به گزارش کیوسک خبر به نقل از«کالاخبر» به نقل از روزنامه ایران؛ خرید توافقی زعفران درخراسان رضوی آغاز شد؛ اقدامی که با هدف جلوگیری از افت بیشتر قیمت طلای سرخ در استان های تولید کننده این محصول ارزشمند صورت گرفته است؛ کاهش ۲۰ درصدی قیمت زعفران در هفته های اخیر موجب اعتراض و نگرانی کشاورزان فعال در بخش تولید زعفران شد و حالا دولت می خواهد به نحوی از آنها حمایت کند.

کاهش تقاضا برای زعفران از سال گذشته و با شیوع کرونا کلید خورد و همچنان ادامه دارد. کرونا از یک سو مصرف داخلی زعفران را با توجه به کاهش سفر به مشهد مقدس و محدودیت های برگزاری مراسم عروسی و عزا و کاهش فعالیت هتل ها و رستوران ها کاهش داده و از سوی دیگر عملا صادرات آن هم متوقف شده است. حالا دیگر کشورهایی مانند اسپانیا که مشتری پر و پا قرص زعفران غیرفرآوری شده ما بودند تا سود مضاعفی ببرند به دلیل تحریم ها و کاهش تقاضای جهانی برای زعفران، حتی نیم نگاهی به این محصول ندارند. صادرکنندگان وطنی هم می گویند اگر روزنه ای هم برای صادرات پیدا شود مقررات بانک مرکزی برای بازگرداندن ارز به کشور سودی را نصیبشان نمی کند.

 خرید توافقی در ۶ شهر خراسان رضوی

استان خراسان رضوی مقام نخست تولید زعفران کشور را دارد. «ایرج ناصری مقدم» مدیر عامل تعاونی روستایی خراسان رضوی به ایران گفت: به دنبال روند کاهشی قیمت زعفران که ناشی از کاهش تقاضا در بازار داخلی وخارجی بود، وزیر جهاد کشاورزی دستور خرید توافقی را به منظور حمایت از تولیدکنندگان داد. خرید توافقی زعفران از دوشنبه هفته گذشته در ۶ شهر مشهد، تربت حیدریه، تربت جام، سبزوار، کاشمر و گناباد آغاز شده که قرار است تا ۳۰ آذر هم ادامه داشته باشد.

وی افزود: خرید توافقی زعفران به دوشیوه «گواهی سپرده کالایی» و «فیزیکی» انجام می شود؛ در روش گواهی سپرده کالایی، کشاورز می تواند تا سقف ۱۰ کیلوگرم از محصول زعفرانش (به صورت خشک) را به انبار بورس زعفران بدهد و رسید سپرده کالایی بگیرد. در گام بعدی این کشاورز با معرفی از سوی جهاد کشاورزی به بانک های عامل می تواند تا سقف ۳۰ تا ۵۰ درصد ارزش محصولش را در قالب وام با نرخ سود ۱۵ درصد دریافت کند. زعفران تولیدی هر کشاورز در یک بازه زمانی ۳ ماهه در بورس عرضه می شود و اگر کشاورز به هر دلیل از عرضه زعفران در بورس منصرف شود می تواند زعفرانش را پس از پرداخت هزینه های مربوطه پس بگیرد. اگر هم این محصول در نهایت در بورس زعفران به فروش برسد مابه التفاوت قیمت فروش زعفران پس از ۳ ماه به کشاورز داده می شود؛ در روش دوم که فیزیکی نام گرفته هر کیلو زعفران از نوع «پوشال مرغوب» با کیلویی ۱۱ میلیون تومان و از نوع «نگین» با کیلویی ۱۳ میلیون تومان از کشاورز خریداری می شود. ولی درحال حاضر تنها ۳۰ درصد پول به دست کشاورز می رسد و ۷۰ در صد مابقی ظرف ۳ ماه به کشاورز داده می شود. وی با تاکید به اینکه در هر دو شیوه قبل از تحویل محصول، زعفران در آزمایشگاه های معتبر مورد آزمایش قرار می گیرد، افزود: در شیوه دوم کشاورز به تعاون روستایی اجازه صادرات محصولش را می دهد.

وی خاطرنشان کرد: امسال برای نخستین بار شرایطی فراهم شده تا ۵۰ درصد از سود صادرات احتمالی به نام خود کشاورز در صندوق حمایت از زعفران سرمایه گذاری شود.

