به گزارش روز یکشنبه خبرنگار سلامت ایرنا، لاکچری بازی در بخشی از جامعه ایرانی آن‌قدر عجیب و غریب شده که در سال‌های اخیر به ثبت سه یا چهار عدد یکسان در صفحه شناسنامه و عقدنامه هم رسیده است. اتفاقی که امسال در اوج خود به تاریخ ۹۹/۹/۹ رسیده و سطح تفکر بخشی از جامعه در زمینه سلامت مادر و نوزاد را هم به چالش می‌کشد.
هرچند وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم در همه سال‌های اخیر به این ماجرای تکراری واکنش نشان داده، اما بساط این سزارین‌های مناسبتی و ثبت در تاریخ خاص جمع نشده و همچنان ادامه دارد و به نظر می‌رسد حتی نمی‌توان سدی در برابر این اتفاق خود خواسته ایجاد کرد و این مسیر همچنان ادامه خواهد داشت.
جدایی از طبقه اجتماعی به کمک اعداد خاص
هر سال همین ماجرا را داریم و تاریخ‌هایی پیدا می‌شود که سه یا چهار عدد کنار هم قرار بگیرد و بهانه‌ای شود برای لاکچری بازی و به خطر انداختن جان مادر و نوزاد؛ امسال اوج داستان لاکچری بازی به چهار عدد ۹ ختم شده و چه پول‌هایی که هدر می‌رود و چه جان‌هایی که به خطر می‌افتد. البته ماجرای تاریخ خاص فقط ثبت یک عدد نیست و این داستان را باید از همه جنبه‌ها و به خصوص جنبه‌های اجتماعی نگاه کرد.
اباذر اشتری جامعه شناس در این زمینه به خبرنگار سلامت ایرنا گفت: امروزه توجه به تاریخ‌های رُند برای روز تولد یا عقد یا عروسی یا افتتاح شرکت یا پاساژ نیز تلاشی برای جدایی خود از دیگری یا نزدیکی خود به یک گروه یا قشر خاص محسوب می‌شود. افراد این فعالیت‌ها و رفتارها را انجام می‌دهند که اولا خود را از طبقه‌ای که در آن حضور دارند، جدا کرده و ثانیا خود را به طبقه دیگری که عضو آن نیستند، نزدیک کنند.
البته ماجرای جدا کردن خود از طبقه اجتماعی فقط محدود به اعداد نیست و حتی در زمینه استفاده از پوشاک برند یا اتومبیل‌های گران قیمت یا حضور در مکان‌هایی که شاید به دلیل هزینه‌های سنگین آن فقط سالی یک بار اتفاق بیفتد هم مشاهده می‌شود.
اشتری در این زمینه بیان کرد: دقیقا صد سال پیش، بلن یک محقق اجتماعی این پدیده را تئوریزه کرد. در آن دوران در آمریکا گروه‌هایی که از روش‌های مختلف به درآمد هنگفتی رسیده بودند و از لحاظ طبقه اجتماعی در طبقه پایین یا متوسط حضور داشتند، برای نزدیک شدن به طبقه‌های بالای جامعه، با مصرف کالاهای غیرضروری مثل پوشاک مارک یا استفاده از ماشین‌های گران قیمت یا حضور در رستوران‌های متفاوت و بریز و بپاش مختلف، سعی در نشان دادن جایگاه بالای خود می‌کردند. امروزه در جامعه با این پدیده که صد سال پیش در غرب وجود داشت، مواجه شده‌ایم. بسیاری از رفتارهای مردم را به همین صورت می‌توانیم توجیه کنیم. حتی بسیاری از رفتارهای سیاسی و فرهنگی مثل الگوی رای دادن در انتخابات نیز از این جمله است.
چرا افراد به این سمت می‌روند؟
نکته قابل توجه این است که هدایت بخشی از جامعه به سمت علاقه مند شدن به اعداد خاص، دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد. از مباحث آموزشی و فرهنگی گرفته تا فشارهای اجتماعی در این راستا موثر است.
