به گزارش خبرنگار مهر، ایران در خرداد ۱۳۹۸ با تصویب مجلس رسماً به اتحادیه اوراسیا پیوست؛ هر چند که هنوز شرایط عضویت رسمی در نشست شورای حکام این اتحادیه فراهم نشده و ایران تا زمانی که همه شرایط عضویت از جمله تعرفه ترجیحی تجارت میان ۵ کشور عضو را اجرایی نکند، امکان عضویت رسمی را ندارد، اما به هر حال با توجه به امضای تفاهم نامه عضویت در این اتحادیه مهم اقتصادی در آسیای میانه و شمال اروپا و همچنین تصویب مجلس شورای اسلامی برای الحاق به آن، تقریباً سخت‌ترین مراحل عضویت در آن به اتمام رسیده است.
نیم میلیارد نفر جمعیت اوراسیا؛ خواهان محصولات کشاورزی ایران
اتحادیه اوراسیا در همسایگی ایران با ۵ کشور روسیه، بلاروس، ارمنستان، قزاقستان و قرقیزستان با مجموعاً ۲۰ هزار کیلومتر مربع مساحت و حدود نیم میلیارد نفر جمعیت، یکی از بکرترین و جذابترین بازارها و همچنین از نظر سلایق خوراکی، از نزدیکترین کشورها به محصولات کشاورزی ایران هستند.
گل و گیاهان زینتی، خرما، محصولات صیفی، آبزیان و انواع میوه‌ها، بیشترین تقاضای خرید از سوی کشورهای اتحادیه اوراسیا از تولیدکنندگان ایرانی است؛ اما با توجه به بُعد مسافت، کمبود کانتینرهای یخچالدار، زیاد بودن زمان فصل سرما و یخبندان در بنادر شمال دریای خزر و طولانی بودن فواصل شهرها در این کشورها به خصوص در کشورهای شرق دریای خزر، سایر شقوق حمل و نقلی به خصوص دریایی و جاده‌ای را برای صادرات محصولات کشاورزی و دامی ایران به اوراسیا از جذابیت انداخته است.
به خصوص که احتمال فساد محصولات غذایی در صادرات به این کشورها (به جز ارمنستان) در حمل جاده‌ای بالاست. از سویی نیز حمل و نقل هوایی به دلیل گران بودن هزینه سوخت، صرفه اقتصادی ندارد.
موافقت مجلس با برابری یارانه سوخت صادرات محصولات کشاورزی با هزینه سوخت مسافری
با این حال در بودجه ۱۴۰۰ با تصویب مجلس (در ۱۰ اسفند ماه امسال) یارانه به سوخت حمل بار هوایی میوه و محصولات کشاورزی اختصاص یافته و هزینه حمل بار برای این نوع محصولات با یارانه سوخت هزینه حمل مسافر، برابری می‌کند.
متن کامل بند الحاقی به تبصره یک ماده واحده لایحه بودجه ۱۴۰۰ به این شرح است:
سازمان برنامه و بودجه موظف است به منظور حمایت از توسعه صادرات محصولات کشاورزی به ویژه به کشورهای همسایه و اتحادیه اوراسیا، نسبت به تأمین مالی حمل و نقل هوایی (محاسبه قیمت سوخت هواپیماهای باری حامل محصولات کشاورزی به مقاصد فوق معادل با نرخ سوخت تحویلی به هواپیماهای مسافربری) به میزان ۲۰ درصد اعتبارات جوایز و مشوق‌های صادراتی، و همچنین ۲ هزار میلیارد ریال از محل درآمدهای حاصل از حقوق ورودی اقدام نماید. شیوه‌نامه نحوه پرداخت این اعتبارات با همکاری وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صمت (سازمان توسعه تجارت ایران) تدوین می‌شود.
رئیس کمیسیون کشاورزی: به مسافران آنتالیا سوخت یارانه‌ای می‌دهند اما محصولات کشاورزان روی زمین مانده است
اقدامی که به گفته سید جواد ساداتی نژاد، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس موجب رشد و توسعه صادرات محصولات کشاورزی خواهد شد.
ساداتی نژاد ادامه داد: در حوزه‌های انتخابیه تک تک نمایندگان با محصولات روی زمین مانده مواجه هستیم که در حال خراب شدن است؛ یکی از مسیرهایی که می‌تواند این مشکل را حل کند استفاده از حمل و نقل هوایی برای کشورهای اوراسیا و همسایه است، این مسئله می‌تواند کشاورزی ما را نجات دهد.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس تصریح کرد: امروز حتی به فردی که می‌خواهد به آنتالیا برود نیز یارانه سوخت داده می‌شود اما اگر هواپیمای باری بخواهد محصولات باری ما را به کشورهای همسایه منتقل کند، هیچ یارانه‌ای دریافت نمی‌کند و بنزین آن با نرخ آزاد محاسبه می‌شود در حالی که در همه جای دنیا به صادرات کشاورزی یارانه اختصاص پیدا می‌کند.
