مهدی صالحی طاهری ـ خبرنگار

کیوسک‌خبر ـ صادرات غیرنفتی به عنوان یکی از ارکان حیاتی توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی در کشورهای مختلف، به ویژه در کشورهایی چون ایران که وابستگی بالایی به درآمدهای نفتی دارند، نقش بسزایی ایفا می‌کند. تأکید بر صادرات غیرنفتی به منظور کاهش وابستگی به نفت، گامی اساسی در راستای تحکیم پایه‌های اقتصاد و پایداری مالی کشورها به شمار می‌آید.

با رشد روزافزون جمعیت و نیازهای اقتصادی، اتکای صرف به منابع نفتی نه تنها پایدار نیست، بلکه در بلندمدت ممکن است به بحرانی بزرگ در عرصه اقتصادی منجر شود. از همین رو، توجه به صادرات غیرنفتی به عنوان راهی برای تنوع‌بخشی به سبد صادراتی، ضرورت دارد. صادرات غیرنفتی می‌تواند به شکل‌گیری صنایع جدید، توسعه فناوری و افزایش اشتغال بینجامد. همچنین، از آنجایی که بسیاری از محصولات غیرنفتی قابلیت رقابت در بازارهای جهانی را دارند، توسعه این حوزه می‌تواند به افزایش درآمد ارزی کشور کمک شایانی کند.

با وجود اهمیت صادرات غیرنفتی، چالش‌ها و موانع متعددی روند رشد و توسعه این بخش را تهدید می‌کند. یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، عدم تنوع در محصولات صادراتی است. بسیاری از محصولات غیرنفتی که به بازارهای جهانی عرضه می‌شوند، فاقد مراحل لازم برای رقابت در عرصه جهانی هستند. به علاوه، مشکلات زیربنایی مانند ضعف در سیستم حمل و نقل، نبود استانداردهای لازم کیفی و عدم پیروی از الزامات بین‌المللی، صادرات محصولات غیرنفتی را با دشواری مواجه می‌سازد.

از دیگر موانع می‌توان به تأثیر تحریم‌ها اشاره کرد. سیاست‌های اقتصادی و تحریمی که علیه کشورها اعمال می‌شود، تأثیرات مستقیم و عمیقی بر صادرات غیرنفتی و توان آن‌ها برای حضور در بازارهای جهانی دارد. این تحریم‌ها نه تنها موجب افزایش هزینه‌های صادرات می‌شود، بلکه خریداران خارجی را نیز از سرمایه‌گذاری در کشور دور می‌کند.

برای بهبود شرایط صادرات غیرنفتی، لازم است مجموعه‌ای از راهکارهای عملی و مؤثر طراحی و اجرا شود. مهم‌ترین این راهکارها عبارتند از: تنوع بخشی به سبد محصولات صادراتی: کشورها باید به توسعه و تولید محصولات متنوع غیرنفتی بپردازند. این امر نیازمند سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و ایجاد بسترهای مناسب برای نوآوری است. تولید کالاهای با ارزش افزوده بالا و ورود به حوزه‌های جدید نظیر فناوری‌های نوین و صنایع خلاق می‌تواند به این مهم کمک کند. بهبود زیرساخت‌ها: بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل، انتقال و لجستیک از دیگر نکات حائز اهمیت است. توسعه بنادر، راه‌های ارتباطی و سیستم‌های حمل و نقل هوایی می‌تواند به تسهیل صادرات کمک کند. همچنین، استفاده از فناوری‌های نوین در فرایندهای لجستیکی می‌تواند کارایی را افزایش دهد. ایجاد برندهای ملی: لازم است کشورها بر روی برندینگ محصولات خود کار کنند تا بتوانند در بازارهای جهانی شناخته شوند. این امر نیازمند همکاری نزدیک بین دولت و بخش خصوصی و همچنین تبلیغات قوی در سطح بین‌المللی است.

ارائه مشوق‌های صادراتی: دولت می‌تواند از طریق ارائه تسهیلات اعتباری، معافیت‌های مالیاتی و دیگر مشوق‌ها به صادرکنندگان، به توسعه صادرات غیرنفتی کمک کند. همچنین، برگزاری نمایشگاه‌ها و رویدادهای بین‌المللی می‌تواند فرصتی برای معرفی محصولات باشد. تقویت کیفیت محصولات: رعایت استانداردهای بین‌المللی کیفیت، تضمین‌کننده موفقیت در عرصه صادرات است. تولیدکنندگان باید به دنبال کسب مدارک و گواهینامه‌های بین‌المللی باشند تا محصولات خود را به عنوان کالاهای باکیفیت معرفی کنند.

در نهایت، توجه جدی به صادرات غیرنفتی و برنامه‌ریزی صحیح در این حوزه می‌تواند زمینه‌ساز رشد و توسعه پایدار اقتصادی کشور باشد. افزایش صادرات غیرنفتی نه تنها می‌تواند افزایش درآمدها را به ارمغان آورد، بلکه به کاهش وابستگی به نفت و ایجاد اشتغال پایدار نیز کمک می‌کند. با شناسایی چالش‌ها و موانع موجود و اجرای راهکارهای مناسب، می‌توان در مسیری گام برداشت که در نهایت به رونق اقتصادی و توسعه ملی بینجامد. در شرایط کنونی که اقتصاد جهانی با چالش‌های متعددی مواجه است، برقراری یک اقتصاد متنوع و پایدار به عنوان اولویتی اساسی، باید در دستور کار سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان قرار گیرد.