اشتری در این زمینه اظهار کرد: در جوامعی که امکان جابه‌جایی و تحرک اجتماعی به صورت عمودی و افقی آماده نباشد، این نوع پدیده‌ها بیشتر رخ می‌دهد. اگر در جامعه‌ای این امکان وجود داشته باشد که به طور مثال یک فرد با تحصیلات یا تخصص به شغل مناسب دست پیدا کرده و درآمد خوبی داشته باشد، از این طریق خود را از طبقه‌ای به طبقه اجتماعی دیگر می‌رساند.
وی ادامه داد: وقتی سازکار و این امر مشخص نیست، افراد مجبور می‌شوند برای میان بُر زدن و ارتقای طبقه اجتماعی خود، به این نوع اقدامات دست بزنند و از راه‌های مختلفی خودشان را به طبقه یا قشر دیگری نزدیک کنند.
به خودتان رحم نمی‌کنید، به نوزاد رحم کنید
به هر حال بخشی از جامعه ایرانی به این سمت رفته و نکته قابل تامل این است که بحث سزارین در تاریخ‌های مناسبتی و با اعداد رُند، در هیچ کشوری به این شدت دیده نمی‌شود.
نسرین چنگیزی رییس اداره سلامت مادران وزارت بهداشت در این زمینه به خبرنگار سلامت ایرنا گفت: در هیچ جای دنیا بحث سزارین مناسبتی مطرح نیست. انجام سزارین در تاریخ خاص با این حجم در هیچ کشوری مشاهده نمی‌شود.
وی ادامه داد: در سزارین‌های مناسبتی به دلیل هجمه و تعداد بالای مادران که در یک بیمارستان سزارین می‌شوند و به دلیل عجله و نیروی انسانی کم، ارتباط پوست با پوست مادر و نوزاد برقرار نشده و در نتیجه این قسمت از ارتباط مادر و نوزاد تا زمانی که مادر از اتاق زایمان به بخش منتقل شود، متوقف می‌شود. این زمان حداقل بین یک تا دو ساعت در بهترین حالت طول می‌کشد.
چنگیزی درباره عوارض این نوع از ختم بارداری بیان کرد: هر مداخله جراحی، عوارضی مانند آسیب احشا و خون ریزی و عفونت یا درد محل جراحی یا نیاز به داروهای کاهش درد و ایجاد لخته‌های خون در اندام تحتانی و احتمال آمبولی یا بستری در بخش‌های مراقبت ویژه دارد. همچنین طولانی شدن زمان بهبود مادر و اختلال ارتباط بین مادر و نوزاد و تماس اولیه پوست با پوست در این زمینه مطرح است.
وی افزود: بحث‌های مربوط به اختلالات تنفسی برای نوزاد هم بعد از سزارین ممکن است ایجاد شود. در طولانی مدت نیز مادرانی که سزارین می‌شوند، مثل هر جراحی دیگری احتمال چسبندگی داخل شکمی و اختلالات ناشی از آن را خواهند داشت. اختلالات لانه گزینی جفت در بارداری‌های بعدی نیز ممکن است اتفاق بیفتد. در نتیجه خانواده‌ای که تصمیم به فرزند آوری بیش از یکی دارند، انتخاب زایمان برای زایمان اول باید طبیعی باشد.
وزارت بهداشت در این زمینه چه کرده است؟
معاون درمان وزارت بهداشت در تاریخ ۱۲ مهر ماه ۱۳۹۹ نامه‌ای به دانشگاه‌های علوم پزشکی در این زمینه نوشته است. قاسم جان بابایی در این نامه اخطار داده که عملکرد بیمارستان‌ها در این زمینه مورد بازدید نظارتی قرار خواهد گرفت و با بیمارستان‌ها و پزشکان عامل، مطابق با ضوابط و بدون هرگونه اغماض، اعمال مقررات انجام خواهد گرفت.