دبیر انجمن ایرلاین‌ها: با اتحادیه‌های گل و گیاه و محصولات گلخانه‌ای توافق کرده ایم
مقصود اسعدی سامانی دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی نیز در گفت وگو با خبرنگار مهر از همکاری انجمن شرکت‌های هواپیمایی با اتحادیه سراسری تعاونی‌های گل و گیاه محصولات گلخانه‌ای و صنایع و خدمات وابسته برای کاهش نرخ سوخت حمل و نقل بار هوایی خبر داد و گفت: بر اساس پیشنهادی که در قالب لایحه بودجه ۱۴۰۰ در مجلس به تصویب رسید، با همکاری انجمن شرکت‌های هواپیمایی و پیگیری‌های اتحادیه محصولات گلخانه‌ای و صادرکنندگان محصولات کشاورزی انجام شد.
وی افزود: قطعاً از زمانی که بودجه به صورت قانون دربیاید و قابلیت اجرا داشته باشد (در صورت تصویب شورای نگهبان، از اول فروردین ۱۴۰۰) این قانون نیز اجرایی خواهد بود و حمل و هوایی میوه و تره بار و محصولات کشاورزی و گلخانه‌ای با سوخت یارانه‌ای انجام می‌شود.
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، پیگیری‌های کمیسیون کشاورزی مجلس برای رونق حمل و نقل بار هوایی محصولات گلخانه‌ای و کشاورزی در تصویب این پیشنهاد در قالب لایحه بودجه، ستودنی عنوان کرد.
رئیس کل گمرک: کارگوی هوایی بهترین راه صادرات محصولات کشاورزی به اوراسیا
سید مهدی میر اشرفی رئیس کل گمرک ایران نیز در گفت وگو با خبرنگار مهر درباره صادرات به اوراسیا اظهار کرد: «شفافیت» نقش به سزایی در ارتقای سلامت اقتصادی صادرات و واردات به اوراسیا دارد و می‌تواند در استفاده ما از موقعیت جغرافیایی خدادادی که داریم، مؤثر باشد.
وی درباره صادرات میوه و سبزی به روسیه و بلاروس گفت: در حال حاضر اگر بخواهیم محصولات کشاورزی به اوراسیا صادر کنیم، ۷ تا ۱۰ روز به طول می‌کشد و محصول طراوت و تازگی خود را از دست می‌دهد در همین خصوص با گمرک کشورهایی که عضو اوراسیا نیستند ولی در مسیر صادرات ما به روسیه قرار دارند مانند آذربایجان، همکاری بسیار خوبی داریم.
میراشرفی با اشاره به حذف ترانشیپمنت (تخلیه کالا از کامیون‌های ایرانی به کامیون‌های آذربایجانی در مرزهای دو کشور) در تبادلات تجاری ایران و آذربایجان تصریح کرد: در حال حاضر محصولات کشاورزی ایران با کامیون‌های ایرانی به اوراسیا حمل می‌شوند همچنین در بین راه، کشورهایی که کنترل‌های که انجام می‌دهند، در فصل زمستان سبب یخ زدگی و در تابستان سبب فساد محصولات کشاورزی ایرانی که در حال صادر به اوراسیا هستند، می‌شود.
وی ادامه داد: برای همین استفاده از کشتی‌های رو-رو (row-row) را در حمل دریایی در دستور کار قرار داده ایم و کشتی‌های دارای کانتینرهای یخچالدار، به داخل کشتی سوار می‌شوند؛ ما با دو کشور روسیه و قزاقستان، حمل محصول با کشتی‌های رو-رو را در دستور کار داریم. روسیه مهم‌ترین کشور اوراسیا است و از اصلی ترین شرکای تجاری ماست؛ با حمل دریایی دیگر شاهد تأخیر و تعلل در اعزام کالا و فساد محصولات کشاورزی نخواهیم بود.
وی در خصوص مذاکره با شرکت‌های هواپیمایی برای صادرات محصولات کشاورزی به اوراسیا گفت: ما در مباحث کالاهایی مانند گل که باید در همان روز تولید به روسیه صادر شود و سایر کالاهایی که باید در حداقل زمان به مقصد برسد، حمل کارگوی هوایی پیشنهاد شده که یکی از اصلی ترین مشکلات آن، قیمت سوخت هوایی است.
میراشرفی با اشاره به رفع این مشکل با مصوبه مجلس گفت: دو راهکار حمل هوایی برای گل و حمل دریایی برای سایر محصولات کشاورزی جهت صادرات با کیفیت محصولات کشاورزی در دستور کار است.
بازار روسیه آماده پذیرش گل و گیاهان ایرانی است
رئیس کل گمرک ایران تأکید کرد: در خصوص گل و گیاه کشور روسیه به دلیل اقلیم سردی که دارد، در اکثر ماه‌های سال، توانایی تولید ندارد؛ همچنین به دلیل فاصله زیادی که با سایر کشورهای تولیدکننده گل دارد، امکان واردات از سایر کشورها را ندارد بنابراین بازار روسیه یک بازار بالقوه برای صادرکنندگان گل و گیاه است.
وی از مذاکره با شرکت‌های انجمن شرکت‌های هواپیمایی و شرکت ملی پخش ایران از سوی سایر دستگاه‌های ذی ربط از جمله وزارت صمت و کشاورزی برای کاهش سایر هزینه‌های صادرات هوایی محصولات کشاورزی و گل و گیاه به روسیه خبر داد.