راه حل برای دور زدن تحریم‌ها است، دو کشور در نظر دارند راهکاری پیدا کنند که در زمستان سخت پیش رو اروپا وادار به نرمش و همسویی کنند و یا نفت را از طریق واسطه‌های اروپا بفروشند و یا اینکه جلوی نفت صادراتی را بگیرند که دست اروپا غیرقانونی هم به نفت نرسد.