معاون درمان وزارت بهداشت در تاریخ ۶ مرداد ۱۳۹۹ هم نامه‌ای به معاونان درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی نوشته بود. جان بابایی در این نامه نوشته بود: افزایش انجام زایمان‌های مناسبتی در تاریخ‌های خاص به روش سزارین، منجر به ایجاد ترافیک کاری اتاق‌های عمل بیمارستانی و بخش‌های بستری در بازه زمانی کوتاه مدت با تاثیر بر سایر اعمال جراحی گردیده و به دلیل افزایش بار کاری، سطح ایمنی مادر و نوزاد کاهش و در مواردی منجر به تولد نوزاد نارس و تحمیل هزینه‌های غیرضرور به اقتصاد سلامت می‌شود. در همین راستا این موضوع به صورت ویژه در دستور کار قرار گرفته و در سال جاری مورد بررسی، ارزیابی و در صورت ضرورت، اعمال مقررات خواهد شد.
در این نامه تاکید شده که تعداد سزارین به تفکیک پزشکان متخصص زنان و زایمان در تاریخ‌های خاص نسبت به روزهای کاری هفته‌های گذشته بررسی شود. همچنین تعداد کل سزارین در این تاریخ‌ها نسبت به سایر روزها در بیمارستان مورد بررسی قرار گیرد. آمار جراحی‌های اتاق عمل در تاریخ‌های خاص نسبت به سایر روزهای مشابه و تاثیر کاهش آن در سایر اعمال جراحی هم باید بررسی شود. همچنین بحث حضور جراحان زنان و زایمان در تاریخ‌های خاص خارج از برنامه کاری ثابت هفتگی بررسی می‌شود.
چنگیزی در زمینه اقداماتی که وزارت بهداشت در برخورد با این ماجرا خواهد داشت نیز گفت: هفته گذشته دو نامه از معاونت درمان و معاونت بهداشت وزارت بهداشت به دانشگاه‌های علوم پزشکی در این زمینه ارسال شده است. معاونت درمان اعلام کرده که آمار سزارین را بر اساس فرد، بیمارستان و دانشگاه علوم پزشکی دریافت خواهند کرد و با توجه به نظام آماری، واحد نظارت بر درمان این موضوع را به طور خاص بررسی می‌کنند. اگر آمار از میزان مجاز فرد و بیمارستان و دانشگاه بالاتر باشد، برخورد می‌شود. در این نامه اشاره شده که برخورد انتظامی با متخصص زنان توسط نظام پزشکی یا پزشکی قانونی انجام می‌شود.
وی افزود: در نامه معاونت بهداشت به دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز این موضوع مطرح شده که در صورت بروز عارضه برای مادر یا نوزاد، بررسی‌های نظام مراقبتی سلامت مادران و نوزادان تا ۳۰ آذر انجام می‌شود. وزارت بهداشت بر اساس نوع عارضه، با دانشگاه‌ها وارد تعامل شده و عوارض بررسی می‌شوند.
لاکچری بازی در دوران کرونا هم ادامه دارد
این‌که بخشی از جامعه حتی لاکچری بازی را در دوران شیوع کرونا هم رها نمی‌کنند، جای تامل فراوانی دارد. نکته‌ای که نمی‌توان به سادگی از آن گذشت و باید بررسی کرد که دقیقا از چه سالی و به چه دلیلی این ماجرا شروع شده و تاکنون ادامه داشته است. اگر از بحث زایمان به شیوه سزارین و دلایل طبی و مامایی آن بگذریم، باید به بُعد فرهنگی این داستان توجه کنیم و این‌که چه اتفاقی افتاده که بخشی از جامعه حتی در این حال و اوضاع شیوع ویروس کرونا هم دست از این رفتارهای غیرضروری و عجیب بر نمی‌دارد.
از: امیر پروسنان