ناصری مقدم تصریح کرد: متاسفانه تحریم ها و شرایط کرونایی دنیا مانع بزرگی بر سر راه زعفران تولیدی کشور ایجاد کرده است ولی در حال رایزنی برای صادرات زعفران به کشورهایی مانند اسپانیا و هنگ کنگ هستیم که معمولا خواهان زعفران ما هستند.

به گفته وی ایران با تولید سالانه حدود ۴۵۰ تن زعفران رتبه نخست دنیا را دارد و در سال های قبل از کرونا سالانه ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلون دلار ارزآوری از طریق صادرات زعفران داشته است.

وی در پاسخ به این پرسش که از ۶۸ تن زعفران خریداری شده در سال گذشته چه میزان صادر شده است گفت: حدود ۵۹ تن آن هنوز که هنوز است صادر نشده و خانه نشین شده است؛ خرید توافقی زعفران در حالی در استان های تولیدکننده زعفران از جمله خراسان جنوبی و خراسان رضوی آغاز شده که کشاورزان از این شیوه خرید استقبالی نکرده اند و می گویند تجربه خریدهای توافقی زعفران و زرشک در سال های گذشته نشان می دهد از این طریق نمی توان گره ای از مشکلات کشاورزان زعفران کار را  باز کرد. آنها معتقد هستند اعطای تسهیلات با نرخ سود ۱۵ درصد مشکل نقدینگی آنها را حل نمی کند و دولت باید یا اقدام به خرید تضمینی کند یا چاره ای دیگر بیندیشد.

 هشدار نسبت به ورود کشاورزان غیرحرفه ای در تولید زعفران

در همین حال «رامین اسمی» کارشناس مسئول مدیریت باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی به «ایران»گفت: استان ما با تولید ۷۶ درصد زعفران ایران مقام نخست تولید کشور است. در سال گذشته خراسان رضوی با زیر کشت بردن ۹۱ هزار هکتار از اراضی استان ۳۲۳ تن زعفران تولید کرد.

این کارشناس افزود: هر چند پیش بینی ها حکایت از افزایش ۲۰ درصدی تولید داشت ولی با برداشت بخشی از زعفران در استان به نظر می رسد نتوانیم به میزان تولید سال گذشته برسیم. برداشت زعفران در خراسان رضوی معمولا از اول مهرماه آغاز و تا ۱۰ آذر ماه ادامه دارد.

وی گفت: جدا از مشکلاتی که کرونا و تحریم ها برای زعفران ایجاد کرده ما با چالش بزرگ دیگری نیز مواجه هستیم.

به گفته اسمی با توجه به سودآوری زعفران در دهه های قبل هر ساله کشاورزان بیشتری به سمت کشت این محصول می آیند و ورود کشاورزانی که با فوت و فن تولید زعفران آشنایی ندارند موجب کاهش کمی زعفران و افزایش قیمت تمام شده می شود.

وی تصریح کرد: اگر به بررسی عملکرد در هکتار تولید زعفران در استان بپردازیم می بینیم میانگین عملکرد در هکتار به دلیل ورود کشاورزان نابلد از ۶ و نیم کیلو در ۳۰ سال قبل به مرور به ۳ و نیم کیلو در حال حاضر رسیده است. این در حالی است که کشاورزان پیشرو در خراسان رضوی میانگین عملکرد ۸ تا ۱۰ کیلوگرم در هکتار دارند.

وی خاطرنشان کرد: سیاست ما افزایش سطح زیر کشت زعفران نیست بلکه با استفاده از کشاورزی علمی و نوین می خواهیم به افزایش کیفی محصول برسیم تا بتوانیم محصول مشتری پسندی را برای بازارهای جهانی تولید کنیم.

وی توضیح داد: در کشت زعفران بر خلاف دیگر محصولات زمین کوچکتر و در حد یک هکتار اقتصادی تر است. به گفته وی در حال حاضر ۷۰ درصد اراضی زیر کشت زعفران استان وسعتی در حدود یک هکتار دارند. وی خاطرنشان کرد: ما در کنار کشاورزانی که فقط تولید کردن بلد هستند به زراعت زعفران می پردازیم و از دولت انتظار داریم راه را برای صادرات این محصول فراهم کند.